İŞLETME ÇALIŞANLARININ PRESENTEEİSM DÜZEYLERİNİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 2021 Sayı: 2, 25 - 41, 31.12.2021

Serdar Canbaz

Öz

Çalışmada öncelikle insan unsuru, verimlilik, çalışan devamsızlığı ilgili konulara değinilmiş ve presenteeism kavramı açıklanmaya çalışılmıştır. Ardından, alınan örneklem dahilindeki çalışanların presenteeism düzeyleri ve demografik özellikleri temelindeki farklılıkların ortaya konması amacıyla gerçekleştirilen araştırma sunulmuştur. Kırklareli ilinde 393 katılımcı ile gerçekleştirilen anket çalışması sonucu sağlanan veriler SPSS ve Lisrel istatistik programları yardımıyla değerlendirilmiştir. Katılımcıların demografik özelliklerine ait frekans tablolarına yer verilmiş, uygulanan presenteeism ölçeğine (SPS-6) güvenirlik analizi ve faktör analizi yapılmıştır. Katılımcıların demografik özellikleri temelinde farklılıklarının analizi için bağımsız gruplarda t testi, tek taraflı ANOVA ve TUKEY testleri gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların SPS-6 ölçeği ile elde edilen presenteeism düzeyleri 3,37..3,41 arasındaki ortalamalarda yer aldıkları görülmüştür. Katılımcıların cinsiyet, medeni durum ve çocuk sayısı temelinde presenteeism düzeylerinde herhangi bir farklılık bulunmazken, eğitim durumu, yaş, kıdem, gelir ve iş türlerine göre istatistiki farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim, Organizasyon, Presenteeism

INVESTIGATION OF THE PRESENTEEISM LEVELS OF BUSINESS EMPLOYEES IN TERMS OF DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS

Öz

In the study, first of all, human factor, productivity, employee absenteeism were mentioned and the concept of presenteeism was tried to be explained. Then, the research carried out in order to reveal the differences on the basis of the presenteeism levels and demographic characteristics of the employees in the sample was presented. The data obtained as a result of the survey conducted with 393 participants in Kırklareli province were evaluated with the help of SPSS and Lisrel statistical programs. Frequency tables of the demographic characteristics of the participants were included, reliability analysis and factor analysis were applied to the applied presenteeism scale (SPS-6). In order to analyse the differences on the basis of the demographic characteristics of the participants, independent-samples t-test, one-way ANOVA and TUKEY tests were performed. It was observed that the presenteeism levels of the participants obtained with the SPS-6 scale were on average between 3.37..3.41. While there was no difference in presenteeism levels on the basis of gender, marital status and number of children, statistical differences were determined according to education level, age, seniority, income and job types.

