AUTOPENLE VEYA DİJİTAL EKRANA ATILAN İMZA İLE ELLE ATILAN İMZANIN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 791 - 838, 29.12.2021

Emre Kıyak , Ahmet Şensöz

https://doi.org/10.52273/sduhfd..966488

Öz

Bir irade açıklamasının kime ait olduğuna yönelik belirsizliği ortadan kaldırmak üzere kullanılan en yaygın yöntem elle atılan imza (ıslak imza) olmakla birlikte, kullanılan tek yöntemin bu olmadığı açıktır. Bu noktada, güvenli elektronik imza önemli bir konuma sahip olsa da, uygulamada pek rastlanmayan autopen cihazları kullanılarak atılan imza ve son yıllardaki teknolojik gelişmelerle birlikte günlük hayattaki işlemlerimizde dahi karşımıza çıkan dijital ekrana atılan imzanın hukukî niteliklerinin saptanması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, elle atılan imza ve bunun yerine kullanılacak bir işaret ya da yöntemin temel olarak şu üç işleve sahip olabileceği kabul edilmiştir: 1. Bir irade açıklamasının aidiyetini ortaya koymak. 2. (Geçerliliği yazılı şekil şartına tabi olan) hukukî işlemlere geçerlilik kazandırmak. 3. İspat hukuku açısından bir belgeye senet vasfı kazandırmak. Bu kabul doğrultusunda, elle atılan imza, autopenle atılan imza ve dijital ekrana atılan imza ile karşılaştırılmış ve her bir yöntemin, yukarıda belirtilen üç işlevi yerine getirme kabiliyetine sahip olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada genel olarak, elle atılan imzanın yukarıda belirtilen üç işleve de sahip olduğu, buna mukabil autopen ile atılan imza ve dijital ekrana atılan imzanın söz konusu işlevleri yerine getirme kabiliyetlerinin ise kısıtlı/tartışmaya açık bir mesele olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Elle Atılan İmza, İmza Sahteciliği, Güvenli Elektronik İmza, Autopen, Dijital Ekrana Atılan İmza

COMPARISON OF HANDWRITTEN SIGNATURE WITH SIGNATURE MADE USING AUTOPEN OR (HANDWRITTEN) SIGNATURE MADE ON DIGITAL SCREEN

Öz

Although a handwritten signature is the most commonly used method to
eliminate ambiguity about to whom a declaration of intention belongs to, it is clear
that this is not the only method used. In this study, it is accepted that a handwritten
signature and a sign or method to be used as its substitution can basically have the
following three functions: 1. to reveal the belonging of a declaration of intention, 2. to
give validity to legal transactions (whose validity is subject to the condition of the
written form), and 3. to give a document the deed qualification in terms of evidence
law. In line with this acceptance, the handwritten signature was compared with the
signature made with autopen and the (handwritten) signature on the digital screen,
and it was tried to determine whether each method is capable of fulfilling the three
functions mentioned above. Thus, it was concluded that the handwritten signature has
all three functions mentioned above, whereas the ability of the signature with autopen
and the signature on the digital screen to fulfill these functions is limited/controversial.

Anahtar Kelimeler

Handwritten Signature, Signature Forgery, Secured Electronic Signature, Autopen, Handwritten Signature made on Digital Screen

