Öz
Yaratıcı ve özgür yapısı ile hayali dünyaların ve soyut anlatıların görselleştirilmesinde eşsiz olanaklar sunan animasyon sineması, edebi metinlerin uyarlanmasında yüksek potansiyele sahiptir. Dünyada bu potansiyelden faydalanarak, seyirci ve eleştirmenlerden olumlu tepkiler alan edebi metinlerden uyarlanan pek çok animasyon film üretilmiştir ve üretilmeye devam etmektedir. Ancak mevcut hayran kitlesi ile gişe başarısını kolaylaştıran bu yöntem ile animasyon üretimine Türkiye’de yeterince ilgi gösterilmediği görülmektedir. Ayrıca bu türdeki animasyon filmlerin, dünyadaki örnekleri ile kıyaslandığında benzer başarıları yakaladıklarını söylemek güçtür.
Bu makalede, Paul Wells’in, uyarlama animasyon filmlerin eleştiri ve analizi için oluşturduğu “Öznel Karşıtlık” formülasyonu temel alınarak Studio Ghibli, Disney ve AniBera Animasyon Stüdyosu’na ait uyarlama animasyon filmler analiz edilmiştir. Böylelikle Uzakdoğu’da, Batı’da ve Türkiye’de üretilen bu filmler arasındaki farklılıklar ortaya konularak, Türkiye’de gelecekte üretilecek uyarlama animasyon filmlere fayda sağlayacak çıkarımlar elde edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Animasyon, Sinema, Uyarlama, Öznel Karşıtlık.
Kaynakça
- Akyürek, Y. Ö. (2017). Animasyonda 'Öznel Karşıtlık' Kuramı Kapsamında 'Kocakarı İle Tilki' Uygulama Filmi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Çizgi Film (Animasyon) Ana Sanat Dalı
- Aragay, M. (2005). Reflection to Refraction: Adaptation Studies Then and Now, Book in Motion Adaptation, Intertextuality, Authorship içinde, ed. M. Aragay, Amsterdam ve New York : Radopi, s.11-37.
- Balodis, J. (2012). The practice of adaptaion: Turning Fact and Fiction into Theatre, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yayın Yeri: Queensland University of Technology.
- Boratov, N. P. (2012). Türk Mitolojisi: Oğuzların – Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi, : Ankara : Bilgesu Yayıncılık.
- Cansız, B. A. (2011). Edebiyat Eserlerinden Romanın Sinema ve Televizyona Uyarlanması ve Değişen Anlatım Dili, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Yayın Yeri : T.C. Radyo Televizyon Üst Kurulu.
- Cartmell, D. (2010). Adapting Children Litarature. D. Cartmell, I. Whelehan (Ed.), Literature On Screeen, (167-179). New York : Cambridge Universty Press
- Desmond, M. J., Hawkes, P. (2006). Adapatation: Studying Film and Literature, New York: The Mc Grow Hill Companies.
- Empson, W. (1949). Seven Types of Ambiguity, Toronto : Chatto and Windus.
- Kıran, H . (2008). “Tarihsel Süreçte Japon Baskı Sanatına Bir Bakış”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Ankara: Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Sayı2, s.147-158.
- McFarlane, B. (1996). Novel To Film An introduction to the Theory of Adaption, New York: Oxford Universty Press.
- SAZYEK, H. (2013). Roman Terimleri Sözlüğü, Ankara: Hece Yay.
- Taş Alicenap, Ç. (2015). Literature Adaptations in Animation Movies : Case Study Of Animation Department Students. ICERİ 2015 8th Annual International Conference of Education, Research and Innovation, s. 1409-1416
- Wells, P. (2005). ‘Thou art translated’: Analysing animated adaption, Adaptions From Text to Screen, Screen to Text içinde, ed. D. Cartmell, ve I, Whelehan , Londra ve New York: Routeledge, s.288-309.
- Wells, P. (2007). Classic Literature an animation: all adaptations are equal, but some are more equal than others, Literature On Screeen içinde, ed. D. Cartmell ve I. Whelehan , New York : Cambridge Universty Press, s.199-211.
- İnternet Kaynakları
- Signoritti,G., http://www.sumi-e.it/en/what-is-sumi-e/, Erişim tarihi: 10.01.2019
- Uyarlama, http://www.sozluk.gov.tr, Erişim tarihi : 26.06.2019
- ____, http://www.filmreference.com/encyclopedia/Romantic-Comedy-Yugoslavia/Slapstick-Comedy.html, Erişim tarihi: 18.04.2019
- Görsel Kaynaklar
- Görsel 1. Juran,N., (Yönetmen), (1958). Sinbad’ın Yedinci Seferi, ABD: Morningside Productions.