Anahtar Kelimeler

Management, Organization, Presenteeism

Kaynakça

• Acaray, A.(2019). Öz kendilik değerlendirmesinin presenteeism üzerine etkisinde çalışmaya tutkunluğun aracılık rolü, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11/2, 890-904.
• Akbulut, Ö.(2019). Biyoistatistik. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Alpar, R. (2011). Çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aronsson, G., Gustafsson, K. & Dallner M., (2000), Sick but yet at work. An empirical study of sickness presenteeism. Journal of Epidemologhy and Community Health, 54(7), 502–509.
• Arslaner, E. & Boylu, Y. (2015). İş hayatında presenteeism: otel işletmeleri açısından bir değerlendirme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7/4, 123-136.
• Baker-McClearn, D., Greasley, K., Dale, J. & Griffith, F., (2010), Absence management and presenteeism: the pressures on employees to attend work and the impact of attendance on performance. Human Resource Management Journal, 20(3), 311-328.
• Biron, C., Brun, J., Ivers, H. & Cooper, C. L., (2006), At work but ill: psychosocial work environment and well-being determinants of presenteeism propensity. Journal of Public Mental Health, 5(4), 26-37.
• Boles, M., Pelletier, B. & Lynch, W., (2004), The relationship between health risks and work productivity. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 46(7), 737-745.
• Cameron, A.C. (2004). Kurtosis. In M.S. Lewis-Beck, A. Bryman & T. F. Liao (Eds.), The sage encyclopedia of social science research methods, CA-USA: Sage Publications.
• Çakır, Ö. (2007). İşini kaybetme kaygısı: iş güvencesizliği. Çalışma ve Toplum Dergisi, 12(1), 117-140.
• Çiçeklioğlu, H. & Taşlıyan, M. (2018). Psikolojik sözleşme ve presenteeism ilişkisi: bir alan araştırması. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies(IDEASTUDIES),4(9), 474-484.
• Çiftçi, B. (2010). İşte var al(ama)ma sorunu ve işletmelerin uygulayabileceği çözüm önerileri. Çalışma ve Toplum, 24(1), 153-174.
• Hansen, C. D. & Andersen, J. H. (2008). Going ill to work - what personal circumstances, attitudes and work-related factors are associated with sickness presenteeism ?. Social Science & Medicine, 67(6), 956-964.
• İşçan, Ö.F. & Moç, T. (2018). Çalışanların presenteizm (işte sözde var olma) davranışlarının işe yabancılaşmalarına etkisi: bir kamu kurumu örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 379‐402.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5.Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kasap, M. (2020). Örgütsel desteğin işte var olamama (presenteeism) üzerindeki etkileri: Bursa örnekleminde bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (4), 223-232.
• Kendir, H., Arslan, E. & Özçelik Bozkurt, H., (2018), Devam bağlılığı, presenteeism ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 1029-1046.
• Koopman, C., Pelletiler, K. R., Murray, J. F., Sharda, C. E., Berger, M. L., Turpin, R. S., Hackleman, P., Gibson, P., Holmes, D. M. & Bendel, T., (2002), Stanford presenteeism scale: Health status and employee productivity. Journal of Occupational and Environmental Medicine(JOEM), 44(1), 14-20.
• Martinez, L. F. & Ferreira, A. I. (2012). Sick at work: presenteeism among nurses in a portuguese public hospital. Stress and Health, 28(4), 297-304.
• Musich, S., Hook, D., Baaner, S., Spooner, M. & Edington, D.W., (2006), The association of corporate work environment factors, health risks, and medical conditions with presenteeism among australian employees. American Journal of Health Promotion, 21(2), 127-136.
• Oran, F.Ç. & Ünsar, A.S. (2018). Presenteeismin işe bağlılık açısından incelenmesi: öğretmenler üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 57(11), 683-695.
• Oxford, Ansiklopedik Sözlük. (1990). J. Cousion, C.T.Carr, Lucy Hutchinson, Dorothy Eagle, İngilizce-Türkçe, Cilt 1 ve 3, Oxford University Press, (Çev: Resuhi Akdikmen), İstanbul: Sabah Yayıncılık A.Ş.
• Öztürk Çiftci, D., Meriç, E. & Meriç, A., (2018), Presenteeism (işte var olamama) ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 24(5), 303-320.
• Park, A. (2014). The impact of a workplace environmental change on work- related outcomes: productivity, presenteeism and cognition. (Master Thesis). Arizona State University, USA.
• Schultz, A. B. & Edington, D. W. (2007). Employee health and presenteeism: a systematic review. Journal of Occupational Rehabilitation, 17(3), 547-579.
• Shi, Y., Sears, L. E., Coberley, C. R. & Pope, J. E., (2013), The association between modifiable well-being risks and productivity: a longitudinal study in pooled employer sample. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 55(4), 353-364.
• Şahin, D. (2015). Presenteeism (işte var olamama) ile algılanan örgütsel destek, korku iklimi ve çalışmaya tutkunluk arasındaki ilişki: hemşirelere yönelik bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Ulu, S., Özdevecioğlu, M. & Ardıç, K., (2016), Kişilik özelliklerinin hasta iken işe gelme (presenteizm) davranışı üzerindeki etkileri: imalat sanayiinde bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 167-181.
• Walker, T., Tullar, J., Diamond, P., Kohl, H. & Amick, B., (2017), The longitudinal relation between self-reported physical activity and presenteeism. Preventive Medicine, 102, 120–126.