Rehabilitation Programs Applied to Patients with Mood Disorders: A Systematic Review

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 36, 25.04.2020

Duygu Özer , Gül Dikeç , Elvan Emine Ata

Öz

Introduction: Pharmacological therapies are used as the primary treatment modality in mood disorders, but these methods are insufficient for the patient to enhance to the pre-disease level of functionality lonely while decreasing symptoms. Therefore, rehabilitation programs applied together with pharmacological treatment have been gaining importance in increasing the functionality of the patient with mood disorders in recent years.
Aim: This systematic review was conducted to determine the effectiveness of rehabilitation programs applied to patients diagnosed with mood disorders.
Methods: In the study, experimental and qualitative studies published between 2009-2019 in PubMed and Turkish Psychiatry Directory databases were screened. While the keywords "mood disorders and rehabilitation" were used in the Turkish Psychiatry Directory database during the article search, the keywords "affective disorder and rehabilitation", "mood disorder and rehabilitation", "bipolar disorder and rehabilitation", "depressive disorder and rehabilitation" were used in the PubMed database. While examining the articles, the 27-item PRISMA Statement was used to evaluate the reporting characteristics.
Results: A total of 11 articles were reached. In these studies, it was found that cognitive behavioral therapy, psychoeducation, occupational rehabilitation, group therapies and supportive approaches were used. Rehabilitation programs were; increased adherence, quality of life and functionality of patients and also decreased relapse rates and hospitalization rates.
Conclusion: It can be said that rehabilitation studies with patients diagnosed with mood disorders are limited and there is a need for rehabilitation programs that are cost-effective, prevent relapses, have continuity, are easy to apply and accessible to these individuals.

Anahtar Kelimeler

Affective disorder, bipolar disorder, depressive disorder, psychiatric rehabilitation

Duygudurum Bozukluğu Tanısı Alan Hastalara Uygulanan Rehabilitasyon Programları: Sistematik Derleme

Öz

Giriş: Duygudurum bozukluklarında farmakolojik tedaviler, birincil tedavi yöntemi olarak kullanılmakta, ancak farmakolojik tedaviler belirtileri hafifletirken hastanın hastalık öncesi işlevsellik düzeyine tekrar dönmesinde yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle son yıllarda duygudurum bozukluğu tanısı alan hastaların işlevselliğini artırmada farmakolojik tedavi ile birlikte uygulanan rehabilitasyon programları gittikçe önem kazanmaktadır.
Amaç: Bu sistematik derleme duygudurum bozukluğu tanısı alan hastalara uygulanan rehabilitasyon programlarının etkinliğini incelenmek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Çalışmada, PubMed ve Türk Psikiyatri Dizini veri tabanlarında, 2009-2019 tarihleri arasında yayınlanan deneysel ve niteliksel çalışmalar tarandı. Türk Psikiyatri Dizini veri tabanında tarama yaparken “duygudurum bozuklukları ve rehabilitasyon”, PubMed veri tabanında tarama yaparken “affective disorder and rehabilitation”, “mood disorder and rehabilitation”, “bipolar disorder and rehabilitation”, “depressive disorder and rehabilitation” anahtar kelimeleri kullanıldı. Makaleler incelenirken, raporlama özelliklerinin değerlendirilmesinde 27 maddeli PRISMA Bildirimi kullanıldı.
Bulgular: Veri tabanlarının taranması sonucunda 11 çalışmaya ulaşıldı. Çalışmalarda, bilişsel davranışçı terapi, psikoeğitim, mesleki rehabilitasyon, grup terapileri ve destekleyici yaklaşımların kullanıldığı saptandı. Uygulanan rehabilitasyon programlarının; hastaların tedaviye uyumunu, yaşam kalitesini, işlevselliklerini arttırdığı; nüks oranlarını ve hastaneye yatış oranlarını azalttığı saptandı.
Sonuç: Duygudurum bozukluğu tanısı alan hastalara yönelik rehabilitasyon çalışmalarının sınırlı düzeyde olduğu, bu bireylere yönelik maliyeti etkin, relapsları engelleyebilecek, sürekliliği olan, kolay uygulanabilecek ve ulaşılabilecek rehabilitasyon çalışmalarına gereksinim olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Bipolar bozukluk, depresif bozukluk, duygulanım bozuklukları, psikiyatrik rehabilitasyon

