Apollonik Ve Dionysostik Öğeler Bağlamında Sanatta Değer Kavramı

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 8, 1 - 15, 24.11.2011

Nazan Düz

Öz

Sanatta “değer” kavramını sorgularken Nietzsche'nin “Tragedyanın Doğuşu”nda karşımıza çıkan ve sanatın vazgeçilmez iki unsuru olan Apollonik ve Dionysostik öğeleri değerlendirmeye katmak en doğrusudur. Evrensel değerlerin oluşmasında, sanata ve sanatçıya yüklenen rollerde Apollon ölçüyü, sınırlamaları, normları belirlerken Dionysos hazzı ve coşkuyu temsil etmiştir. Bu niteliklerin biri olmadan diğerinin olamayacağı, bir arada bulunarak birbirini tamamladıkları sanat yapıtları, hiç kuşkusuz daha öncekiler gibi, kazandıkları sonsuz değerlerle yıllarca, yüzyıllarca hatta binlerce yıllık meydan okumaları ile hala adlarından söz ettirmektedirler. Kendi çağlarında, estetik beğeninin zirvesine çıkmış, halen de orada kalmayı başarmış sanat harikalarına baktığımızda, içinde bulunduğumuz çağın yapıtlarında karşılaştığımız içi boşaltılmışlığın nedenlerini nerede arayabiliriz? Kaybettiği değeri yeniden nasıl kazandırabiliriz?
Anahtar Kelimeler: Değer, Sanatsal değer, Apollonik öğeler, Dionysostik öğeler.


Abstract
The best way to interrogate the concept of Value in Art is possible only by including Apollonic and Dionysustic elements, which appeared with the “Birth of Tragedy” by Nietzsche and two indispensable facts of art, into the process of evaluation. While Apollon defines bounds, limits, and norms of the roles of art and artists in the process of creating global values, Dionysus' duty is to represent delight and enthusiasm. It is a fact that many unique pieces of art remain famous and precious after thousands of years as they have these above mentioned two different attributions which complement one another and adds to each other's value. When we have a look at the pieces of art which were not only esthetically perfect and had huge fame in the old times but also still very valuable and unique, we see that today's art is null and doomed to fade away. But how can we find the reasons of the ill-fortune of today's art? How can we increase the value of the modern art which is lost?
Key Words: The value, Artistic value, Apollonic elements, Dionysustic elements.

Anahtar Kelimeler

Değer, Sanatsal değer, Apollonik öğeler, Dionysostik öğeler

Kaynakça

• Erinç, S. M., (1998). Sanatın Boyutları, Çınar Yayınları, İstanbul.
• Falay, E., (2002). “Dionysos Ruhu”, Düşle Edebiyat ve Kültür Dergisi, Sayı. 10. <http://www.dusle.com/icerik/index.php?p=10&kt=3&es=18> (s.e. 20 Nisan 2009).
• Falay, E., (2003). “Apollon ve Dionysos Karştlığı Üzerine”, Düşle Edebiyat ve Kültür Dergisi, Sayı. 24. <http://www.dusle.com/icerik/index.php?p=24&kt=6&es=65> (s.e. 20 Nisan 2009).
• Hançerlioğlu, O., (1996). Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Karayağmurlar, B., (2004). “Günümüz Türkiye’sinde Sanat, Sanatta Değer ve Değerlendirme”, Ünlem Sanat Dergisi, Sayı. 4.
• Kuçuradi, I., (2003). İnsan ve Değerleri, Yankı Yayınları, Ankara.
• Lenoir, B., (2005). Sanat Yapıtı, Aykut Derman (çev), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Nietzsche, F., (2002). Tarih Üzerine, Nejat Bozkurt (çev), Say Yayınları, İstanbul.
• Nietzsche, F., (2003a). İyinin ve Kötünün Ötesinde Bir Gelecek Felsefesini Açış, Ahmet İnam (çev), Say Yayınları, İstanbul.
• Nietzsche, F., (2003b). Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu, İsmet Zeki Eyüboğlu (çev), Say Yayınları, İstanbul.
• Özturan, M., (2002a). “Bir Sanat Yapıtında Estetik Kaygı Zorlamaları”, Fotografya Dergisi, Sayı. 14. <http://www.fotografya.gen.tr/issue-14/Sanat_ve_Felsefe_14.htm> (s.e. 06 Mayıs 2009).
• Özturan, M., (2002b). “Bir Sanat Yapıtının Değersel Sınırlamaları”, Fotografya Dergisi, Sayı. 15. <http://www.fotografya.gen.tr/issue-15/sanatvefelsefe_index_15.htm> (s.e. 06 Mayıs 2009).
• Sarı, M., (2008). “Emmanuel Levinas’da Olağanüstü Karşılaşmanın Felsefesi”, İnsanokur.org Yazıları, 16 Haziran 2008. <http://www.insanokur.org/?p=578> (s.e. 25 Nisan 2009).
• Soykan, Ö. N., (2002). “Betimleyici-Eleştirel Bir Hazırlık-3”, Cogito, Sayı. 30. <http://www.geocities.com/temellicus/felsefe/estetik/Muzik_Estetigi2.htm> (s.e. 15 Nisan 2009).
• Thomson, G., (1987). İnsanın Özü, Celal Üster (çev), Payel Yayınevi, İstanbul.