İstiklal Marşı’nın Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda Yer Alan Değerler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 267 - 284, 31.12.2020

Kübra Kandemir , Elif Torun

https://doi.org/10.38015/sbyy.817014

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan ve öğrencilere kazandırılması hedeflenen adalet, aile birliğine önem verme, bağımsızlık, barış, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, eşitlik, özgürlük, saygı, sevgi, sorumluluk, tasarruf, vatanseverlik ve yardımseverlik değerlerinin İstiklal Marşı’nda yer alma durumlarını tespit etmektir. Ayrıca bu değerlerin İstiklal Marşı’nın kıtalarına ve satırlarına göre dağılımını belirlemektir. Bu çalışma, İstiklal Marşı’nın sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler açısından incelendiği ilk çalışma olması nedeniyle önem taşımaktadır. İstiklal Marşı’nda geçen değerleri belirlemeye yönelik gerçekleştirilen bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Analiz neticesinde adalet, bağımsızlık, dayanışma, duyarlılık, özgürlük, saygı, sevgi, sorumluluk ve vatanseverlik temaları olmak üzere toplam 9 tema tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, araştırma çerçevesinde incelenen İstiklal Marşı’nda, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda yer alan toplam 18 değerden 9 değerin yer aldığı görülmüştür. Her kıta ve satırda sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere rastlanırken, 4.kıtanın 1.ve 4.satırlarında sosyal bilgiler dersi öğretim programında bulunan değerlere rastlanmamıştır. İstiklal Marşı’nın toplam 41 satırında, duyarlılık (31), bağımsızlık (17), özgürlük (17), dayanışma (4), sorumluluk (4), saygı (4), vatanseverlik (4), sevgi (3) ve adalet (2) değerlerinin yer aldığı belirlenmiştir. Bu bağlamda İstiklal Marşı’nın, Türk milletinin karakterini mısralarına taşıdığı ve anlamını her zaman milli varlığımızın temel unsurlarına bağlılıkla bütünleştirdiği değerleri yansıttığı görülmüştür. İstiklal Marşı’nın içinde barındırdığı değerlerin, sosyal bilgiler dersinde değer öğretiminde yararlanılabilecek önemli bir kaynak olduğu düşünülmektedir. Dolayısıyla bireylere kazandırılması istenilen değerler, bu kaynak vasıtasıyla da aktarılabilir.

Anahtar Kelimeler

İstiklal Marşı, sosyal bilgiler, değer, değerler eğitimi

Investigation of the National Anthem in Terms of the Values in the Social Studies Curriculum

Öz

The aim of this study is justice, giving importance to family unity, independence, peace, scientificity, diligence, solidarity, sensitivity, honesty, aesthetics, equality, freedom, respect, love, responsibility, disposition which are included in the social studies curriculum and are aimed to be gained to students. To determine the status of patriotism and benevolence values in the National Anthem. It is also to determine the distribution of these values according to the continents and lines of the Turkish National Anthem. This study is important because it is the first study in which the Turkish National Anthem is examined in terms of the values in the social studies course curriculum. In this study, which was carried out to determine the values in the National Anthem, a survey model was used as a model. The descriptive analysis method was used in the analysis of the data in the study. As a result of the analysis, a total of 9 themes were identified, namely justice, independence, solidarity, sensitivity, freedom, respect, love, responsibility and patriotism. According to the results of the research, it was seen that there were 9 values out of 18 values in the Social Studies Curriculum in the National Anthem, which was examined within the framework of the research. The values of the National Anthem are thought to be an important resource that can be used in value teaching in social studies lesson. Therefore, the values desired to be acquired by individuals can also be transferred through thisresource.

Anahtar Kelimeler

National Anthem, social studies, value, values education.

