Fotoğraf Sanatında Işığın Deneysel Yolculuğu: Luminogram

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 31, 259 - 285, 30.06.2023

Gökhan Birinci

https://doi.org/10.21602/sduarte.1258886

Öz

Fotoğrafik görüntünün belirlenmesinde en önemli etkenlerden biri ışık olgusudur. Luminogram tekniği, karanlık oda ortamında ışığın duyarlı malzemelerin üzerine doğrudan yansıtılması sonucu elde edilmektedir. Kamerasız bir yöntem olan luminogram ışığın kendisini nesne olarak kullanmaktadır. Kamerasız fotoğraf, fotoğrafik görüntü oluşturmanın en eski biçimi olmasına rağmen, çağdaş fotoğraf sanatı içinde önemli bir yere sahiptir. Işığın yönetimi, karanlıkta kalan, görünmeyen ancak var olan nesneleri ortaya çıkarırken bir yandan felsefenin diğer yandan fotoğraf sanatının konusu olmuştur. Bu anlamda ışık ve ışığa duyarlı malzemenin etkileşimi ve sonuçları László Moholy-Nagy‘den Georgy Kepes’e, Gottfried Jäger’den günümüz fotoğraf sanatçılarına kadar incelenmiştir. Bu çalışmada, ışığın yönetimi, fotoğraf tarihi içinde nasıl bir temsil aracına dönüştüğü saptanmış ve sanatçı çalışmaları üzerinden analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deneysel Fotoğraf, Kamerasız Fotoğraf, Luminogram, Analog Fotoğraf, Işık

