BURDUR YÖRESİ ÖLÜMLÜK-DİRİMLİK DOKUMALARININ TASARIM İLKELERİ İLE YORUMLANMASI

Yıl 2022, , 171 - 194, 30.06.2022

Nevin Güven

https://doi.org/10.21602/sduarte.1059630

Öz

Türk dokuma kültürü içerisinde üretilen dokumalar zengin çeşitliliğe sahiptir. Dokumacı günlük yaşamı içerisinde yer yaygısı, heybe, torba, çuval, mafraş gibi farklı kullanım amaçları için çeşitli dokumalar üretmiştir. Bunlardan biriside “ölümlük-dirimlik” dokumalardır. Dokumacı bu dokumayı cenazesinin defni için götürülürken sarılması amacıyla dokuyup ya da başka bir kişiye dokutturup bir kenarda saklamaktadır. Genç kızların çeyizlerinde hem kendileri hem de eşleri için ölümlük-dirimlik dokumalar mutlaka bulunmaktadır. Bazen halı bazen de kilim, cicim ya da zili gibi farklı teknikli düz dokumalardan oluşan ölümlük-dirimlik dokumalar yöresel olarak “sargı kilimi” ya da “ahretlik dokuma” gibi farklı isimlerle bilinmektedir. Bu dokumalar mezarlık dönüşü ölen kişinin hayrına camiye bağışlanmaktadır. Bu çalışmada da günümüzde azalarak da olsa devam eden bu geleneğin önemli bir dokumacılık merkezi olan Burdur ve köylerinde sürdürülme biçimi ve bu amaçla yörede kullanılan dokumalar, bu dokumaların; kullanılan hammadde ve araç-gereçleri, dokuma tekniği ile renk, motif ve desen özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda 29 adet zili teknikli düz dokuma tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dokuma, Ölümlük, Dirimlik, Burdur

Kaynakça

• Altınbaş, E.T. (1979). Doğal İpekten El Dokusu Halı Yapımı Ve İhraç Edilen İpek Halıların Bazı Teknik Özellikleri İle Üretim Koşulları Üzerinde Araştırmalar, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 690, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, s 98.
• Çine, H., (2003). Burdur’dan Damlalar, Burdur Valiliğ Yayınları, Burdur: Arzu Ofset ve Reklam Ajansı, s 476.
• Ölmez, F.ve Akkuş, İ., (2005). “Burdur İlinde El Dokuması Halıcılık ve İl Kalkınmasına Katkıları”, I. Burdur Sempozyumu, Bildiriler Cilt I., Burdur s.55-65
• Yazıcıoğlu, Y. (1982). Kayseri İlinde Üretilen El Dokusu Halıların Bazı Teknolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma, Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Doktora Tezi (Basılmamış).
• İnternet kaynağı: http://www.burdur.gov.tr/tarihce/, Erişim tarihi:21-11-2019.
• Görsel Kaynakça Bütün görseller, Süleyman Demirel Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Koordinasyon Birimi tarafından 3908-YL1-14 proje numarası ile desteklenen “Burdur Yöresi Ölümlük- Dirimlik Dokumaları” başlıklı çalışmanın arşivine aittir.