Gençlerde Alkol Kullanımı ve Kültürel Yapının Bağımlılığa Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 71 - 89, 29.12.2021

Aylin Arıcı , Ömer Miraç Yaman

Öz

Kırsal bölgede yapılmış bu araştırmada, gençlerin alkol kullanım durumları, bağımlılığa ilişkin tutum ve düşünceleri araştırılmış, kültürün bağımlılık riski üzerindeki etkisi tartışılmıştır. Araştırma evrenini 15-18 yaşında, alkol tüketen ve Tekirdağ’da ikamet eden gençler oluşturmaktadır. Bu yaş grubunun seçilmesinin nedeni istatistiksel olarak alkol ve madde kullanım oranlarının en fazla artış gösterdiği yaş dönemi olmasıdır. Şehir olarak Tekirdağ seçilmesinin nedeni ise, Tekirdağ’ın Türkiye Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması’na (2013) göre en fazla alkol tüketilen bölgede yer almasından dolayıdır. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılmış, kartopu yöntemi ile 32’si erkek 8’i kadın olmak üzere toplam 40 katılımcıya ulaşılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanarak derinlemesine mülakatlar yapılmış, görüşmeler ses kayıt cihazı kullanılarak kayıt altına alınmıştır.
Araştırma bulgularına göre erkek katılımcıların yarıya yakını araştırmanın yapıldığı yaz mevsiminde riskli alkol tüketim sınırına ulaşmaktadır. Bölge genelinde alkol kullanım oranı yaz mevsiminde; boş vaktin olması, yevmiyeli işlerde ek gelir elde edilmesi, sosyal ilişkilerin çoğalması, alkol tüketilen mekanların çeşitlenmesi, düğün ve eğlence kültürü gibi nedenlerle artış göstermektedir. Katılımcıların alkol kullanım nedenleri ise eğlenmek, neşelenmek, stres atmak, sıkıntıyı hafifletmek, boş vaktin olması ve can sıkıntısının giderilmesi olarak belirtilmiştir. Alkol kullanımı bölge kültürünün bir parçası haline geldiğinden bazı katılımcılar alkol tüketmek için özel bir sebeplerinin olmadığını bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, Alkol Kullanımı, Alkol Bağımlılığı, Gençlik, Kültür

Alcohol use in youth and the effect of cultural structure on addiction

Öz

In this research conducted in rural region, it is investigated that teenagers’ alcohol drinking cases and their manners and thoughts on addiction; besides, the effect of culture on addiction risk is discussed. Research population comprises of teenagers who are 15-18 years old, drinking alcohol and living in Tekirdağ. The reason why is chosen this age group is that statistically it is the age group that alcohol and substance use rates mostly increase. The reason of choosing Tekirdag is that according to Research of Turkey Risk Factor Frequency, Tekirdag located in the area that alcohol using is the most common. This paper is constituted by qualitative research and 32 male 8 female total 40 participants are reached by snowball method. Semi-structured interview forms are prepared and profound interviews are done, which are recorded by tape recorder.
According to research evidence almost half of the male participants reaches risky alcohol consumption limit in the summer time when this research conducted. Among the area the rate of alcohol using increases due to more spare time, side incomes as jobbers, increasing social relationships, variety of places where alcohol is consumed, culture of weddings and entertaintment. Reasons of alcohol using are stated as having fun, being happy, blowing off steam, letting up, passing the time and getting rid of their boredom. Since alcohol using becomes a part of culture some participants indicates that they do not need any reason to drink alcohol.

