Yetişkin Kadınların Kardiyovasküler Hastalıklara İlişkin Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 81 - 88, 30.08.2020

Sevilay Hebcan Örs , Adile Tümer

Öz

Giriş: Kadınlarda kardiyovasküler hastalıkların mortalitesi ve prevalansının arttığına dair bilgi birikiminde artış olmasına rağmen, kadınların hala kardiyovasküler hastalıkların en önde gelen ölüm nedeni olduğunun farkında olmadığı görülmektedir.
Amaç: Bu araştırmanın amacı, kadınların kardiyovasküler hastalıklara ilişkin risk faktörleri bilgi düzeyleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Yöntem: Kesitsel tipteki çalışma Ege Bölgesi’ndeki bir ilçe merkezinde yaşayan, kardiyovasküler hastalık tanısı olmayan ve araştırma için gönüllü 253 yetişkin kadın üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; Tanımlayıcı Özellikler Formu, Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ile elde edilmiştir.
Bulgular: Kadınların kardiyovasküler hastalıklar risk faktörü bilgi düzeyi puanları 17,67±4,85 ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalaması 125,29±22,04’tür. Eğitim ve gelir düzeyi yüksek olan, ailede kalp hastalığı olan ve çalışan kadınların kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi puan ortalamasının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca ev hanımlarının ve gelir düzeyi daha yüksek olan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalaması yüksek bulunmuştur (p<0,05). Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamaları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı, zayıf bir ilişki olduğu bulunmuştur (r=0,293; p<0,05).
Sonuç: Sonuç olarak, araştırma kapsamındaki kadınların kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeylerinin ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamalarının orta düzeyde olduğu ve kardiyovasküler hastalıklara ilişkin risk faktörleri bilgi düzeyleri arttıkça sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının da arttığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kadın, kalp ve damar hastalıkları, risk faktörleri, sağlıklı yaşam tarzı

The Correlation Between Adult Women’s Knowledge Level of Risk Factors Related to Cardiovascular Diseases and Healthy Lifestyle Behaviors

Öz

Introduction: Although there is an increase in knowledge about the prevalence and mortality of cardiovascular diseases in women, they are not aware that cardiovascular diseases are leadindg cause of death.
Aim: This study was conducted to examine the correlation between adult women’s knowledge of risk factors related to cardiovascular diseases and healthy lifestyle behaviors.
Methods: The cross-sectional study was conducted with 253 adult women who lived in the Aegean Region, had no diagnosis of cardiovascular diseases and volunteered to take part in the study. The study’s data were collected via the Descriptive Characteristics Form, Cardiovascular Diseases Risk Factors Knowledge Level Scale and Healthy Lifestyle Behaviors Scale.
Results: The score averages of cardiovascular diseases risk factors knowledge level and healthy lifestyle behaviors were 17.67±4.85, 125.29±22.04. It was found that the average score of the cardiovascular disease risc factor knowledge level was higher in those with higher education and income levels, women with a family history of heart disease and employee women. The average score of healthy lifestyle behaviors of housewives and women with high income was found to be high (p<0.05). It was found that there was a statistically significant and positively weak correlation between the score averages of risk factors knowledge level of cardiovascular diseases and healthy lifestyle behaviors (r=0.293, p<0.05).
Conclusion: In conclusion, the cardiovascular diseases risk factors knowledge level and the score average of healthy lifestyle behaviors of the women within the scope of the study were moderate level healthy lifestyle behaviors increased as the level of knowledge of cardiovascular diseases risc factors increased. 

