Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Eski Türkler: Türkiye ve Türkmenistan

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 70 - 85, 29.06.2018

Sinan Ateş , Ayhan İncirci Oğuzhan Karadeniz , Mustafa Kapucubaş

Öz

Araştırmanın amacı Türkiye ve Türkmenistan sosyal
bilgiler ders kitaplarında yer alan Eski Türklere ait konuları karşılaştırmalı
bir bakış açısıyla incelemektir. Bu iki ülke sosyal bilgiler programları Orta
Asya Türk tarihi ekseninde gözden geçirilmiştir. Çalışmada 2016-2017 eğitim
öğretim yılında kullanılmakta olan ders kitapları incelenmiştir. Araştırmanın
doğası gereği betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Türkiye ve Türkmenistan
sosyal bilgiler ders kitaplarında Eski Türklerle ilgili pek çok bilgi ve bölüm
yer almaktadır. Aynı zamanda konu ile ilgili çeşitli görseller, haritalar ve
kaynaklar kullanılmıştır. Araştırmadaki bulgular “1- Orta Asya Türk Devletleri,
2- İpek Yolu, 3- Türkler ve İslamiyet, 4- Kültür ve Medeniyet” başlıkları
altında incelenmiştir. Bu başlıkların kitaplarda yer alan sunumlarında
benzerliklerin fazla olmasının yanında bazı farklılıklar da tespit edilmiştir.
Bu çalışmada elde edilen bulguların, öğrenme öğretme ortamında en fazla
kullanılan ders materyallerinden biri olan ders kitapları hakkında karar
vericilere ve eğitim politikası belirleyicilere yararlı bir bakış açısı
sunacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, iki devlet bir millet olarak tabir
edebileceğimiz tüm Türk devletlerinin ders kitaplarında ortak paydaların
arttırılması ve çalışmaların devam ettirilmesi önerilebilir. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler eğitimi, Türkmenistan ders kitapları, Türkiye ders kitapları, Eski Türkler

Old Turks in Social Studies Course Books: Turkiye and Turkmenistan

Öz

The aim
of this research is to examine the issues related to Old Turks in the Social Studies
books of Turkey and Turkemenistan using a comparative perspective. The books of
both countries are analysed on the basis of Turkish History of Central Asia.
The books being used in 2016-2017 educational year are used in this study.
Descriptive survey method, suitable for the nature of the study, was employed
in the study. There are many sections related to Old Turks in the books of both
countries. Furthermore, some varieties of visuals, maps and resources are used
related to the topics. The findings of the study are presented under the titles
of “1- Turkish States of Central Asia, 2- Silk Road, 3- Turks and Islam, 4-
Culture and Civilization”. Beside the majority of similarities, there are some
the minority of differences in the presentation these topics. The findings of
the study are thought to provide a useful perspective for the decision makers
of educational policy and books. In this regard, it can be suggested to
increase the common issues and  sustain
the contunity in the books of two states called as two states one nation.       

Anahtar Kelimeler

Social studies education, Turkmenistan lesson books, Turkiye lesson books

Kaynakça

• Altun, A. (2014). İlkokul ve Ortaokul Öğrencilerinin Tarih Kavramına İlişkin Algılarının Ölçülmesi. Kuram ve Ahmedova, Z. (2006). Türkler Arasında İslâmiyet’in Yayılmasında Tasavvufun Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Alyılmaz, C. (2015). “Türk Dünyası Vatandaşlığı”na Doğru. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1), 69-76.Arslan, S. (2016). Türk Dünyasının Birlikteliğinde Kültürün Rolü. Turkish Studies, 11(2), 149-216.Atalay, C. (2014). Asya Hun Devletinde Mao-Tun (Metehan) Dönemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 16(2), 107-109.Atasoy, F. (2010). Küreselleşme Çağında Yeniden İpek Yolu. Bir Kültür Koridoru Olarak İpek Yolu Sempozyumu, Kültür ve Turizm Bakanllığı, Antalya.Atsız, H. N. (2015). Türk tarihinde meseleler (13. Baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat AŞ.Barthold, V., V. (2004). Orta Asya Türk Tarihi. (Çev: Hüseyin Dağ). Ankara: Divan Kitap.Büyüköztürk, Ş. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.Ceylan, A. (2015). Taştaki Türkleri Okumak. Türkiz Dergisi, 6(34), 9-52.Czegledy, K. (1999). Turan Kavimlerinin Göç'ü. (Çev. Günay Karaağaç). İstanbul: Turan Kültür Vakfı.Demircioğlu, İ. H., & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler eğitimi dergisi, 6(15), 69-88.Döğüş, S. (2008). Avrasya Steplerinde İlk Gaziler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 329-354.Durmuş, İ. (2008). Eski Türk Devletlerinin Oluşumunun Temel Unsurları. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 25-45.Ersöz, M. (1963). Hars ve Medeniyetin Dinamik Tanımları. Eğitim Dergisi, 1(5).Esenov B. (2009). Türkmenistan Tarihi 7. Türkmen Devlet Neşriyat Gullugy.Findley, C. V. (2006). Dünya Tarihinde Türkler. (Çev. Ayşen Anadol). İstanbul: Timaş Yayınevi.Gökalp, Z. (1995). Hars ve Medeniyet. İstanbul: Toker Yayınları.Gökalp, Z. (2015). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.Halaçoğlu, Y. (2002). Türk Tarihi Üzerine Çalışmalar. Türkler Ansiklopedisi, 1(8-33).Kafesoğlu, İ. (2015). Türk milli kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.Kitapçı, Z.( 1994). Orta Asya’da İslamiyet’in Yayılışı ve Türkler. Konya: Damla Matbaacılık,Koca, S. (2002). Türklerin Göçleri ve Yayılmaları. Türkler Ansiklopedisi, 1(992-1014).Koçak, K. (2011). Eski Türklerde devlet gelenekleri ve törenleri: Tarih öncesi devirlerden Türklerin İslam dini medeniyetine girişine kadar. Doktora Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi.Koçsoy, Ş. (2002). Türk Tarihi Kronolojisi. Türkler, c, 1, 73-188. Yılar, Ö. (2005). Mit-Efsane ve Eğitim. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 382-392.Ökte, E. Z. (1985). Tarihin Türklüğün, Türkiye’nin Meseleleri. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi Dün/Bugün/Yarın, 5, 2-4.Özkaya, N. (1996). “Türkler Neden Müslüman Oldular?”,Türklük ve İslamiyet. Adana Roux, J. P. (2001). Orta Asya Tarih ve Uygarlık. İstanbul: Kabalcı YayınlarıSafa, P. (1978). Doğu-Batı Sentezi. İstanbul: Yağmur Yayınları.Şimşek, A. (2001). Tarih Eğitiminde Efsane ve Destanların Rolü. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3).Taşağıl, A. (2014). Karlukların Coğrafi Dağılımı Üzerine. Türkiyat Mecmuasi, 24(1), 75-89.Tekten, Z. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı. Ankara: Yakın Çağ YayınlarıURL-1: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=71 21.01.2017 tarihinde ulaşılmıştır.URL-2:http://aa.com.tr/tr/dunya/turkmenistan-afganistan-tacikistan-demiryolu-hattinin-ilk-etabi-acildi/694538?amp=1 22.01.2017 tarihinde ulaşılmıştır.URL-3: https://tr.sputniknews.com/columnists/201506031015787854/ 22.01.2017 tarihinde ulaşılmıştır.