Kaynakça

• Albers, Josef. (2020). Rengin Etkileşimi, çev. Gamze Rastgeldi, İstanbul Hayalperest.
• Barret, Terry. (2022). Sanat Üretimi -Form ve Anlam, çev. Ebru Berrin Alpay, İstanbul: Hayalperest.
• Cheng, François. (2006). Boşluk ve Doluluk. Çin Resim Sanatının Anlatım Biçimi, çev. Kaya Özsezgin, Ankara: İmge.
• Diana, Newall ve Grant, Pooke. (2021). Sanat Tarihinin Elli Temel Metni, Ekin Emre Pilgir ve Ercan Tugay Akı, İstanbul: Ayrıntı.
• Deleuze, Gilles. (1993). The Fold, Leibniz and the Baroque, çev. Tom Conley, London, The Athlone Press.
• Flusser, Vilem. (1991). Bir Fotoğraf Felsefesine Doğru, çev. İhsan Derman, İstanbul: Ağaç.
• Goethe, Johann, Wolfgang, Von. (2020). Renk Öğretisi, çev. İlknur Aka, İstanbul: Kırmızı.
• Sontag, Susan. (1993). Fotoğraf Üzerine, çev. Reha Akçakaya, İstanbul: Oğul.
• Rothko, Mark. (2020). Sanatçının Gerçekliği, çev. Ebru Berrin Alpay, İstanbul: Hayalperest.
• Laszlo- Moholy, Nagy, (1967). Painting, Photography, Film, Bauhaus Book. Copyright© 1967 by Florian Kupferberg Verlag, Mainz English translation copyright© 1969 by Lund Humphries, Londra.
• Taburoğlu, Özgür. (2022). Varlık İzleri: Işık ve Ses, Ankara: Fol.
• Souglages, François. (2022). Fotoğrafın Estetiği, çev. Deniz Eyüce Şanşal, İstanbul: Espas.
• Kepes, Georgy. (1969). Languege of Vision, Painting, Photography, Advertising-Design, https://monoskop.org/images/a/af/Kepes_Gyorgy_Language_of_Vision.pdf, Erişim tarihi: 24.01.2023.
• Kepes, Gyorgy. https://www.bauhaus-imaginista.org/articles/5881/light-as-a-creative-medium-in-the-art-of-gyorgy-kepes?0bbf55ceffc3073699d40c945ada9faf=17306bbb0ae6c169bef098318ff57f84), Erişim tarihi: 12.02.2023.
• Laszlo- Moholy, Nagy, (1947). Vision in Motion, 1947, https://monoskop.org/images/0/0d/Moholy-Nagy_Laszlo_Vision_in_Motion.pdf, Erişim tarihi: 25.12.2022.
• Kaplan, Louis. (1995). Laszlo Moholy-Nagy, Biographical Writings, Duke University Press, Durham & London, https://monoskop.org/images/2/29/Kaplan_Louis_Laszlo_Moholy-Nagy_Biographical_Writings.pdf, Erişim tarihi: 25. 01.2023. Erişim Tarihi: 16.02.2023.
• Mcarrdle, James (2009). On this date in photography, https://onthisdateinphotography.com/2019/05/01/may-1-painterly/ Erişim Tarihi: 16.02.2023.
• Morton, Orosz. (2010). Light as a Creative Medium in the Art of György Kepes, bauhaus imaginista journal, EDITION 4: Berlin https://www.bauhaus-imaginista.org/articles/5881/light-as-a-creative-medium-in-the-art-of-gyorgy-kepes?0bbf55ceffc3073699d40c945ada9faf=17306bbb0ae6c169bef098318ff57f84 Erişim Tarihi: 16.02.2023.
• htpp 1: Bak, Georg. (2019). Generative Photography-An Interview With Gottfried Jäger Generative Photography, Artnome, https://www.artnome.com/news/2019/8/18/generative-photography-an-interview-with-gottfried-jager, Erişim tarihi: 24.01.2023.
• http 2: Roger Humbert, https://www.photoeditionberlin.com/artists-1/rogerhumbert/fotogramme/, Erişim tarihi: 02.02.2023.Htpp.2 Humbert, Roger. Roger Humbert – Fotogramme und luminogramme 1948-2005, https://www.photoeditionberlin.com/artists-1/rogerhumbert/fotogramme/, Erişim tarihi: 02.02.2023.
• htpp 3: Holzhäuser, Karl Martin. Concrete Photography, https://www.photoeditionberlin.com/artists-1/karl-martin-holzh%C3%A4user/, Erişim tarihi: 28.01.2023.
• htpp 4: Hampton, Chris. (2020). Mixing Light: The Abstract Photography of Jessica Eaton, July 23, 2020, Magazine, https://www.gallery.ca/magazine/your-collection/mixing-light-the-abstract-photography-of-jessica-eaton. Erişim tarihi:19.01.2023.
• htpp: 5 : Tokofsky, Rebecca. (2019). Myki Arntson, Get to Know Artist and Photographer Natalja Kent, September 5, 2019, https://www.santamonica.gov/blog/get-to-know-artist-and-photographer-natalja-kent. Erişim tarihi: 20.01.2023.
• Görsel 1. İnge Dick, Sonbhar Açık Beyaz, 2010, https://www.galerie-bender.de/de/artists/dick-inge/,Erişim tarihi: 24.01.2023.
• Görsel 2. Assaf Shaham, Full Reflection, 2012, https://www.yossimilo.com/artists/assaf-shaham#&gid=1&pid=assaf_shaham-fr_500_dpi-0, Erişim tarihi: 28.01.2023. Görsel 3. Eric Gustafsson, 2022, https://erikgustafsson.org/, Erişim tarihi: 24.01.2023.
• Görsel 4. Rob and Nick, 2010, https://www.robandnick.com/rn775-18-luminograms, Erişim tarihi: 27.01.2023. Görsel 5. Hanna Otten, https://collectordaily.com/hanno-otten-13-colors-janet-borden/, Erişim tarihi: 24.01.2023.
• Görsel 6. Barbara Kasten, Collision 5 E, 2016, http://barbarakasten.net/collision/#3, Erişim tarihi: 25.01.2023. Görsel 7. Chris Buclow, Guest, 2012, https://www.chrisbucklow.com/photographs/2018/12/13/tetrarchs-2012-multiple-aperture-pinhole-photograph-40-x-60ins, Erişim tarihi: 24.01.2023. Görsel 8. Ellen Carey, Ding & Shadows, 2017, https://visual-worlds.org/2021/05/22/ellen-carey-the-light-explorer/Erişim Tarihi:17.01.2022.
• Görsel 9. Jessica Eaton, Jessica Eaton, cfaal 340, 2013. Inkjet print, 127 x 101.5 cm. National Gallery of Canada, Ottawa, https://www.gallery.ca/magazine/your-collection/mixing-light-the-abstract-photography-of-jessica-eaton, Erişim tarihi: 26.01.2023.
• Görsel 10. Jo Bradford, 2016, Autogenesis, https://www.jobradford.com/autogenesis, Erişim tarihi: 24.01.2023. Görsel 11. Nicolai Howalt, 2014, Nicolai Howalt, Light Break series of 246 photos, unique light exposure C-type color paper print & Silver gelatine print28 x 23,6 cm (each) 2014, https://marialund.com/en/nicolai-howalt-light-break-en/, Erişim tarihi: 24.01.2023.
• Görsel 12. Martina Corry, Photogenic Drawings, 2020, http://eitherand.org/photographys-new-materiality/imageobject-photographys-new-materiality/, Erişim Tarihi:25.01.2023.