Anahtar Kelimeler

Cardiovascular diseases, healthy lifestyle, risk factors, women

Kaynakça

• Al Hamarneh, Y.N., Crealey, G.E., & McElnay, J.C. (2011). Coronary heart disease: health knowledge and behaviour. International journal of clinical pharmacy, 33(1), 111-123. doi:10.10007/s11096-010-9467-9
• Andsoy, I.I., Tastan, S., Iyigun, E., ve Kopp, L.R. (2015). Knowledge and attitudes towards cardiovascular disease in a population of North Western Turkey: a cross-sectional survey. International Journal of Caring Sciences, 8(1), 115-124.
• Arıkan, İ., Metintaş, S., Kalyoncu, C., ve Yıldız, Z. (2009). Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi (KARRİF-BD) Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 37(1), 35-40.
• Awad, A., & Al-Nafisi, H. (2014). Public knowledge of cardiovascular disease and its risk factors in Kuwait: a cross-sectional survey. BioMed Central Public Health, 14(1), 1131.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., ve Kıssal, A. (2008). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Boo, S., & Froelicher, E.S. (2012). Cardiovascular risk factors and 10-year risk for coronary heart disease in Korean women. Asian Nursing Research 6(1), 1-8.
• Cürcani, M., Tan, M., ve Özdelikara, A. (2010). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 487-492. doi:10.5222/HEAD.2017.038.
• Chugh, SS., Uy-Evanado, A., Teodorescu, C., Reinier, K., Mariani, R., Gunson, K., … Jui, J. (2009). Women have lower prevalance of structural heart disease as a precursor to sudden cardiac arrest. The ore-SUDS (Oregon Sudden Unexpected Death Study). Journal of the American College of Cardiology, 54, 2006-2011.
• Çengel, A. (2010). Kadınlarda kardiyovasküler risk faktörleri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 38(1), 17-24. doi:10.5543/tkda.2011.abaci
• Çürük, G.N., Korkut Bayındır, S., ve Oğuzhan, A.. (2018). Kardiyovasküler hastalığı olan hasta ve hasta yakınlarında kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences), 27(1), 40-47.
• Dağıstan, A., ve Gözüm, S. (2016). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde kardiyovasküler hastalık riskinin belirlenmesi ve yönetimi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(6), 575-582. doi:10.5455/pmb.1-1453887275
• Dalusung-Angosta, A. (2013). CHD Knowledge and risk factors among Filipino-Americans connected to primary care services. Journal of the American Association of Nurse Practitioners, 25(9), 503-512. doi:10.1002/2327-6924.12039
• Demir, G., ve Arıöz, A. (2014). Göç eden kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 1-8.
• Gurdogan, E.P., Kurt, S., & Unsar, S. (2014). The knowledge about cardiovascular risk factors among students in a faculty of health sciences. Eurasian Journal of Family Medicine, 3(2), 79-84. doi:10.3325/cmj.2012.53.278
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2014). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Erişim adresi (21.01.2017):hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf.
• Hamner, J., & Wilder, B. (2008). Knowledge and risk of cardiovascular disease in rural Alabama Women. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(6), 333-338. doi:10/1111/j.1745-7599.2008.00326.x
• Jafary, F.H., Aslam, F., Mahmud, H., Waheed, A., Shakir, M., Afzal, A., … Haque, IU. (2005). Cardiovascular health knowledge and behavior in patient attendants at four tertiary care hospitals in Pakistan–a Cause for Concern. BioMed Central Public Health, 5(1), 124.
• Kang, Y., Yang, I.S., & Kim, N. (2010). Correlates of health behaviors in patients with coronary artery disease. Asian nursing research, 24(1), 45-55. doi:10.1016/S1976-1317(10)60005-9.
• Kırtepe, A., ve Karaman, M.E. (2017). Investigation of health life style behaviors of women who are ın gym for recreational purpose. The Online Journal of Recreation and Sport, 6(3), 37-54.
