DENİZLİ-ÇAL ALFAKLAR’DAKİ SON KEPENEK USTASI: HÜSEYİN ÖKSÜZ VE ÇALIŞMALARI

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 29, 149 - 170, 30.06.2022

Ayşegül Koyuncu Okca

https://doi.org/10.21602/sduarte.1067416

Öz

Bu çalışmada Denizli-Çal Alfaklar’daki son kepenek ustası Hüseyin Öksüz’ün hayatı özelinde kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel meslekleri icra eden ustaların durumu ele alınarak Hüseyin Öksüz’ün kepenek üretim tekniği konu olarak seçilmiştir. Çalışmanın amacı ise Denizli’de yaşayan ve günümüzde keçe üretimini gerçekleştiren tek ve son usta olan Hüseyin Öksüz’ün tanıtılması, literatüre kazandırılması ve bu meslek içerisindeki yerini ortaya koymaktır. Çalışmanın gerçekleşmesinde alan araştırma yapılmış Hüseyin Öksüz ile sözlü görüşme gerçekleştirilmiş ve gözlem tekniği kullanılmıştır. Ayrıca literatür taraması yapılarak Anadolu’da Keçecilik mesleğini sürdüren diğer keçe ustaların durumları ile karşılaştırma yapılmıştır. Hüseyin Öksüz’ün kepenek yapım aşamaları fotoğraflanarak belgelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Geleneksel Meslek, Keçe, Kepenek, Hüseyin Öksüz

LAST KEPENEK MASTER IN DENİZLİ-ÇAL ALFAKLAR: HÜSEYİN ÖKSÜZ AND WORKS

Öz

In this study, the case of the masters who performed traditional professions that were about to disappear in the life of Hüseyin Öksüz, the last roller shutter master in Denizli-Çal Alfaklar, was taken into consideration and the shutter production technique of Hüseyin Öksüz was chosen as a subject. The aim of the study is to introduce Hüseyin Öksüz, who is the only and the last master who lives in Denizli and produces felt today, to bring it to the literature and to reveal his place in this profession. In the realization of the study, the field research was carried out and a verbal interview was made with Hüseyin Öksüz and the observation technique was used. In addition, by scanning the literature, a comparison has been made with the situations of other felt masters who continue the felting profession in Anatolia. The shutter construction stages of Hüseyin Öksüz have been photographed and documented.

Anahtar Kelimeler

Culture, Traditional Occupations, Felt, Kepenek, Hüseyin Öksüz

Kaynakça

• Aça, Mustafa (2015). “Meslek Folkloru Araştırmaları Tarihine Bir Bakış-An Outlook on History of Occupational Folklore Studies”, Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1.
• Akçaöz, Suat (2001). “Çal-Alfaklar Köyünde Keçe Yapımcılığı”, Türk Halk Edebiyatından Derlemeler-1998, Ankara.
• Anmaç, Elvan (2004). Tekstilde Kullanılan Lifler, Özellikleri ve Kullanım Alanları, İzmir.
• Arlı, M. (2003). “Halkbilimi Müzeciliği ve El Sanatları”, Türkiye’de Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyum Bildirileri, Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Başak Matbaacılık, Ankara.
• Barışta, H. Ö. (2005). “Keçe İşleri”, Türkiye Cumhuriyeti Dönemi Halk Plastik Sanatları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Sanat Eserleri Dizisi, Kozan Ofset, Ankara.
• Başar Ergenekon, Cavidan (1999). Tepme Keçelerin Tarihi Gelişimi Renk Desen Teknik ve Kullanım Özellikleri, Kılıçaslan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Ankara.
• Begiç, H. Nurgül (2017). Türk Keçecilik Sanatı, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara.
• Begiç, H. Nurgül (2014). Gelenekteki Değişim ve Keçecilik Sanatı, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Halkbilimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Nebi Özdemir, Ankara.
• Begiç, H. Nurgül (2012). “Konya Keçeciliğinde Çoban Kepeneği-Shepherd Kepenek in Konya Felting”, Millî Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, Yıl: 24, Sayı: 94. Böhmer, H. (2002). “Koekboya Natural Dyesand Textiles”, Remhöb-Verlag, Ganderkesee, Germany.
• Danışman, H. H. Günhan. (2005). “Küreselleşme ve Zanaatçı-Tteknoloji Ustalarının Çaresizliği”, Osmanlı Bilim Araştırmaları, Citl: 6, Sayı: 2.
• Demir, S. (2012). “Kültürel Bellek, Gelenek ve Halk Bilimi Müzeleri-Cultural Memory, Tradition and Folklore Museums”, Milli Folklor Dergisi, Yıl: 24, Sayı: 95.
• Diyarbekirli, Nejat (1972). Hun Sanatı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• Erden, Attilla (1999). Anadolu Giysileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Dumat Ofset, Ankara.
• Genç, M. (2020). “Keçede Kökboya Kullanımı”, Folklor Akademi Dergisi. Cilt:3, Sayı:4.
• Gürtanın, Neriman ve Kaya, Firdevs (1978). Tepme Keçeler Üzerinde Kimi Fiziksel ve Kimi Kimyasal Araştırmalar, Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği Yayını, Ankara.
• Hellier, Chris (1992). “The Last of The Felt Makers”, Skylife.
• Koyuncu, Ayşegül (2011). Belenbaşı Köyü (Buca-İzmir) Düz Dokumalarının Teknik ve Desen Özellikleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Danışman: Prof. Nuray Yılmaz, İzmir.
• Koyuncu Okca, Ayşegül (2015). “Alfaklar’da (Denizli-Çal) Kepenek Yapımı-Kepenek Production in Alfaklar (Cal-Denizli)”, X. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi ve Folkloru Kongresi/Sanat Etkinlikleri-X. International Turkic Art, History and Folklore Congress/Art Activities (24-29 Nisan-April 2018 Kazan-Tataristan/Rusya-Kazan-Tatarstan/Russia).
• Koyuncu Okca, Ayşegül (2015). “Asırlık Bir Sevda Öyküsü: “Aşağıseyit Köyü Sudan Koyun Atlatma Yarışı ve Yörük Şenliği-An Age-Old Love Story: “Aşağıseyit Vıllage Sheep Water Jumpıng Race And Nomad Festival””, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Prof. Dr. Hacı Ömer Karpuz Armağanı Sosyal Bilimler/Social Science Sayısı, Cilt-Volume: 10/14.
• Köymen, Mehmet Altay (1971). “Alp Ararslan Zamanı Türk Evi”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi (Malazgirt Zaferi Özel Sayısı), Sayı: III, Güven Matbaası, Ankara.
• Oğuz, M. Öcal (2013). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?, Geleneksel Yayıncılık, Ankara.
• Oğuz, Öcal (2008). “UNESCO ve Geleneğin Ustaları-NESCO et Maîtres de la Tradition”, Millî Folklor, Yıl: 20, Sayı: 77.
• Seyirci, Musa ve Topbaş Ahmet (1999). “Anadolu’da Keçecilik”, Erdem, Halı Özel Sayısı: III, Cilt: 10, Sayı: 30, Ankara.
• Türktaş, Metin (2004). “Denizli’de Keçecilik”, Geçmişten Günümüze Denizli Yerel Tarih ve Kültür Dergisi, Sayı: 3.