Karpuz Çayı (Antalya) Su Kalitesinin Fizikokimyasal Parametrelere Göre Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 2, 326 - 340, 25.11.2022

Ömer Erdoğan , Büşra Karakaş , Melek Zeybek Yünlü

https://doi.org/10.29233/sdufeffd.1107132

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Karpuz Çayı (Antalya)’nın fizikokimyasal özellikleri incelenmiş ve su kalitesi sınıfları belirlenmiştir. Aralık 2012-Eylül 2013 tarihleri arasında akarsu boyunca on istasyon seçilmiş ve su örnekleri mevsimlik olarak alınıp analiz edilmiştir. Alınan örneklerde nitrat azotu, nitrit azotu, amonyum azotu, biyokimyasal oksijen ihtiyacı, klorür iyonu, orto-fosfat fosforu ölçümleri yapılmıştır. pH, çözünmüş oksijen, su sıcaklığı, elektriksel iletkenlik değerleri ise arazi çalışmaları sırasında multiparametre cihazı ile belirlenmiştir. Elde edilen değerler istatistiki olarak değerlendirildiğinde, yalnızca sıcaklık ve çözünmüş oksijen bakımından mevsimsel açıdan anlamlı farklılıklar gözlenmiştir (p<0.05). İstasyonlar arası karşılaştırma yapıldığında ise, sıcaklık dışındaki tüm parametrelerin anlamlı derecede farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Bu farklılıkların özellikle denize yakın istasyonların sahip olduğu özel ekolojik karakterlerden ve çevresel baskılardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu etkilerden dolayı bu istasyonların su kalitesinde de düşüş saptanmıştır. Su kalitesi sınıflandırması YSKY (yerüstü su kalitesi yönetmeliği) ve Klee’nin metoduna göre yapılmış ve akarsuyun kirlenmemiş/az kirlenmiş sınıfta yer aldığı ve canlı yaşamı için olumsuz koşullar içermediği belirlenmiştir. Karpuz Çayı, çevresinde yer tarımsal alanlar, yerleşim birimleri ve turistik faaliyetlere rağmen yoğun bir kirletici baskıya maruz değildir.

Anahtar Kelimeler

Fizikokimyasal parametre, Su kalitesi, Karpuz Çayı, Antalya

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

3321-YL1-12

Teşekkür

“Bu çalışmanın yazarları olarak, 3321-YL1-12 No’ lu Proje ile çalışmayı maddi olarak destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederiz.”

Determination of Water Quality of Karpuz Stream (Antalya) Based on Physicochemical Parameters

Öz

In this study, the physicochemical properties of Karpuz Stream (Antalya) were investigated and water quality classes were determined. Ten stations were selected along the river and water samples were collected and analyzed seasonally between December 2012 and September 2013. Nitrate nitrogen, nitrite nitrogen, ammonium nitrogen, biochemical oxygen demand, chloride ion, ortho-phosphate phosphorus measurements were made in the samples taken. pH, dissolved oxygen, water temperature and electrical conductivity values were determined with a multiparameter device during field studies. When the obtained values were evaluated statistically, only seasonal significant differences were observed in terms of temperature and dissolved oxygen (p<0.05). When the comparison between stations was made, it was determined that all parameters except temperature differed significantly. It is thought that these differences are caused by the special ecological characteristics and environmental pressures of the stations close to the sea. Due to these effects, a decrease in the water quality of these stations was also detected. According to the general classification of water quality, it has been determined that the stream is in the class of unpolluted / less polluted and does not contain adverse conditions for life. Despite the agricultural areas, settlements and touristic activities around Karpuz Stream, it is not exposed to an intense pollutant pressure. The water quality classification was made according to the YSKY (surface water quality regulation) and Klee’s method and it was determined that the stream is in the unpolluted / less polluted class and does not contain adverse conditions for life. Despite the agricultural areas, settlements and touristic activities around Karpuz Stream, it is not exposed to an intense pollutant pressure.