• Koçoğlu, D., ve Akın, B. (2009). Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(4), 145-154.
• Maas, AH., & Appelman, YE. (2010). Gender differences in coronary heart disease. Netherlands heart journal : monthly journal of the Netherlands Society of Cardiology and the Netherlands Heart Foundation, 8(12), 598-603. doi:10.1007/s12471-010-0841-y
• Melnyk, B.M., Amaya, M., Szalacha, L.A., & Hoying, J. (2016). Relationships among perceived wellness culture, healthy lifestyle beliefs, and healthy behaviors in university faculty and staff: ımplications for practice and future research. Western Journal of Nursing Research, 38(3), 308-324. doi:10.1177/0193945915615238
• Mosca, L., Ferris, A., Fabunmi, R., & Robertson, R.M. (2004). Tracking women’s awareness of heart disease: An American Heart Association National Study. Circulation, 109(5). 573-579. doi: 10.1161/01.CIR.0000115222.69428.C9.
• Mosca L, Mochari H, Christian A, Berra K, Taubert K, Mills, T., ... Simpson, SL. (2006). National study of women's awareness, preventive action, and barriers to cardiovascular. Circulation, 113(4), 525-534. doi:10.1161/ CIRCULAIONAHA.105.588103
• Mosca, L., Mochari-Greenberger, H., Dolor, R.J., Newby, L.K., & Robb, K.J. (2010). Twelve-year follow-up of American women’s awareness of cardiovascular disease risk and barriers to heart health. Circulation. Cardiovascular Quality And Outcomes, 3(2), 120-127. doi: 10.1161/CIRCOUTCOMES.109.915538
• Özarslan, B.B. (2013). Diyabetik Koroner Arter Hastalarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Kalitesinin Belirlenmesi.(Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pehlivan, Z., Ada, E.N., ve Öztaş, G. (2017). Ev kadınlarının sosyal görünüş kaygıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Spor Bilimleri Dergisi, 28(1), 11-23.
• Selçuk, K.T., ve Avcı, D. (2016). Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 1-9.
• Shaw, L.J., Bugiardini, R., & Merz, C.N.B. (2009). Women and ischemic heart disease: evolving knowledge. Journal of the American College of Cardiology, 54(17), 1561-1575. doi:10.1016/j.acc.2009.04.098
• Stramba-Badiale, M. (2009). Red Alert on Women’s Hearts: Women and Cardiovascular Research in Europe. European Society of Cardiology. Retrievent From (13.06.2020): https://www.escardio.org/static-file/Escardio/EU-Affairs/WomensHearts-RedAlert.pdf
• Şen, M.A., Ceylan, A., Kurt, M.E., Palancı, Y., ve Adın, C. (2017). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Dicle Tıp Dergisi, 44(1), 1-12. doi:105798/dicletip.298567
• Tan, M., Dayapoğlu, N., Şahin, A.Z., Cürcani, M., ve Polat, H. (2013). Kırsal kesimde yaşayan kadınlarda kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 331-341.
• Thanavaro, J.L., Moore, S.M., Anthony, M., Narsavage, G., & Delicath, T. (2006). Predictors of Health Promotion Behavior in Women Without Prior History of Coronary Heart Disease. Applied Nursing Research, 19(3), 149-155. doi:10.1016/j.apnr.2005.07.006
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2015). İstatistiklerle Kadın. Erişim adresi (20.01.2017): http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21519.
• The Survey System. (2017). Sample Size Calculator. Retrievent From (10.01.2017): https://www.surveysystem.com/sscalc.htm.
• Uçar, A., ve Arslan, S. (2017). Bir Aile Sağlığı Merkezi bölgesinde yaşayan yetişkin bireylerin kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 8(17), 121-130.
• Walker, S.N, Sechrist, K.R., & Pender, N.J. (1995). Health promotion model-instruments to measure health promoting lifestyle: Health-promoting lifestyle profile [HPLP II] (Adult version),1995. Retrievent From (20.06.2020): https://deepblue.lib.umich.edu/handle/2027.42/85349
• Webster, R., & Heeley, E. (2010). Perceptions of risk: understanding cardiovascular disease. Risk Management and Healthcare Policy, 3. 49–60. doi:10.2147/RMHP.S8288