CEZA MUHAKEMESİNDE IN ABSENTIA DURUŞMA YAPILMASI VE MAHKÛMİYET KARARI VERİLMESİ ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 52 - 86, 20.06.2020

Uğur Ersoy

Öz

Sanığın duruşmada hazır bulunması bir yargılama şartıdır. Başka bir ifadeyle
sanığın yokluğunda (in absentia) yargılama yapılabilmesi kural olarak mümkün
değildir. Yokluğunda yargılama yapılması kabul edilmeyen sanık hakkında mahkumiyet
kararı verilebilmesi de düşünülemez. Buna karşın Yargıtay’ın konuyla ilgili içtihatlarına
bakıldığında, belli ağırlıkta yaptırım öngörülen suçlarla ilgili diğer şartların da varlığı
halinde, in absentia duruşma yapılıp mahkumiyet kararı verilebileceğinin kabul edildiği
görülmektedir. Yargıtay’ın görüşünün normatif dayanağı olarak Ceza Muhakemesi
Kanunu’nun 195. maddesi ile İcra ve İflas Kanunu’nun 349. maddesi gösterilmektedir.
Özellikle Çek Kanunu’nda tanımlanan bazı suç tipleri bakımından, İcra ve İflas
Kanunu’na yapılan gönderme dolayısıyla icra ceza mahkemeleri tarafından yapılan
yargılamalarda sanıkların yokluğunda çok sayıda mahkumiyet kararı verildiği
bilinmektedir. Mevcut çalışmada in absentia duruşma yapılıp mahkumiyet kararı
verilmesinin yerinde olup olmadığı incelenmiştir. Ayrıca böyle bir kabulün ceza
muhakemesine egemen olan temel ilke ve değerlerle uyum içerisinde bulunup
bulunmadığının kritiği yapılmış, 7188 sayılı Kanunla Ceza Muhakemesi Kanunu’nda
yapılan değişiklikler de dikkate alınmıştır. Çalışmada Alman literatüründen de
yararlanmak suretiyle görüşler ortaya konulmuş ve çözüm önerileri üretilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yargılama şartları, sanığın hazır bulunması

Kaynakça

• KAYNAKÇA ARTUK, Mehmet Emin: “Güvenlik Tedbirleri”, GÜHFD, C. XII, Y. 2008, S. 1-2, ss.461-492. BEKAR, Elif: “Ceza Muhakemesinde Hüküm Çeşitleri (CMK m.223)”, İÜHFM, C. LXXV, S. 1, ss.15-60. BEULKE, Werner: Strafprozessrecht, C.F. Müller, 11. Auflage, Heidelberg u.a. 2010. DAHM, Georg / DELBRÜCK, Jost / WOLFRUM, Rüdiger: Völkerrecht, Band I/3, De Gruyter Recht, 2. Auflage, Berlin 2002. DEĞİRMENCİ, Olgun, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Yargılama Usulü (CMK m.251-252)”, Terazi Hukuk Dergisi, 2020, 15 (1). DERELİ, Alparslan: Mutlak Bozma Nedeni Olarak Savunma Hakkının Kısıtlanması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019. ERCAN, İsmail: Uygulamacılar İçin İcra ve İflas Suçları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. EREM, Faruk: Ceza Usulü Hukuku, 2. Bası, Ankara 1968. GÖKCEN, Ahmet / BALCI, Murat / ALŞAHİN, M. Emin / ÇAKIR, Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 3. Baskı, Ankara 2018. GÖKDEMİR, Muratcan, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde Soruşturma Usulü, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018. GRAF, Jürgen Peter (Hrsg.): Strafprozessordnung Mit Gerichtsverfassungsgesetz Und Nebengesetzen, 2. Auflage, München 2012. GÜNAY, Mehmet: İcra Suçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014. HANNICH, Rolf (Hrsg.): Karlsruher Kommentar Zur Strafprozessordnung Mit GVG, EGGVG und EMRK, 7. Auflage, München 2013. İNCEOĞLU, Sibel: “Adil Yargılanma Hakkı”, in: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Editör: Sibel İnceoğlu, Beta Yayınları, İstanbul 2013. KESKİN, Serap: Ceza Muhakemesi Hukukunda Temyiz Nedeni Olarak Hukuka Aykırılık, İstanbul 1997. KUNTER, Nurullah: Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Bası, İstanbul 1974. KÜHNE, Hans-Heiner: Strafprozessrecht, C.F. Müller, 8. Auflage, Heidelberg u.a. 2010. KÜLÇÜR, Erdem İzzet: Ceza Hukukunda Yer Bakımından Uygulama, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017. LÖWE-ROSENBERG: Die Strafprozeßordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz, Großkommentar, De Gruyter, 27. Auflage, Band 6 (§§212- 255a), Berlin-Boston 2019. Ceza Muhakemesinde In Absentia Duruşma Yapılması ve Mahkûmiyet Kararı Verilmesi Üzerine Bazı Düşünceler Hakemli Makale 86 SDÜHFD CİLT: 10, SAYI: 1, YIL: 2020 MEYER-GOßNER, Lutz / CIERNIAK, Jürgen: Strafprozessordnung, 53. Auflage, München 2010. ÖZBEK, Veli Özer / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar: Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. ÖZTÜRK, Bahri / TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan / SIRMA GEZER, Özge / SAYGILAR KIRIT, Yasemin / ALAN AKCAN, Esra / ÖZAYDIN, Özdem / ERDEN TÜTÜNCÜ, Efser / ALTINOK VILLEMIN, Derya / TOK, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. PARLAR, Ali / ÖZTÜRK, Mustafa: Ceza Yargılamasında Mutlak Bozma Nedenleri, Aristo Yayınevi, İstanbul 2018. ROXIN, Claus: Strafverfahrensrecht, 25. Auflage, München 1998. SATZGER, Helmut / SCHLUCKEBIER, Wilhelm / WIDMAIER, Gunter (Hrsg.): Strafprozessordnung, Köln 2014. ŞAHİN, Cumhur / GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku-I, 10. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. ŞAHİN, Cumhur / GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku-II, 10. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020. ŞEN, Ersan: “Sanığın Yokluğunda Duruşma ve Hüküm”, https://www.hukukihaber.net/sanigin-yoklugunda-durusma-ve-hukummakale,5688.html (E.T. 02.02.2020). ŞEN, Ersan: http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1587251- sanigin-giyabinda-tasarruflar (E.T. 05.02.2020). TANER, Fahri Gökçen: Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. TANRIVER, Süha: “Hukuk Yargısı (Medeni Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı”, TBBD, Sayı: 53, Yıl: 2004, ss.191-215. TAŞKIN, Mustafa: “Ceza Yargılamasında Görevsizlik Kararları ve Bunun Yargılama Sürelerine Etkileri”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Ocak 2016, Sayı 7, ss.1025-1059. ÜNVER, Yener / HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2018. YAŞAR, Osman: Yeni İçtihatlarla Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu, II. Cilt, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018. YENİSEY, Feridun / NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. YURTCAN, Erdener: Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.