Anahtar Kelimeler

Physicochemical parameter, Water quality, Karpuz Stream, Antalya

Proje Numarası

3321-YL1-12

Kaynakça

• Z. Ayar, “Su kaynaklarının ekonomi politiği: (Türkiye örneği),” Doktora Tezi, İktisat Böl., Marmara Üniv., İstanbul, Türkiye, 2007.
• V. Tüfekçi, H. Tüfekçi, E. Morkoç, L. Tolun, D. Karakaş, F. T. Karakoç, A. Olgun, ve C Aydöner, “Ömerli Baraj Gölünde Toksik Fitoplankton Türlerinin Tespiti ve Su Kalitesinin İyileştirilmesine Yönelik Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi”, Sonuç Raporu, 502 75 02, TÜBİTAK MAM Yer ve Deniz Bilimleri Araştırma Enstitüsü, Kocaeli, Türkiye, 2003, ss 9-105.
• P. İzmiroğulları, “Ömerli Baraj Gölü’nde Mikrobiyolojik (E.coli) ve Kimyasal (Alüminyum, Demir, Kurşun ve Kadminyum) Kirlilik Parametrelerinin Saptanması”, Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Böl., Marmara Üniv., İstanbul, Türkiye, 2004.
• A. Kocataş, Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Ders Kitapları Serisi, 10. Baskı, 2008, 585 s.
• S. Sekin, "Dünya Tatlı Su Rezervlerinin Coğrafi Dağılımı", Marmara Coğrafya Dergisi, 1, 247-256, 2013.
• O. Klee, Angewandte Hydrobiologie. 2. neubearbeitete und erweiterte Auflage, Stuttgart- New York: Georg Thieme Verlag, 1991.
• SKKY, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Ankara: Resmi Gazete, 13 Şubat 2008, sayı: 26786, 2008.
• Water Framework Directive, “Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy”, Official Journal of the European Communities, 2000.
• YSKY, Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Ankara: Resmi Gazete, 16 Haziran 2021, sayı: 31513, 2021.
• A. Sukatar, B. Yorulmaz, D. Ayaz, ve M. Barlas, “Emiralem Deresi'nin (İzmir-Menemen) Bazı Fiziko-Kimyasal ve Biyolojik (Bentik Makroomurgasızlar) Özelliklerinin İncelenmesi,” SDÜFBED, 10 (3), 328-333, 2006.
• N. L. Çiçek ve Ö. O. Ertan, “Köprüçay Nehri (Antalya)’nın fiziko-kimyasal özelliklerine göre su kalitesinin belirlenmesi”, Ekoloji, 21 (84), 54-65, 2012.
• B. Yorulmaz, A. Sukatar, ve M. Barlas, “Comparative analysis of biotic indices for evaluation of water quality of Esen River in South-West Anatolia Turkey,” Fresen Environ Bull 24 (1a), 188-194, 2015.
• B. Verep, B. T. Ölmez ve C. Mutlu, “Salarha Havzası akarsularında bakteriyolojik ve yüzey aktif madde kirliliğinin incelenmesi,” JAES, 4 (3), 565-574, 2019.
• T. E. Yay, B. Özel, ve S. Tekin-Özan, “Ulupınar Çayı ve Olimpos Deresi (Antalya) Su Kalitesinin Fizikokimyasal Parametrelere ve Epilitik Diyatomlara Göre Belirlenmesi,” MAKÜFEBED, 10 (2), 111-124, 2019.
• B. Yorulmaz ve A. Ertaş, “Water quality assessment of Selendi Stream and comparative performance of the indices based on benthic macroinvertebrates and physicochemical parameters,” Biologia, 76 (9): 2599-2607, 2021.
• A. Ertaş ve B. Yorulmaz, “Assessing water quality in the Kelebek Stream branch (Gediz River Basin, West Anatolia of Turkey) using physicochemical and macroinvertebrate-based indices,” Aquat. Res., 4 (3), 260-278, 2021.
• A. Ertaş, B. Yorulmaz, ve A. Sukatar, “Comparative analysis of biotic indices for assessment of water quality of Balaban Stream in West Anatolia, Turkey”, Biologia, 77 (3), 721-730, 2022.
• A. Ertaş ve B. Yorulmaz, “Comparative Performance of the Indices Used for Bioassessment of Water Quality of Sangı Stream (West Anatolia, Turkey),” Russ. J. Ecol., 53(4), 318-327, 2022.
