Muğla İli Fethiye İlçesi Yantırlı Kilimleri

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 12, 62 - 81, 31.12.2013

Filiz Ölmez Sema Etikan

Öz

Bir turizm beldesi sayılan Fethiye aynı zamanda Muğla İlinin el sanatları alanında önemli bir ilçesidir. Yörede uğraşılan el sanatları arasında kilim dokumacılığı başta gelmektedir. Bu çalışmanın amacı yörede dokunan yantırlı kilimlerin hammadde, boyut, renk, motif ve desen özellikleri açısından incelenmesidir. Bu amaçla halen kilim dokumacılığı yapılan köy ve beldeler
belirlenmiştir. Başta Fethiye merkez olmak üzere, Seki beldesi, Atlıdere, Arsa, Dodurga, Demirler, Kayadibi ve Alaçat köylerinde yantırlı kilim adı ile bilinen düz atkı yüzlü dokuma teknikli kilimlerin, hem günlük kullanım için hem de çeyizler için halen dokunduğu tespit edilmiştir. Fethiye’de kilim dokumacılığı ile uğraşılan köy ve beldeler, ana geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan Yörük yerleşimleridir.Genellikle kilimler taban, yarım taban, yolluk gibi yaygılar ve seccadelerden meydana gelmektedir. Fethiye yantırlı kilimleri renk ve desen özellikleri itibarıyla kendine özgü karakteristiği olan nadir örneklerdir.

Anahtar Kelimeler

Kilim, Fethiye, düz dokuma, maddi kültür, geleneksel dokuma.

YANTIRLI KİLİMS IN FETHİYE DISTRICT OF MUĞLA PROVINCE

Öz

Fethiye is not only considered a tourism destination, but also in the field of handicrafts it is the most important district of the province of Mugla. Weaving of kilim is the preeminent craft within locally made handcrafts. The aim of this study was to examine Fethiye yantırlı kilims weavings in terms of materials used, size, colours, designs and patterns characteristics and trying to explain flatweaving tradition in the region. For this purpose, the villages and towns that still weave kilim were determined. It was determined that known by the name of yantırlı kilimwith the technique of weft faced flat kilim have been woven currently for both common use and for dowryespecially in Fethiye district, Seki town and in the villages of Atlıdere, Arsa, Dodurga, Demirler, Kayadibi and Alaçat. Villages and towns in Fethiye dealt with in weaving kilim are the nomad settlements that the main source of livelihood is agriculture and livestock. Generally rugs are composed of mats such as base, half base and runner or rugs. Fethiye yantırlı rugs are rare specimens that are peculiar to the specific characteristics in colors and patterns.

Anahtar Kelimeler

Kilim, Fethiye, flat weaving, material culture, traditional weaving.

Kaynakça

• AYTAÇ, Ç., (1997). El Dokumacılığı, MEB Yayınları: 966, Ders Kitapları Dizisi: 314, Ankara.
• ÇELİK, Ü., (2004). Fethiye’de Eldirekli Göçebe Yörükler ve Eldirek Kilimleri, Ak Yay., İzmir. DENİZ, B.,(2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygılar, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları: 215, Ankara.
• ETİKAN, S. veF., N., Ölmez, (2013). Muğla ve Yöresi Kirkitli Dokumalarının Sanatsal ve Bazı Teknolojik Özellikleri Üzerine Bir Belgelendirme ve Katalog Çalışması, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yayınları, Muğla.
• ETİKAN, S., (2005). “Seydiler Kilimlerinin Motifleri ve Anlattıkları” Motif, Halk Oyunları Eğitim ve Öğretim Vakfı Dergisi, Sayı: 43.
• ÖLMEZ, F.N., Etikan, S., (2013). “Fethiye Alara Düz Dokumaları”,Art-E. Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı:11 Isparta.
• SANIBELLİ, E., (1994). “Günümüz Türk Halılarının Yozlaşma Nedenleri”, Kamu ve Özel Kuruluşlarla Orta Öğretimde, Üniversitelerde El Sanatlarına Yaklaşım ve Sorunları Sempozyumu Bildirileri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• UYKUCU, E., (1983). İlçeleriyle Birlikte Muğla Tarihi, Gümüş Basımevi, İstanbul. Kaynak Kişiler
• Nazile Cengil, Merkez, 2010
• Arife Leylek, Kadıköy, 2010 Leyla Akkaya, Arsa, 2010
• Ümmühan Atlıhan, Atlıdere, 2010
• Şerife Akkaya, Arsa, 2010
• Kadriye Türk, Girdev- Demirler, 2010 Fatma Morkaya, Arsa, 2010 Arzu Uçar, Boğalar,2010