Kaynakça

• 1. Altunay, E., Oral, G., Yalçınkaya, M. (2014). Eğitim Kurumlarında Mobing Uygulamalarına İlişkin Nitel Bir Araştırma, Sakarya University Journal of Education, 4/1 (Nisan /April 2014) ss. 62-80.
• 2. Arpacıoğlu S. ve Ünübol Başak (2020). Koronavirüs Salgınında Alkol ve Sigara Kullanımındaki Değişiklikler ve İlişkili Durumların Araştırılması, Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & PsychologyVol.2 Issue.3 Doi:10.35365/ctjpp.20.03.23
• 3. Beşirli, H. Gençlerin Alkol Tüketim Davranışları ve Bu Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Sosyolojik Analizi, Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü, indirme tarihi 06.03.2016 saat: 15.00.
• 4. Boyacı, H., Çorapçıoğlu, A., Ilgazlı, A., Başyiğit, İ., Yıldız, F. (2003). Kocaeli Üniversitesi Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi, Solunum Hastalıkları 2003; 14: 169-175
• 5. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara.
• 6. Coşkun, S., Ögel, K. ve Işıl, Ö (2008). Uçucu Madde Kullanan Ergenlerde Bilinçlendirme Eğitiminin Etkinliği, Bağımlılık Dergisi 2008; 9(3): 114-118.
• 7. Coşkun F. , Özçırpıcı B. , Özgür S. Gaziantep Üniversitesi Merkez Kampüsü’ndeki lisans öğrencilerinde alkol ve madde kullanma durumu. Ortadoğu Tıp Dergisi. 2019; 11(2): 143-147
• 8. Elder, S. (2009). ILO School to Work Transition Survey: A Methodological Guide, Module 3, Sampling Methodogy, Youth Employment Programme International Labour Office.
• 9. Erci, B. (1999). Lise Öğrencilerinde Madde Bağımlılığı ve Etkileyen Ailesel Faktörler, Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekoukul Dergisi, Cilt:2, Sayı: 1, 1999.
• 10. Erdamar, G. ve Kurupınar, A. (2014). Ortaöğretim Öğrencilerinde Görülen Madde Bağımlılığı Alışkanlığı ve Yaygınlığı, Bartın İli Örneği, Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 16, Sayı 1, 2014, 65-84.
• 11. Ertunç, S. (2019). Alkol ve Madde Tedavisi Gören Bireylerin Görüşlerine Göre Serbest Zaman Aktivitelerinin Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Sürecindeki Rolü, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• 12. Evren, H. (2008). Trakya Üniversitesi Öğrencilerinin Riskli Sağlık Davranışları ve Sağlık Hizmeti Kullanımları, Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• 13. Mayda, A. S., Gerçek, Ç. G., Gümüş, G., Demir, S., Deniz, M. ve Sürücü, Z. P. (2010). Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Sıklığı ve Kullanmaya Başlama Nedenleri, Düzce Tıp Dergisi 2010; 12(3): 7-14.
• 14. OECD (2015); Tackling Harmful Alcohol Use, Economic and Public Health Policy, edit. Franco Sassi.
• 15. Orak, S., Demet, Y., Kılınç, S., Özcan, M. ve Altın, S. (indirme 2016). Burdur Şehrindeki Lise Öğrencilerinin Sigara, Alkol vb Alışkanlıkları Yönünden Araştırılması, Burdur Sempozyumu.
• 16. Ögel, K., Çorapçıoğlu, A., Sır, A., Tamar, M., Tot, Ş., Doğan, O. ve ark (2004). Dokuz İlde İlk ve Ortaöğretim Öğrencilerinde Tütün, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı, Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15(2):112-118.
• 17. Ögel, K., Taner, S. ve Eke, C. Y. (2006). Onun Sınıf Öğrencileri Arasında Tütün, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı: İstanbul Örneklemi, Bağımlılık Dergisi, 2006, Cilt: 7, Sayı: 1, s:18-23 / Journal of Dependence, 2006, Vol: 7, N.: 1, pp.18-23 / www.bagimlilik.net
• 18. Ögel, K., Karalı, A., Tamar, D., & Çakmak, D. (1998). Hekimler İçin Alkol ve Madde Eğitim Programı Alkol ve Madde El Kitabı. İstanbul, Bakırköy, Türkiye. http://www.ogelk.net/dosyadepo/gpktp8.pdf adresinden alındı.
• 19. Kılıç, O., Akbay, C. ve Başer, U. (2020). Anadolu Tarım Bilim. Derg./Anadolu J Agr Sci, 35 (2020) ISSN: 1308-8750 (Print) 1308-8769 (Online) doi: 10.7161/omuanajas.689016