• Anonim, Antalya İl Çevre Durum Raporu 2019. Antalya: Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2020.
• H. Kalyoncu ve A. Salur, “Odonata fauna of Alara and Karpuz streams and their relations with physico-chemical variables”, Fresenius Environ. Bull., 27 (1), 187-195, 2018.
• İ. Çiçek, N. Türkoğlu ve G. Gürgen, “Karpuz Çay Deltasının (Antalya Doğusu) Paleojeomorfolojisi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 6 (1), 22-39, 2008.
• APHA, Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 20th ed. Washington, DC, USA: American Public Health Association, 1998.
• SPSS 25 (2021) SPSS for Windows, 21 May 2021Chicago: SPSS IncE.
• Toroğlu, S. Toroğlu, ve F. Alaeddinoğlu, “Aksu Çayı’nda (Kahramanmaraş) Akarsu Kirliliği”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 4 (1), 93-103, 2006.
• J. Tanyolaç, Limnoloji (Tatlısu Bilimi). 6. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi, 2011.
• M. Zeybek, “Macroinvertebrate-based biotic indices for evaluating the water quality of Kargı Stream (Antalya, Turkey)”, Turk. J. Zool., 41(3 ), 476-486, 2017.
• R. G. Wetzel, Limnology. 2nd ed. New York: Saunders College Publishing, Harcourt Brace College Publishers, 1983.
• McNeely, R.N., V.P. Neimanis and L. Dweyer, 1979. Water Quality Source Book: A Guide to Water Quality Parameters. Inland Waters Directorate, Water Quality Branch Ottawa, Canada, 1979, pp. 88.
• C. Goldman, A. J. Horn, Limnology. Tokyo: Mac Graw Hill International Book Company, 1983.
• J. D. Hem, Study and interpretation of the chemical characteristics of natural water. South Pickett: Department of the Interior, US Geological Survey, 1985.
• M. Zeybek ve H. Kalyoncu, “Kargı Çayı (Antalya, Türkiye) su kalitesinin fizikokimyasal parametrelere göre belirlenmesi”, Ege J Fas, 33 (3), 223-231, 2016.
• M. Barlas, “Akarsu Kirlenmesinin Biyolojik ve Kimyasal Yönden Değerlendirilmesi ve Kriterleri”, Doğu Anadolu Bölgesi I. ve II. Su Ürünleri Sempozyumu Kitabı, Erzurum, 1995, 465-479.
• N. E. Gümüş, ve C. Akköz, “Eber Gölü (Afyonkarahisar) su kalitesinin araştırılması”, J. Limnol. Fish. Res., 6 (2), 153-163, 2020.
• Ö. Egemen, ve U. Sunlu, Su Kalitesi. İzmir: Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayın No: 14, Ege Üniv. Basımevi, 1996, 364 s.
• M. D. Ertürk, “Acarlar Gölü’nde Mikrobiyolojik ve Kimyasal Kirlenme Olaylarının Tespiti”, Yüksek Lisans Tezi, Çevre Bilimleri, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2005.
• O. Uslu, ve A. Türkman, Su Kirliliği ve Kontrolü. İzmir: T.C. Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü Eğitim Yayınları Dizisi 1, 1987, 364s.
• Ç. Güler ve Z. Çobanoğlu, Kimyasallar ve Çevre. Ankara: Çevre sağlığı temel kaynak dizisi, 1997, ss. 13-15.
• M. Dişli, F. Akkurt, ve A. Alıcılar, “Şanlıurfa Balıklı Göl Suyunun Bazı Kimyasal Parametrelerinin Mevsimlere Göre Değişiminin Değerlendirilmesi”, J. Fac. Eng. Archit. Gazi Univ., 19 (3), 287-294, 2004.
• H. Kalyoncu ve A. Güneş, “Plecoptera Fauna of Alara and Karpuz Streams and Determination of their Relationships with Water Quality”, World Academy of Science, Engineering and Technology, Open Science Index 115, International Journal of Environmental and Ecological Engineering, 10 (7), 784-791, 2016.