Ethnobotanical Features of Eldeş (Ilgın/Konya) and Its Surroundings

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 374 - 386, 25.12.2023

Hakkı Demirelma , Deniz Ersoy Depreli

https://doi.org/10.19113/sdufenbed.1211763

Öz

This study had been made by purpose of describing the features of the plant species which exist in the Eldeş, Ilgın District-Konya City and it’s surroundings in the years 2019-2020. Eldeş is located in the B3 squarea ccording to the Türkiye Grid system. The meetings were held with 143 experienced local people (67 are man, 76 are woman), to determine the local name and the purposes of usage of the plants which had been collected from working area. It is determined totally 129 taxa, which relating to 42 families. The purposes of using these taxa are, 76 taxa as foods, 91 taxa as medicals, 27 taxa as animal foods, 20 taxa as stuffs, 16 taxa as ornamental plants, 20 taxa as fuel, 3 taxa as color plants, 9 taxa as herbal tea, 3 taxa as spice and 6 taxa as oil.

Anahtar Kelimeler

Eldeş, Etnobotany, Ilgın, Konya

Eldeş (Ilgın/Konya) ve Çevresinin Etnobotanik Özellikleri

Öz

Bu çalışma 2019-2020 yılları arasında Konya İli Ilgın İlçesine bağlı Eldeş ve çevresinde yetişen bitki türlerinin etnobotanik özelliklerini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Eldeş, Grid kareleme sistemine göre B3 karesinde yer almaktadır. Çalışma alanından toplanan bitkilerin yerel isimlerinin, kullanım alanlarının belirlenmesi için yörede yaşayan 143 kişiyle (67’si erkek, 76’sı kadın) görüşülmüştür. Araştırma alanındaki bitkilerden toplamda 42 familyaya ait 129 taksondan 76 takson gıda, 91 takson tıbbi, 27 takson hayvan yemi, 20 takson eşya, 16 takson süs bitkisi, 20 takson yakacak, 3 takson boya bitkisi, 9 takson çay, 3 takson baharat ve 6 takson yağ olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma alanından 9 endemik takson tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eldeş, Etnobotanik, Ilgın, Konya

Teşekkür

Bu çalışma sırasında, alandan toplanan bitkilerin; yerel adlarının, kullanım alanlarının, kullanım amaçlarının belirlenmesinde bize yardımcı olan yöre halkına teşekkürü borç biliriz.

Kaynakça

• [1] Abay, G., Kılıç, A., 2001. Pürenbeleni ve Yanıktepe (Mersin) yörelerindeki bazı bitkilerin yöresel adları ve etnobotanik özellikleri, Ot Sistematik Botanik Dergisi, 8 (2), 97-104.
• [2] Akçiçek, E., Vural, M., 2003. Kumalar Dağı (Afyon) ve çevresindeki bazı bitkilerin yöresel adları ve etnobotanik özellikleri, Ot Sistematik Botanik Dergisi, 10 (2), 151-162.
• [3] Akkavak Zurnacı, Y., 2019. Denizli ilinin bazı ilçelerinin etnobotanik özellikleri üzerine bir araştırma, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 215 s, Denizli.
• [4] Bağcı, Y., 2016. Sarıveliler (Karaman) ve çevresinde yetişen bitkilerin etnobotanik özellikleri, Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 42 (1), 84-107.
• [5] Bağcı, Y.,Savran, A., Dural, H. 2006. Pozantı (Adana) ve çevresindeki bazı bitkilerin yerel adları ve etnobotanik özellikleri, Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 2 (27), 77-82.
• [6] Eşen, B., 2008. Aydınlar Köyü ve çevresinin (Erdemli/Mersin) etnobotanik özellikleri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 113s, Konya.
• [7] Metin, A., 2009. Mut ve çevresinde (Mersin) yetişen bitkilerin etnobotanik özellikleri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 239s, Konya.
• [8] Saday, H., 2009. Güzeloluk Köyü ve Çevresinin (Erdemli/Mersin) etnobotanik özellikleri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 117 s, Konya.
• [9] Şenkardeşler, İ., Tuzlacı, E., 2014. Gündoğmuş (Antalya/Türkiye) yöresinden bazı etnobotanik bilgiler, Clinical and Experimental Health Sciences, 4 (2), 63-75.
• [10] Tugay, O., Ertuğrul, K., Yıldıztugay, E., 2005. Başarakavak (Konya) Kasabası Etnobotanik Alan Araştırması 2004, TÜBA Kültür Envanter Dergisi, 4, 245-256.
• [11] Tulukcu, E., Sağdıç, O., 2011. Konya’da aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanılan kısımları, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 27 (4), 304-308.
• [12] Tugay, O., Bağcı, İ., Ulukuş, D., Özer, E., Canbulat, M.A., 2012. Kurucuova (Beyşehir, Konya/Türkiye) Kasabası’nda gıda olarak kullanılan doğal bitkiler. Biological Diversityand Conservation5/3, 140-145.
• [13] Bağcı, Y.,Keskin, L., 2022. An Ethnobotanical Field Survey in the Kadınhanı District of Konya in Turkey, KSÜ Tarım ve Doğa Derg. 25 (2): 312-336.
• [14] Arslan, N., 2016. Penceremden: Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Sayı 17, Sayfa: 66-69.
• [15] Baytop, T.,1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi, Geçmişte ve Bugün, Nobel Tıp Kitabevleri, İlaveli İkinci Baskı, İstanbul, 480 s.
• [16] Davis, P.H., 1965-1985. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh Üniv. Pres. 1-9 v., Edinburgh.
• [17] Faydalıoğlu, E.,Sürücüoğlu, M.S., 2011. Geçmişten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11 (1), 52-67.
• [18] Kıncal, S., Ceylan, O., Görk, G., 2021. Ula (Muğla) ilçesinin etnobotanik özellikleri, Biological Diversity and Conservation, 14(1), 69-81.
• [19] Satıl, F., Aktaş, E., 2021. Toplum Ruh Sağlığı Merkezindeki Terapi Bahçelerinde Kullanılan Bitkiler Üzerine Etnobotanik Bir Çalışma, Türk Doğa ve Fen Dergisi, 10 (1), 182-189.
• [20] Savran, A., Bağcı, Y., Kargıoğlu, M., 2009. Gemerek (Sivas) ve çevresindeki bazı bitkilerin yerel adları ve etnobotanik özellikleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (1), 313-321.
• [21] Yaman, S.,Özdemir, Z., Şit, M., Özer, B., Çatal, O., 2018. Kekik Yağı Karvakrol’ün İnsan Sağlığına Etkileri. 1st International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies, 11-13 Nisan, Antalya, 391-392.
• [22] Sadıkoğlu, N., 1998. Cumhuriyet Dönemi Türk Etnobotanik Araştırmalar Arşivi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 75s, İstanbul.
• [23] Bellikci Koyu, E., 2020. Türkiye’nin Etnobotanik Veri Tabanı, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 345s, İzmir.
• [24] Konya Meteoroloji Müdürlüğü, 2019. Konya ili ve Ilgın ilçesinin sıcaklık ve yağış verileri, Konya.
• [25] https://eldesnet.tr.gg/eldestanitim.htm (Erişim Tarihi: 31.07.2023).
• [26] www.ilgin.gov.tr/coğrafi-yapisi; http://cografya harita.com (Erişim Tarihi: 26.04.2022).
• [27] https://www.nufusune.com/195911-konya-ilgin-eldes-mahallesi-nufusu (Erişim tarihi: 31.07.2023).
• [28] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babac, T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• [29] Terler Bulut, A., Özek, G., Küçük, S., 2023. Thymus sibthorpii Benth. Üzerine morfo-anatomik, uçucu yağ bileşenleri ve etnobotanik araştırmalar, Biological Diversity and Consevation, 16/1, 38-50.
• [30] Yener, D., İnal, Ö., 2022. Kent Peyzajına Ekolojik Bir Yaklaşım - Etnobotanik Kullanıma Sahip Bitkiler: Marmara Bölgesi Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(1), 93-104.
• [31] Erdoğan, R., 2011. Sarıveliler (Karaman) ve çevresinde yetişen bitkilerin etnobotanik özellikleri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 139s, Konya.
• [32] Koçyiğit, M., 2005. Yalova ilinde etnobotanik bir araştırma, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 176s, İstanbul.
• [33] Ecevit Genç, G., 2003. Çatalca yöresinde etnobotanik bir araştırma, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 152s, İstanbul.
• [34] Sağıroğlu, M., Topuz, T., Ceylan, K. ve Turna, M., 2013. An Ethnobotanical Survey from Yahyalı (Kayseri) and Tarsus (Mersin), SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 2, 13-37.
• [35] Şenkardeş, İ., 2014. Nevşehir'in Güney İlçelerinde (Acıgöl, Derinkuyu, Gülşehir, Nevşehir-Merkez, Ürgüp) Etnobotanik Araştırmalar, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 459s, İstanbul.
• [36] https://www.konyapedia.com/makale/2611/ilgin (Erişim tarihi: 10.08.2023)