Bazı Ayçiçeği (<i>Heliathus annuus</i> L.) Çeşitlerinin Çimlenme, Çıkış ve Verimi Üzerine Tohum Uygulamalarının Etkileri

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 0 - , 26.06.2016

Aykut Şener , Mehmet Kaya

Öz

Bu araştırma, bazı ayçiçeği çeşitlerinin çimlenme, çıkış ve verimi üzerine tohum uygulamalarının etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada Sanbro MR, Bosfora ve Transol ayçiçeği çeşidi tohumlarına 500 mg/L potasyum nitrat (KNO₃) ve 16 saat hidrasyon uygulamaları yapılarak laboratuvar şartlarında çimlenme, serin test, düşük sıcaklık testi ve hızlı yaşlandırma testi, tarla koşullarında çıkış, verim ve verim ögeleri ile yağ oranları incelenmiştir. Araştırma sonuçları tohum uygulamalarının çimlenme yüzdesini, kök uzunluğunu, sürgün uzunluğunu, fide yaş ve kuru ağırlığını artırdığını, ortalama çimlenme süresini ise kısalttığını göstermiştir. Hidrasyonun olumsuz koşullarda ayçiçeği tohumlarının çimlenmesini artırmak bakımından en etkili yöntem olduğu belirlenmiştir. Tarla denemelerinde ise tohum uygulamalarının çıkış yüzdesini, dekara tane verimini ve yağ oranını artırdığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, tohum uygulamalarının ayçiçeğinde gerek çimlenme ve fide gelişimi gerekse çıkış ve tane verimini olumlu ve önemli şekilde etkilediği belirlenmiştir. Çeşitler farklı tepkiler göstermesine rağmen, hidrasyon uygulamasının kolay, ucuz ve kimyasal madde gerektirmemesi nedeniyle ayçiçeği tohumlarında kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Helianthus annuus L.; Çeşit; Hidrasyon; Çimlenme; Verim

Kaynakça

• [1] Anonim, 2015. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Türkiye İstatistikleri, http://www.bysd.org.tr/Istatistikler.aspx, (Erişim Tarihi: 10.09.2015).
• [2] TÜİK 2015, Türkiye İstatistik Kurumu 2013 verileri.
• [3] Kaya, M.D. and Kolsarıcı, Ö. 2011. Water use features of sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids irrigated at different growth stages. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 20:1-5.
• [4] Şehirali, S., 1997, Tohumluk ve Teknolojisi. Fakülteler Matbaası, İstanbul, s.422.
• [5] Er, C. ve Başalma, D. 2014. Tohumluk ve Tohumculuk: Temel İlkeler ve Teknoloji. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., 236s.
• [6] Kaya, M.D., Okçu, G., Atak, M., Çıkılı, Y. and Kolsarıcı, Ö. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Europ. J. Agron., 24(4):291-295.
• [7] Kathiresan, K., Kalyani,V. and Gnanarethinam, J.L. 1984. Effect of seed treatments on field emergence, early growth and some physiological processes of sunflower (Helianthus annuus L.). Field Crops Research, 9:215–217
• [8] Hussain, M., Farooq, M., Shahzad, M.A. and Ahmad, N. 2006. Influence of seed priming techniques on the seedling establishment, yield and quality of hybrid sunflower. Int. J. Agri. Biol., 8(1):14-18.
• [9] ISTA, 2003. International Rules for Seed Testing, International Seed Testing Association. Switzerland.
• [10] Hampton, J.G. and TeKrony, D.M. 1995. Handbook of vigour test methods. 3rd Edition. The International Seed Testing Association, Zurich, Switzerland. 117pp.
• [11] Kaya, M.D. and Day, S. 2008. Relationship between seed size and NaCl on germination, seed vigor and early seedling growth of sunflower (Helianhus annuus L.). African Journal of Agricultural Research, 3(11):787-791.
• [12] Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1021. Ders Kitabı, s.295.
• [13] Singh, B.P. and Rao, G. 1993. Effect of chemical soaking of sunflower (Helianthus annuus) seed on vigor index. Indian Journal of Agricultural Sciences, 63(4): 232-233.
• [14] Shivankar, R.S., Deore, D.B. and Zode, N.G. 2003. Effect of pre-sowing seed treatment on establishment and seed yield of sunflower. Journal of Oilseeds Research, 20(2): 299-300.
• [15] Farahani, H. A., Moaveni, P. and Maroufi, K. 2011. Effect of hydropriming on germination percentage in sunflower (Helianthus annuus L.) cultivars. Advances in Environmental Biology, 5(8): 2253-2257.
• [16] Ehsanullah, Jabran, K., Ismail, M., Hussain, M., Zafaran, M. and Zaman, U. 2011. Hydroprimed sunflower achenes perform better than the salicylic acid primed achenes. Journal of Agricultural Technology, 7(6): 1561-1569.
• [17] Kaya, M.D., Kaya, G. and Bayramin, S. 2012. Comparison of seed priming efficiency on germination of high linoleic and high oleic acid contents in sunflower (Helianthus annuus L.) seeds. World Academy of Science Engineering and Technology, 69:956-957.
• [18] Wahid, A.,Noreen, A., Basra, S.M.A., Gelani S. And Farooq, M. 2008. Priming-induced metabolic changes in sunflower (Helianthus annuusL.) achenes improve germination and seedling growth. Botanical Studies, 49: 343-350.
• [19] Kausar, M., Mahmood, T., Basra S.M.A and Arshad, M. 2009. Invigoration of low vigor sunflower hybrids by seed priming. Int. J. Agric. Biol., 11:521–528.
• [20] El-Saidy, Aml E.A., Farouk, S. and Abd El-Ghany, H.M. 2011. Evaluation of different seed priming in seedling growth, yield and quality components in two sunflower (Helianthus annuus L.) cultivars. Trend in Applied Sciences Research, 6(9):977-911.
• [21] Bajehbaj, A. A. 2010. The effects of NaCl priming on salt tolerance in sunflower germination and seedling grown under salinity conditions. African Journal of Biotechnology, 9(12):1764-1770.
• [22] Hamidi, R. and Pirasteh-Anosheh, H. 2013. Comparison effect of different seed priming methods on sunflower germination and seedling growth. International Journal of Agronomy and Plant Production, 4 (6):1247-1250.