• 20. Pirinçci, E. ve Erdem, R. (2004). Fırat Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Alkol Kullanma Alışkanlıkları, AÜTD 2004; 36: 71-76
• 21. Roche A. M., Bywood, P., Borlagdan, J., Lunnay, B., Freeman, T., Lawton, L. ve ark (2007). Young People and Alcohol: The Role of Culturel İnfluences. National Centre for Education and Training on Addiction, Adelaide.
• 22. Saraçlı, Ö. (2007). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı ile İlişkili Bireysel ve Psikososyal Faktörler, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Zonguldak.
• 23. Tanrıkulu, A. Ç. (2009). Kars İl Merkezinde Çeşitli Üniversite Öğrencileri Arasında Sigara Kullanım Sıklığı ve Risk Faktörleri, Tur Toraks Der 2009;10:101-6.
• 24. Tot, Ş., Yazıcı, A., Yazıcı, K., Erdem, P., Bal, N. ve Metin, Ö. (2004). Revalance of Smoking, Drinking and İllicit Drug Use Among Adolescents in Mersin, Turkey: Comparison of Secondary School, High School and Üniversity Students, Yeni Symposium 42 (2):77-81.
• 25. TC. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. (2012). EMCDDA 2012 Ulusal Veri Raporu (2011 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası Türkiye: Yeni Gelişmeler, Trendler, Seçilmiş Konular. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). Erişim Adresi: http://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/Arsiv/TUBIM/Documents/TURKIYE%20UYUSTURUCU%20RAPORU%202012.pdf
• 26. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. (2013). Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması. (B. Ünal, & G. Ergör, Dü). Ankara, Türkiye: Anıl Matbaa. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/khrfat.pdf adresinden alındı.
• 27. TC. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu. (2015). Faaliyet Raporu. Erişim Adresi: https://www.tarimorman.gov.tr/TADB/Belgeler/Faaliyet%20Raporlar%C4%B1/TAPDK_Faaliyet_2015.pdf
• 28. Türkiye Bağımlılık Arşivi; (Yeşilay) http://bagimlilik.org.tr/
• 29. Ülger, Z., Acar, C. ve Torun, P. (2015). Türkiye’de Okullarda Alkol Kullanım Konusunda Yapılan Araştırmalar Yeterli Mi?, Addicta: Turkish Journalon Addictions Bahar 2015 2(1) 85-112.
• 30. Yaman, Ö. M. (2014). Apaçi Gençlik, Gençlerin Toplumsal Davranış ve Yönelimleri: İstanbul’da “Apaçi” Altkültür Grupları Üzerine Nitel Bir Çalışma, Türkiye Yeşilay Cemiyeti.
• 31. Yaman, Ö. M., Tuna, A. S. ve Baykul Zekiye (2015). Türkiye Kimyasal Bağımlılık Çalışmaları Bibliyografyası (1923-2014), Yeşilay Yayınları.
• 32. Yılmaz, G., İbiş, S. & Aktuğ, Z. B. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Sigara Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullanma Durumları. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 73-80.
• 33. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• 34. WHO, Young People’s Health in Contex: Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) study: international report from the 2001/2002 survey http://www.who.int/immunization/hpv/target/young_peoples_health_in_context_who_2 011_2012.pdf
• 35. World Health Organization. (2014). Global status report on alcohol and health-2014 Report. Retrieved from http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/112736/1/9789240692763_eng.pdf
• 36. WHO, World Health Statistics (2016), Monitoring Health For The SDGs.file:///Users/aylinarici/Downloads/9789241565264_eng.pdf
• 37. Yeşilay https://www.yesilay.org.tr/tr/makaleler/pandemi-bagimliliklari-tetikledi
• 38. Yüce, H. B. (2019). Lise Öğrencilerinin Alkol ve Madde Kullanım Özellikleri, Alkol ve Madde Kullanımını Arttıran Risk Faktörleri ile Bunlara Yönelik Uygulanabilecek Önleme Programlarının Belirlenmesi, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi.