Isparta İlinden Toplanan Çiğ, Pastörize ve UHT Sütlerde Okratoksin A Miktarının Tespiti

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 1, 22 - 26, 25.04.2023

Ayşegül Yavaş , Erdogan Küçüköner

https://doi.org/10.19113/sdufenbed.1087044

Öz

Süt bileşiminde bulunan proteinler, yağlar, laktoz, vitaminler ve mineral maddeler ile en temel besin kaynaklarından biridir. Özellikle çocukların beslenmesinde, içeriğinde bulunan ve fizyolojik olarak önemli olan enzimler, büyüme hormonları, enzim inhibitörleri ve anti bakteriyel ajanlardan dolayı elzemdir. Fakat süt yararlı ve elzem bileşenleri içerirken aynı zamanda sağlığımızı tehdit edici Okratoksin A (OTA) gibi toksin maddelerini taşıyabilmektedir. Bu çalışmada Isparta ilinden iki farklı mevsimde toplanan çiğ, pastörize ve UHT sütlerde okratoksin A miktarı belirlenmiştir. Bulunan değerlere mevsim etkisi araştırılmıştır. Ağustos 2020 ve Mart 2021 aylarında iki farklı dönemde Isparta pazarlarında satılan 18 çiğ süt, marketlerden toplanan 18 pastörize süt ve 28 UHT süt örneği olmak üzere toplam 64 adet süt örneği incelenmiştir. OTA miktarlarının süt cinsine ve mevsime göre bulunan değerleri; çiğ süt yaz ortalaması 0,06± 0,004 ppb ve kış ortalaması 0,14±0,005 ppb; pastörize süt OTA yaz ortalaması 0,07± 0,002 ppb, kış ortalaması 0,21± 0,011 ppb; UHT süt yaz ve kış ortalamaları sırası ile 0,06± 0,003 ppb ve 0,18± 0,06 ppb bulunmuştur. Tüm süt örneklerinde OTA
tespit edilmiştir. Süt türlerine ait OTA miktarlarının kış ortalamaları, yaz ortalamalarına göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0,05).

Anahtar Kelimeler

Isparta, Süt, Çiğ süt, Pastörize süt, UHT süt, Okratoksin A

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı

Proje Numarası

FYL- 2020- 8026

Teşekkür

Bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde, bu konuyu seçmemde ve değerli bilgilerini paylaşan kıymetli hocam Prof. Dr. Erdoğan KÜÇÜKÖNER'e teşekkür ediyor ve şükranlarımı sunuyorum. Yüksek lisans eğitimim boyunca değerli bilgilerinden yararlandığım diğer tüm hocalarıma da teşekkürlerimi sunarım. FYL- 2020- 8026 No`lu Proje ile tezimi maddi olarak destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı’na teşekkür ederim.

Detemination of Ochratoxin A Amounts of Raw, Pasteurized and UHT Milk Samples Collected in Isparta

Öz

Milk is one of the most basic nutritional source with the proteins, fats, lactose, vitamins and mineral substances in its composition. Especially in the nutrition of children, it is essential because of containing the physiologically important enzymes, growth hormones, enzyme inhibitors and antibacterial agents. However, while milk contains beneficial and essential components, it can also
carry toxic substances such as Ochratoxin A (OTA), which threatens our health. In this study, the amount of ochratoxin A was determined in raw, pasteurized and UHT milk collected in two different seasons from Isparta province. The seasonal effect on the values found was investigated. A total of 64 milk samples, 18 raw milk samples sold in Isparta markets, 18 pasteurized milk samples collected from markets, and 28 UHT milk samples, were examined in two different months between August 2020 and March 2021. The values of OTA amounts according to milk type and season; raw milk summer average was 0.06± 0.004 ppb and winter average was 0.14±0.005 ppb; pasteurized milk OTA summer average was 0.07± 0.002 ppb, winter average was 0.21± 0.011; UHT milk summer and winter averages were found to be 0.06± 0.003 ppb and 0.18± 0.06 ppb, respectively. OTA was detected in all milk samples. Winter averages of OTA amounts of milk species were found to be significantly higher than summer averages (p< 0.05).

Anahtar Kelimeler

Isparta, Milk, Raw milk, Pasteurized milk, UHT milk, Ochratoxin A

Proje Numarası

FYL- 2020- 8026

Kaynakça

• Kayaalp O., 2013. Kayseri ilinde tüketime sunulan manda yoğurtlarında Aflatoksin M1 düzeyinin belirlenmesi.Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 42s, Kayseri.
• Kabak B, Dobson ADW, Var I., 2006. Strategies to Prevent Mycotoxin Contamination of Food and Animal Feed: A Review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 46(8):593-619.
• Şen L, Nas S. ,2010. Kuru Incir, Üzüm ve Kırmızıbiberlerde Mikotoksin Varlığı. Akademik Gıda, 2010, 8(3):24-32.
• Algül I., 2012. Mısır Ununda Aflatoksin, Okratoksin A ve Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi ve Kemometrik Olarak Degerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,102s, Balıkesir.
• Günaydın Ş, Karaca H., 2015. Küf Gelişimi ve Mikotoksin Oluşumunun Kontrolünde Doğal Bitki Ekstraktlarının Kullanımı. Akademik Gıda, 13(2),173-182.
• Fink-Gremmels J., 2008. Mycotoxins in cattle feeds and carry-over to dairy milk: a review. Food Additives Contaminant Part A., 25(2), 172-180.
• Öksüztepe G, Erkan S., 2016. Mikotoksinler ve Halk Sağlığı Açısından Önemi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 5(2),190-195.
• Varga, J., Kozakiewicz, Z., 2006. Ochratoxin A in grapes and grape derived products. Trends Food Science Technology, 17, 72–81.
• Kaya S., 2002. Veteriner Hekimliginde Toksikoloji. Mikotoksinler. 2. Baskı, Medisan Yayınevi, Ankara, 537-637.
• Oruç, H.H., 2005. Mikotoksinler ve Tanı Yöntemleri. Uludağ Üniversitesi. J. Fac. Vet. Med, 24,105-110.
• İpçak, H.H., Alçiçek A., 2013. Yeni Yem Kanunu ve Yem Hijyen Yönetmeliği Çerçevesinde Yemlerde Mikotoksin Problemi ve Çözüm Önerileri. VII. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi (Uluslararası Katılımlı). Ankara, Türkiye, 26-27 Eylül 2013, 343-348.
• Pattono D, Grosso A, Stocco PP, Pazzi M, Zeppa G., 2013.Survey of the Presence of Patulin and Ochratoxin a in Traditional Semi-Hard Cheeses. Food Control, 33(1),54-57.
• Ostry V, Malir F, Toman J, Grosse Y., 2017. Mycotoxins as Human Carcinogens the IARC Monographs Classification. Mycotoxin Research, 33:65-73.
• Schiavone A, Cavallero C, Girotto L., 2008. A survey on the occurrence of ochratoxin A in feeds and sera collected in conventional and organic poultry farms in Northern Italy. Ital J Anim Sci., 7, 495–503.
• Türkoğlu, Ç., 2018, Çiğ, pastörize ve UHT sütlerde Aflatoksin M1 ve Okratoksin A varlığının araştırılması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvansal Ürünler Hijyen ve Teknolojisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Burdur.
• Keyvan E., Yurdakul Ö., Kocasarı F., Tutun H., Demirtaş A., Kahraman H. A., Şen E., 2018. Detection of Ochratoxin A In Bulk Tank Milk. Kocatepe Veterinary Journal,11(3). 255-259.
• Önal, A.R. 2005. Trakya’da Özel Bir Süt İşleme Tesisi Tarafından Değerlendirilen Çiğ Sütlerin Somatik Hücre Sayısı ve Bazı Bileşenlerinin Tespiti, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 110s, Tekirdağ.
• Gayretli, D., 2013. Diyarbakır İlinde Elde Edilen Sütlerde Bazı Biyokimyasal Parametrelerin Mevsimsel ve Aylık Değişimlerinin Belirlenmesi, Tunceli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 75s, Tunceli.
• Breitholtz-Emanuelsson A, Olsen M, Oskarsson A, Palminger I, Hult K., 1993. Ochratoxin A in cow’s milk and in human milk with corresponding human blood samples. J AOAC Int., 76, 842–6.
• Valenta H., Goll M., 1996. Determination of ochratoxin A in regional samples of cow’s milk from Germany. Food Addit Contam., 13, 669–676.
• Boudra H, Le Bars P, Le Bars J. 1995. Thermostability of ochratoxin A in wheat under two moisture conditions. Applied and Environmental Microbiology. 61(3), 1156-1158.