- Görsel 2. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 3. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 4. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 5. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 6. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 7. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
- Görsel 8. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
- Görsel 9. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
- Görsel 10. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
Öz
Gerçeklikiğin
bağlarından özgür yapısı ile, hayali dünyaların ve soyut anlatıların
görselleştirilmesinde eşsiz olanaklar sunan animasyon sineması, edebi
metinlerin uyarlanmasında yüksek potansiyele sahiptir. Dünya’da bu
potansiyelden faydalanarak, seyirci ve eleştirmenlerden olumlu tepkiler alan,
edebi metinlerden uyarlanan pek çok animasyon film üretilmiş ve üretilmeye
devam edilmektedir. Ancak mevcut hayran
kitlesi ile gişe başarısını kolaylaştıran bu yöntem ile animasyon üretilmesine
Türkiye’de yeterince ilgi gösterilmediği gözlemlenmektedir. Ayrıca bu türdeki
animasyon filmlerin dünyadaki örnekleri ile kıyaslandığında benzer başarıları
yakaladıklarını söylemek güçtür.
Bu
makalede, Paul Wells’in uyarlama animasyon filmlerin eleştiri ve analizi için
oluşturduğu “Öznel Karşıtlık” formülasyonu temel alınarak başarılı bulunan 2
yabancı uyarlama animasyon film ve 1 Türk uyarlama animasyon filmi analiz
edilmiştir. Böylelikle bu filmlerin aralarındaki farklılaşmalar ortaya
konularak, Türkiye’de gelecekte üretilecek uyarlama animasyon filmlere fayda
sağlayacak çıkarımlar elde edilmeye çalışılmıştır.
Kaynakça
- Akyürek, Y. Ö. (2017). Animasyonda 'Öznel Karşıtlık' Kuramı Kapsamında 'Kocakarı İle Tilki' Uygulama Filmi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Çizgi Film (Animasyon) Ana Sanat Dalı
- Aragay, M. (2005). Reflection to Refraction: Adaptation Studies Then and Now, Book in Motion Adaptation, Intertextuality, Authorship içinde, ed. M. Aragay, Amsterdam ve New York : Radopi, s.11-37.
- Balodis, J. (2012). The practice of adaptaion: Turning Fact and Fiction into Theatre, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yayın Yeri: Queensland University of Technology.
- Boratov, N. P. (2012). Türk Mitolojisi: Oğuzların – Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi, : Ankara : Bilgesu Yayıncılık.
- Cansız, B. A. (2011). Edebiyat Eserlerinden Romanın Sinema ve Televizyona Uyarlanması ve Değişen Anlatım Dili, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Yayın Yeri : T.C. Radyo Televizyon Üst Kurulu.
- Cartmell, D. (2010). Adapting Children Litarature. D. Cartmell, I. Whelehan (Ed.), Literature On Screeen, (167-179). New York : Cambridge Universty Press
- Desmond, M. J., Hawkes, P. (2006). Adapatation: Studying Film and Literature, New York: The Mc Grow Hill Companies.
- Empson, W. (1949). Seven Types of Ambiguity, Toronto : Chatto and Windus.
- Kıran, H . (2008). “Tarihsel Süreçte Japon Baskı Sanatına Bir Bakış”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Ankara: Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Sayı2, s.147-158.
- McFarlane, B. (1996). Novel To Film An introduction to the Theory of Adaption, New York: Oxford Universty Press.
- SAZYEK, H. (2013). Roman Terimleri Sözlüğü, Ankara: Hece Yay.
- Taş Alicenap, Ç. (2015). Literature Adaptations in Animation Movies : Case Study Of Animation Department Students. ICERİ 2015 8th Annual International Conference of Education, Research and Innovation, s. 1409-1416
- Wells, P. (2005). ‘Thou art translated’: Analysing animated adaption, Adaptions From Text to Screen, Screen to Text içinde, ed. D. Cartmell, ve I, Whelehan , Londra ve New York: Routeledge, s.288-309.
- Wells, P. (2007). Classic Literature an animation: all adaptations are equal, but some are more equal than others, Literature On Screeen içinde, ed. D. Cartmell ve I. Whelehan , New York : Cambridge Universty Press, s.199-211.
- İnternet Kaynakları
- Signoritti,G., http://www.sumi-e.it/en/what-is-sumi-e/, Erişim tarihi: 10.01.2019
- Uyarlama, http://www.sozluk.gov.tr, Erişim tarihi : 26.06.2019
- ____, http://www.filmreference.com/encyclopedia/Romantic-Comedy-Yugoslavia/Slapstick-Comedy.html, Erişim tarihi: 18.04.2019
- Görsel Kaynaklar
- Görsel 1. Juran,N., (Yönetmen), (1958). Sinbad’ın Yedinci Seferi, ABD: Morningside Productions.
- Görsel 2. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 3. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 4. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 5. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 6. Buck, C. , Lee,J., (Yönetmenler), (2014). Frozen, ABD: Disney/Pixar.
- Görsel 7. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
- Görsel 8. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
- Görsel 9. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
- Görsel 10. Takahata, I. , (Yönetmen), (2013). Prenses Kaguya Masalı, Japonya: Studio Ghibli.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Ağustos 2019 |
| Kabul Tarihi | 18 Mayıs 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 13 Sayı: 25 |