Kaynakça

• Alataş, G., Kurt, E., Tüzün Alataş, E., Bilgiç, V., ve Karatepe, H. (2007). Duygudurum bozukluklarında psikoeğitim. Düşünen Adam Dergisi, 20(4), 196-205.
• Alsancak Akbulut, C. (2018). Grup psikoterapisi uygulamalarının etik kurallar bağlamında incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 21(1),79-88. doi:10.5505/kpd.2017.36035
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fifth edition (DSM-5). Arlington, VA: American Psychiatric Association.
• Arman, S., Golmohammadi, F., Maracy, M., & Molaeinezhad, M. (2018). Efficacy of group cognitive-behavioral therapy in maintenance treatment and relapse prevention for bipolar adolescents. Advanced Biomedical Research, 7, 1-9. doi:10.4103/abr.abr_168_16
• Bejerholm, U., Larsson, M.E., & Johanson, S. (2017). Supported employment adapted for people with affective disorders-A randomized controlled trial. Journal of Affective Disorders, 207, 212-220. doi:10.1016/j.jad.2016.08.028
• Callan, J.A., Kazantzis, N., Park, S.Y., Moore, C.G., Thase, M.E., Minhajuddin, A., ... Siegle, G.J. (2019). A propensity score analysis of homework adherence-outcome relations in cognitive behavioral therapy for depression. Behavior Therapy, 50(2), 285-299. doi:10.1016/j.beth.2018.05.010
• Camardese, M., Vasale, M., D'Alessandris, L., Mazza, M., Serrani, R., Travagliati, F., ... Franza, R. (2018). A mixed program of psychoeducational and psychological rehabilitation for patients with bipolar disorder in a day hospital setting. The Journal of Nervous and Mental Disease, 206(4), 290-295. doi:10.1097/NMD.0000000000000795
• Candini, V., Buizza, C., Ferrari, C., Caldera, M.T., Ermentini, R., Ghilardi, A., ... Saviotti, F.M. (2013). Is structured group psychoeducation for bipolar patients effective in ordinary mental health services? a controlled trial in Italy. Journal of Affective Disorders, 151(1), 149-55. doi:10.1016/j.jad.2013.05.069
• Cansız, A., İnce, B., Altınbaş, K., ve Kurt, E. (2018). Duygudurum kliniğinde takip edilen bipolar bozukluk tanılı hastalarda ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 21(4), 389-396. doi:10.5505/kpd.2018.75547
• Chen, R., Zhu, X., Capitão, L.P., Zhang, H., Luo, J., Wang, X., ... Malhi, G.S. (2019). Psychoeducation for psychiatric inpatients following remission of a manic episode in bipolar I disorder: A randomized controlled trial. Bipolar Disorder, 21(1), 76-85. doi:10.1111/bdi.12642
• Chowdur, R., Dharitri, R., Kalyanasundaram, S., & Suryanarayana, R. N. (2011). Efficacy of psychosocial rehabilitation program: The RFS experience. Indian Journal of Psychiatry, 53(1), 45-48. doi:10.4103/0019-5545.75563
• Deckersbach, T., Nierenberg, A., Kessler, R., Lund, H.G., Ametrano, R.M., Sachs, G., ... Dougherty, D. (2010). Cognitive rehabilitation for bipolar disorder: an open trial for employed patients with residual depressive symptoms. CNS Neuroscience & Therapeutics, 16(5), 298–307. doi:10.1111/j.1755-5949.2009.00110.x
• Eker, F. & Harkın, S. (2012). Effectiveness of six-week psychoeducation program on adherence of patients with bipolar affective disorder. Journal of Affective Disorders, 138(3), 409-416. doi:10.1016/j.jad.2012.01.004
• Engin, E. ve Ergün, G. (2014). Depresyon. O. Çam, ve A. Bilge (Ed.). Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Bakım Sanatı içinde (s. 335-365). İstanbul: Tıp Kitapevi.
• Eroğlu, M.Z., ve Özpoyraz, N. (2010). Bipolar bozuklukta koruyucu tedavi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(2), 206-236.
• George, L.S., Sharma, P., & Nair, S. (2013). Effect of psycho-educative ıntervention on adherence to treatment, knowledge and attitude among persons with bipolar affective disorder (BPAD) – randomized controlled trial. IOSR Journal of Nursing and Health Science, 1(5), 12-17.
• Gomes, B.C., Rocca, C.C., Belizario, G.O., de B.F. Fernandes, F., Valois, I., Olmo, G.C., ... Lafer, B. (2019). Cognitive behavioral rehabilitation for bipolar disorder patients: A randomized controlled trial. Bipolar Disorder, 21(7), 621-633. doi:10.1111/bdi.12784
