Sorgum’da Farklı Tohum Miktarlarının Verim Öğeleri ile Çimlenme Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 979 - 985, 15.08.2018

Süleyman Avcı , Onur İleri , Mehmet Demir Kaya

https://doi.org/10.19113/sdufbed.24372

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, Eskişehir koşullarında artan tohumluk miktarlarının bazı tane sorgum çeşitlerinin verim, verim öğeleri ile elde edilen tohumların çimlenme özellikleri üzerine etkisini belirlenmek amacıyla 2013, 2014 ve 2015 yıllarında tarla ve laboratuvar denemeleri olarak yürütülmüştür. Araştırmada Beydarı, Akdarı ve Aldarı sorgum çeşitlerinin 20, 40, 60, 80 ve 100 tohum/m² tohumluk miktarlarındaki çiçeklenme gün sayısı, bayrak yaprak genişliği ve uzunluğu, salkım sayısı ve uzunluğu, bitki boyu, sap çapı ve tane verimi incelenmiştir. Tohumluk kalitesinin belirlenmesi amacıyla standart çimlenme testi, serin test ve düşük sıcaklık testleri uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen tüm özellikler üzerine yıl etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Artan tohum miktarı dekara tane verimini Aldarı ve Akdarı çeşitlerinde arttırmıştır. Beydarı çeşidinde 40 tohum/m²’den en yüksek tane verimi elde edilmiştir. Artan tohum miktarıyla birlikte salkım sayısının arttığı, sap çapı ve salkım uzunluğunun ise azaldığı belirlenmiştir. Çeşitlerin tohumluk kalitesi arasındaki farklılıklar önemli bulunmuş, Akdarı çeşidinin tohumları daha uzun sürede çimlenmesine rağmen daha yüksek çimlenme yüzdesi elde edilmiştir. Sonuç olarak, çeşitlerin bitki sıklıklarına farklı tepkiler verdiği belirlenmiştir. Yüksek tane verimi için Beydarı çeşidinde 40 tohum/m², Aldarı ve Akdarı çeşitlerinde ise 80 tohum/m² sıklığında ekim yapılmasının uygun olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sorghum bicolor L., Çeşit; Tohum miktarı; Verim; Çimlenme

Kaynakça

• [1] Oyier, M., Owuoche, J., Cheruiyot, E., Oyoo, M., Rono, J. 2016. Utilization of Sorghum (Sorghum bicolor L. Moench.) hybrids in Kenya: A review. International Journal of Agronomy and Agricultural Research, 9(2016), 65-76.
• [2] Dillon, S. L., Shapter, M. F., Henry, R. J., Izquierdo, L., Lee, L., Slade, L. 2007. Domestication to crop improvement: Genetic resources for sorghum and saccharum (Andropogoneae). Annals of Botany, 100 (2007), 975-989.
• [3] Sing, B. D. 1995. Tropical grain legumes as important human foods. Economic Botany, 46 (1995), 310-321.
• [4] Sharma, K. K., Ortiz, R. 2000. Program for the application of genetic transformation for crop improvement in the semi-arid tropics. In vitro Cellular & Developmental Biology Plant, 36 (2000), 83-92.
• [5] Açıkgöz, E. 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182. Bursa, 189s.
• [6] FAO 1996. Global information and early warning system on food and agriculture. Special Report Preliminary Assessment of 1996 Food Crop Production and 1996/97 Cereal Import Requirements in the CIS.
• [7] Gutierrez-Miceli, F. A., Garcia-Gomez, R. C., Rosales, R. R., Abud-Archila M., Angela, O. L. M., Cruz, M. J. G., Dendooven, L. 2008. Formulation of a liquid fertilizer for sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench) using vermicompost leachate. Bioresource Technology, 99 (2008), 6174-6180.
• [8] Alderfasi, A. A., Selim, M. M., Alhammad, B. A. 2016. Evaluation of plant densities and various irrigation regimes of sorghum (Sorghum bicolor L.) under low water supply. Journal of Water Resource and Protection, 8 (2016), 1-11.
• [9] Jettner, R., Loss, S. P., Siddique, K. H. M., Martin, L. D. 1998a. Response of faba bean to sowing rates in southwestern Australia. I. seed yield and economic optimum plant density. Australian Journal of Agriculture Research, 49 (1998a), 989-998.
• [10] Jettner, R., Loss, S. P., Siddique, K. H. M., Martin, L. D. 1998b. Response of faba bean to sowing rates in southwestern Australia. II. Canopy development radiation absorption and dry matter partitioning. Australian Journal of Agriculture Research, 49 (1998b), 999-1008.
• [11] Lemerle, D., Causens, R. D., Gill, L. S., Peltzer, S. J., Moerkerk, M., Murphy, C. E., Collins, D., Cullis B. R. 2004. Reliability of higher seeding rates of wheat for increased competitiveness with weeds in low rainfall environment. Journal of Agriculture Science, 142 (2004), 395-409.
• [12] Lemerle, D., Verbeek, B., Diffey, S. 2006. Influence of field pea (Pisum sativum) density on grain yield and competitiveness with annual rye grass (Lolium rigidum) in south-eastern Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture, 46 (2006), 1465-1472.
• [13] Zand, N., Shakiba, M. R. 2013. Effect of plant density and nitrogen fertilizer on some attribute of grain sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench). International Journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 1(2013), 1577-1582.
• [14] Adjei-Twum, D. 1987. Effects of plant density and tillage on growth and grain yield of sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench) under dryland conditions in a semi-arid area in Ethiopia. The Journal of Agricultural Science, 108 (1987), 395-401.
• [15] Mekdad, A. A. A., Rady, M. M. 2016. Productivity Response to plant density in five sorghum bicolor varieties in dry environments. Annals of Agricultural & Crop Sciences, 1(2016), 1009-1016.
• [16] Şener, A., Kaya, M. D. 2016. Bazı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin çimlenme, çıkış ve verimi üzerine tohum uygulamalarının etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(2016), 376-383.
• [17] ISTA, 2003. International Rules for Seed Testing, International Seed Testing Association, Switzerland.
• [18] Milosevic, M., Vujakovic, M., Karagic, D. 2010. Vigour tests as indicators of seed viability. Genetika, 42 (2010), 103-118.
• [19] Snider, J. L., Raper, R. L., Schwab, E. B. 2012. The effect of row spacing and seeding rate on biomass production and plant stand characteristics of non-irrigated photoperiod-sensitive sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench). Industrial Crops and Products, 37 (2012), 527-535.
• [20] Tabo, R., Olabanji, O., Ajayi, G., Flower ,O. 2004. Effect of plant population density on the growth and yield of sorghum varieties grown on a Vertisol. African Crop Science Journal, 10 (2004), 31-38.
• [21] Ogunlela, V. B., Okoh, P. N. 1989. Response of three sorghum varieties to N supply and plant density in a tropical environment. Fertilizer Research, 21 (1989), 67-74.
• [22] Wade, L. J., Douglas, A. C. L. 1990. Effect of plant density on grain yield and yield stability of sorghum hybrids differing in maturity. Australian Journal of Experimental Agriculture, 30 (1990), 257-264.
• [23] Fernandez, C. J., Fromme, D. D., Grichar, W. J. 2012. Grain sorghum response to row spacing and plant population in the Texas Coastal Bend Region. International Journal of Agronomy, Article ID 238634. doi:10.1155/2012/238634, 6 pages.
• [24] Emeklier, H. Y., Köksoy, N.F. 1997. Sorgum (Sorghum bicolor L. Moench)’da ekim zamanı ve bitki sıklığının verim öğelerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 3(1997), 20-28.