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27.
• Akdemir, S. (2012). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler programı’ndaki değerlerle ilgili görüşleri ve bunların kazandırılmasına ilişkin uygulamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Avcı, A.A., İbret, B.Ü. ve Avcı, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik değerinin kazandırılmasına yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 16 (4), 1558-1574.
• Aydın, M. Z. (2012). Ailede ahlak eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ayral, A. (1984). Açıklamalı İstiklal Marşımız. Balıkesir.
• Ayvazoglu, B. (1986). İstiklal Marşı: Tarihi ve manası. İstanbul.
• Beldağ, A. (2012). İlköğretim 7.sınıf sosyal bilgiler dersindeki değerlerin kazanılma düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Erzurum ili örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Coşkun, D. (2011). İlköğretim birinci kademe 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Cumalıoğlu, F. (1962). Mehmet Akif’in hayatı ve İstiklal Marşı. İstanbul.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çongur, R. (2000). İstiklal Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy. Ankara: Türk Yurdu, 20 (152), 8-11.
• Dilmaç, B. (2010). Değerler eğitimine yaklaşımlar. Değerler eğitimi uluslararası konferansı. (S.145), İstanbul: İGİAD.
• Edwards, J. (1996). Planning for values education in the school Curriculum. In J. M.Halstead And M. J. Taylor (Eds), Values education and education in values. (P.167-169). New York: Routledge Falmer.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eren, H. (1986). İstiklal Marşı üzerine. Ankara: Türk Dili, 51 (420), 492-498.
• Ergin, M. (1985). Mehmet Akif ve İstiklal Marşımız. Türk Edebiyatı, 26-30.
• Gedik, F. (2012). Sosyal bilgiler programı’nda yer alan değerlerin kazandırılmasında “100 Temel Eser” içerisinde yer alan hikaye kitaplarının rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• İbret, B.Ü., Avcı, E., Karabıyık, Ş., Güleş, M. & Demirci, M. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlerin öğretiminde edebi ürünlerin kullanımı. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (9), 104-124.
• İbret, B.Ü., Karatekin, K. & Avcı, E. (2015). Sosyal bilgiler dersinde coğrafya öğretiminin değerler eğitimi açısından önemi. Milli Eğitim, 207, 5-23.
• Kan, Ç. (2010) Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim, 187, 138-145 Kaplan, M. (1971). Türk İstiklal Marşı. Ankara: Hisar, 88, 4-6.
• Kaplan, M. (1977). İstiklal Marşı. Ankara: Milli Kültür, 1 (9), 6-9.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaytancı, A. (1972). İstiklal Marşımız ve milli ruh. Malatya.
• Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programı’nda yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kocakaplan, İ. (1983). İstiklal Marşı’nın tahlili. Türk Edebiyatı, 113, 17-19.
• Kocakaplan, İ. (2005). İstiklal Marşımız ve Mehmet Akif Ersoy. 4. Baskı, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kuzu, K. (2015) Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin sınıfiçi uygulamalara yansıması. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr adresinden erişilmiştir. Nalbantoğlu, M. (1981). Mehmet Akif ve İstiklal Marşı. İstanbul: Veli Yayınları.
• Önder, M. (1986). İstiklal Marşı belgeleri. Türk Edebiyatı: Mehmet Akif Anıt Sayısı, 34-41.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. The Free Press, New York.
• Sönmez, V. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri. 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Subaşı, G. (2000). Etkili öğrenme: Öğrenme stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 146http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/146/subaşi.htm.
• Tarhan, N. (2011). Güzel insan modeli. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tay, B. (2009). Prospective teachers’ views concerning the values to teach in the course of social sciences. Social And Behavioral Sciences, 1, 1187-1191.
• Tezel, S. (1996). Atatürk ve İstiklal Marşımız. Uluslararası İkinci Atatürk Sempozyumu. Ankara: 9-11 Eylül 1991.
• Timurtaş, F.K. (2002). İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy. İstanbul: Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 62, 16-21.
• Topkaya, Y. (2011). Sosyal bilgiler programında yer alan değerlerin ders kitaplarına yansıma düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Varol, Ç. (2013). Sosyal bilgiler derslerindeki değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yaman, E. (2012). Değerler eğitimi: Eğitimde yeni ufuklar. Ankara: Akçağ Yayınları
• Yılmaz, E. (1999). İstiklal Marşı’nın dili üzerine bir inceleme. Ankara: Türk Dili, 291-279.
• Yılmaz, M. (2013). Değerler eğitimi ve okul etkinlikleri. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Yiğittir, S. & Kaymakcı, S. (2012). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı uygulama kılavuzunda yer alan etkinliklerin değer eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 49-73.
• Yund, K. (1961). İstiklal Marşı bilgisi. İstanbul.