Kaynakça

• Acar, Ayşe Ece, Medeni Muhakeme Hukukunda Elektronik İmzalı Belgelerin Delil Niteliği, İstanbul 2013.
• Ak, Ahmet Fatih, Piezo Elektriksel Etki ile Zorlanan Dokunmatik Ekranların Tasarımı ve Titreşim Analizi, Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Gözde Sarı), Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa 2019.
• Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kâmil/Deren-Yıldırım, Nevhis, Medenî Usûl Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar-Ayvaz, Sema, Medenî Usûl Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin, Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2018.
• Baytemur, Deniz, Elektronik Kambiyo Senetleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Hayrettin Çağlar), Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2020.
• Belgin, Derya, “Elektronik İmzalı Belgelerin Delil Değeri (HUMK m. 295/a)”, Hukuk Gündemi Dergisi, 2009/2, ss. 37-54.
• Birincioğlu, İsmail/Özkara, Erdem, “Adli Belge İncelemelerinde Bilinmeyenler, Örneklerle Yazı ve İmza Analizi ile Islak İmza Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2010/87, ss. 403-433.
• Erdem, Nuri, Kambiyo Senetlerinde Senet Metninde Değişiklikler, Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Mehmet Helvacı), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2005.
• Erdönmez, Güray, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku (Cilt: 2), 15. Bası, İstanbul 2017.
• Erturgut, Mine, Medeni Usûl Hukukunda Elektronik İmzalı Belgelerin Delil Olarak Değerlendirilmesi, Ankara 2004.
• Gökmener, Ayşegül, Grafoloji ve Personel Seçimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Doç. Dr. Halil Ekşi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009.
• Göksu, Mustafa, Hukuk Yargılamasında Elektronik Delil, Ankara 2011.
• Hamilton, Charles, The Robot That Helped to Make a President, New York 1965.
• Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2017.
• Işıktaç, Yasemin, Hukukun Kaynağı Olarak Örf ve Âdet Hukuku, Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Vecdi Aral), Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1991.
• Keser-Berber, Leyla, “ ‘İmzalıyorum O Halde Varım’ Dijital İmza, Dijital İmza Hakkındaki Yasal Düzenlemeler, Dijital İmzalı Elektronik Belgelerin Hukuki Değeri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2000/2, ss. 503-556.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), 20. Bası, Ankara 2016.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdulkadir, Borçlar Hukuku Genel Hükümler: Birinci Cilt, Yedinci Bası, Filiz Kitapevi, İstanbul 2017.
• Kostkiewicz, Jolanta Kren, Schweizerisches Obligationenrecht Artikel 14, 3. Auflage, Zurich 2016.
• Kurşat, Zekeriya, “Yazılı Şekil Şartının Unsuru Olan İmzanın Elektronik Ekrana Atılmasını Etkisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, LXXV(1), 2017, ss. 413-430.
• McCarthy, J. F./Winchester, Janis, “The Autopen”, Journal of Forensic Sciences, 18 (4), 1973, ss. 441-447.
• Mebrouk, Hadda, Senetle İspat Konusunda Fransız Hukukundaki Geliştirmeler Türk ve Cezayir Hukuku ile Karşılaştırma, Yetkin Yayınevi, Ankara 2012.
• Melez, İpek Esen/Melez, Deniz Oğuzhan/Şahin, Muhammed Feyzi/Gürler, Ahmet Selçuk/Tırtıl, Lale, “Tetabuk Özelliği Olan Sahte İmzaların Tespitinde Bilgisayar Teknolojilerinin Rolü: Olgu Sunumu”, Adli Tıp Bülteni, 20 (3), 2015, ss. 166-171.
• Müller, Christoph, Berner Kommentar: Obligationrecht (OR) Artikel 14, Berner 2018.
• National Research Council, Discussion of the Committee on Daubert Standards: Summary of Meetings, The National Academies Press, Washington (D.C.) 2006.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler: Cilt 1), 16. Bası, İstanbul 2018.
• Özbek, Mustafa Serdar, “Elektronik Ortamda Düzenlenen Noter Senetleri”, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, İstanbul 2012, ss. 2213-2281, s. 2238.
• Özbek, Mustafa Serdar, Noter Senetlerinde Sahtelik, Ankara 2018.
• Özer, Tülay, Medeni Usûl Hukuku Bakımından Belge ve Adi Senette Sahtelik İddiası, Yayınlanmamış Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Ali Cem Budak), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2019.
• Özşahin, Ahmet, Adli Belge İncelemelerinde Autopen Ürünü Yazı ve İmzaların Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Tekiner), Polis Akademisi Adli Bilimler Enstitüsü, Ankara 2017.
• Rizzi, Marco Athos, Schweizerisches Obligationenrecht Artikel 1085, 3. Auflage, Zurich 2016.
• Sayıcı, Bilge, Türkiye’de Hukuk ve Adli Bilimler Açısından İmza ve Karşılaşılan Sorunlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Yard. Doç. Dr. Jale Bafra), İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul 2009.
• Schimke, Sascha, Suche in on-line erfassten digitalen Handschriftdokumenten, Dissertation, Otto-von-Guericke-Univesität, Magdeburg 2008.
• Şenocak, Zarife, “Dijital İmza ve Dijital İmzanın Borçlar Kanunu Hükümleri Açısından Ele Alınması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 50 (2), 2001, ss. 97-135.
• Tanrıver, Süha, Medenî Usûl Hukuku (Cilt: 1), Ankara 2016.
• Turnipseed, Terry L., “The President and the Autopen: It Is Unconstitutional for Someone or Something to Sign a Bill Outside of the President’s Presence”, Syracuse University College of Law – Faculty Scholarship, (24.7.2012), https://surface.syr.edu/lawpub/83 (ET. 9.3.2021).
• Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, imza, https://sozluk.gov.tr/.
• Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2000.
• Üstündağ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku (Cilt: I-II), 4. Bası, İstanbul 1989.
• von Tuhr, Andreas, (çev. Cevat Edege), Borçlar Hukuku (Cilt: 1-2), 2. Baskı, Ankara 1983. www.hukukturk.com