• Gümüş, F. (2013). Bipolar bozukluk tanılı hastalara uygulanan bireysel psikoeğitimin yineleme hızı işlevsellik ve yaşam kalitesine etkisi. (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Gümüş, F., ve Buzlu, S., (2018). Bipolar bozuklukta psikoeğitim. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 26(2), 131-139. doi:10.26650/FNJN427814 Hünkar Yeloğlu, Ç., ve Hocaoğlu, Ç. (2017). Önemli bir ruh sağlığı sorunu: Bipolar bozukluk. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 8(30), 41-54. doi:10.17944/mkutfd.323344
• Isasi, A.G., Echeburua, E., Liminana, J.M., & Gonzalez-Pinto, A. (2014). Psychoeducation and cognitive-behavioral therapy for patients with refractory bipolar disorder: A 5-year controlled clinical trial. European Psychiatry, 29(3), 134-141. doi:10.1016/j.eurpsy.2012.11.002
• Joas, E., Bäckman, K., Karanti, A., Sparding, T., Colom, F., Pålsson, E., & Landén, M. (2019) Psychoeducation for bipolar disorder and risk of recurrence and hospitalization - a within-individual analysis using registry data. Psychological Medicine, 1-7. doi:10.1017/S0033291719001053
• Justo, L., Soares, B.G.D.O., & Calil, H. (2007). Family interventions for bipolar disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 4, 1-44. doi:10.1002/14651858.CD005167.pub2
• Koç, M. (2016). Depresif bozukluklar. N. Gürhan (Ed.). Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği içinde (s. 475-538). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Maçkalı, Z., ve Tosun, M. (2011). Bipolar bozuklukta bilişsel davranışçı terapi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(4), 571-594. doi:10.5455/cap.20110325
• O'Donoghue, E., Clark, A., Richardson, M., Hodsoll, J., Nandha, S., Morris, E., ... Jolley, S. (2018). Balancing ACT: evaluating the effectiveness of psychoeducation and Acceptance and Commitment Therapy (ACT) groups for people with bipolar disorder: study protocol for pilot randomised controlled trial. Trials, 19(1), 1-8. doi:10.1186/s13063-018-2789-y
• Öz, S. (2018). Bipolar bozukluğu olan bireylerin ve bakım verenlerinin psikoeğitim gereksinimlerinin ve yaşam kalitelerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Çanakkale.
• Özyıldırım, İ., Yargıç, İ., Berkol, T., Karayün, D., ve Yazici, O. (2009). Bir duygudurum bozuklukları biriminde izlenen bipolar bozukluğu olan hastalarda alkol kullanım bozukluğunun sıklığı. Nöropsikiyatri Arşivi, 46( 4), 140-142.
• Perna, G., Daccò, S., Sacco, F., Micieli, W., Cavedini, P., & Caldirola, D. (2017). Short-term psychiatric rehabilitation in major depressive and bipolar disorders: neuropsychological-psychosocial outcomes. Psychiatry Investigation, 14(1), 8-15. doi:10.4306/pi.2017.14.1.8
• Porter, S., & Bejerholm, U. (2018). The effect of individual enabling and support on empowerment and depression severity in persons with affective disorders: outcome of a randomized control trial. Nordic Journal of Psychiatry, 72(4), 259–267. doi:10.1080/08039488.2018.1432685
• Porter, S., Lexen, A., Johanson, S., & Bejerholm, U.. (2018). Critical factors for the return-to-work process among people with affective disorders: voices from two vocational approaches. Work, 60(2), 221–234. doi:10.3233/WOR-182737
• Poulsen, R., Hoff, A., Fisker, J., Hjorthøj, C., & Eplov, L.F. (2017). Integrated mental health care and vocational rehabilitation to improve return to work rates for people on sick leave because of depression and anxiety (the Danish IBBIS trial): study protocol for a randomized controlled trial. Trials. 18(1), 578. doi:10.1186/s13063-017-2272-1
• Uğur, M. (2008). Duygudurum bozuklukları. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Sempozyum Dizisi, 62, 59-84.
• Weiss, R.D., Griffin, M.L., Kolodziej, M.E., Greenfield, S.F., Najavits, L.M., Daley, D.C., ... Hennen, J. A (2007). A randomized trial of ıntegrated group therapy versus group drug counseling for patients with bipolar disorder and substance dependence. The American Journal of Psychiatry, 164(1), 100–107. doi:10.1176/ajp.2007.164.1.100
• World Health Organization. (2015). Mental Health: Atlas 2014. Geneva, Switzerland: World Health Organization Press. Retrievent From (20.02.2020): https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/178879/9789241565011_eng.pdf?sequence=1