Roman Polanski'nin Apartman Üçlemesine Psikanalitik Bir Bakış

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 92 - 120, 01.06.2018

Pelin Oduncu

Öz

Bu makalede, Polonyalı yönetmen Roman Polanski'nin Apartman
Üçlemesi psikanaliz kuramın temel kavramları eşliğinde, bilinçaltı
süreçler ve kent hayatının bu süreçlere etkisi bağlamında analiz edilmiştir.
Çalışmada psikanaliz yöntem kullanılırken, kuramın öncülerinden
Sigmund Freud, kuramı kültür ve dil ilişkisi bağlamında ele alan Jacques
Lacan ve Lacan'dan yola çıkarak birçok filmi yorumlayan Slavoj Zizek'in
temel kavramları açıklanarak film okuması yapılmıştır. Bu bağlamda
araştırma kapsamına psikanaliz kuramın temel kavramları, auteur
yönetmen olarak Polanski ve üçlemede yer alan filmler (Repulsion, 1965), (Rosemary's Baby, 1968), (The Tenant, 1976) dâhil edilmiştir. Çalışmada
yönetmenin ve bireyin içinde bulunduğu toplumsal koşullar ve bilhassa
kentlerdeki apartman yaşamının bilinçaltına ve davranışlara etki edip
etmediği sorularına yanıt aranmıştır. Bu bağlamda söz konusu filmlerin
konusu, karakterleri ve barındırdıkları ortak anlamlar incelenmiş ve
analiz sonucunda içinde bulunulan çevrenin yönetmenin bilinçaltına,
dolayısıyla filmlerine ve bu bağlamda bireyin bilinçaltının kent
yaşamından etkilendiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Apartman, Auteur, Film, Polanski, Psikanaliz

Kaynakça

• Adanır, O. (2003), Sinemada Anlam ve Anlatım, Alfa Yayınları: İstanbul
• Arslan, U. (2009), Aynanın Sırları: Psikanalitik Film Kuramı, Kültür ve İletişim, Sayı:12(1) (9-38)
• Baker, U. (1996) Ignoramus = Bilmiyoruz: Bilinç dışının Bir Eleştirisine Doğru, Toplum ve Bilim, Say:70 (241-250)
• Bakır, B. (2008), Sinema ve Psikanaliz, Hayalet kitap: İstanbul
• Bowie,M.(2007), Lacan, (Çev. V. Pekel Şener), Dost Kitabevi: Ankara Butler, A. M. (2011), Film Çalışmaları, (Çev. A. Toprak), Kalkedon Yayınları: İstanbul
• Çalak, I. E. (2012). Kentsel Ve Kolektif Belleğin Sürekliliği Bağlamında Kamusal Mekânlar: ULAP Platz Örneği, Almanya. Tasarım+ kuram dergisi, 8(13), 34-47.
• Deutsch, M., Krauss, R. M. (1986) Psikoseksüel Gelişim Evreleri, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi (Çeviren:BekirOnur) Cilt:19 Sayı:1 (225- 237)
• Erdoğan, N. (1996), "Sinema ve Psikanaliz" Toplum ve Bilim 70 241-249. Freud, S. (1994b) Psikanaliz Üzerine (Türkçesi: A. A. Öneş) Say Yayınları: İstanbul
• Freud, S. (1993a )Cinsiyet Üzerine, (Türkçesi: A. A. Öneş), Say Yayınları: İstanbul
• Freud, S. (1996) Düşlerin Yorumu, (Çev. E. Kapkı), Payel Yayınevi: İstanbul
• Freud, S.(1994a) Kendi Kendine Psikanaliz, (Çev. T. Büyükören),Düşünen Adam Yayınları: İstanbul
• McGowan T., Kunkle, S., (2014) Lacan ve Çağdaş Sinema Sanatı, (Çev.Y. Ertuğrul ve C. Turan), Say Yayınları: Ankara Cad.
• Mulvey, L. (1997). Görsel Haz ve Anlatı Sineması, (Çev. N. Abisel), 25,21
• Odabaş, B. (2015) Andre Bazin, Sinema Kuramları-I Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramcılar içinde, Zeynep Özarslan (ed.), Su Yay: İstanbul
• Rigel, N., (2005), Lacan'ın Çekiciyle Put Kırmak: Slavoj Zizek, Kadife Karanlık 1 içinde, Su Yay.: İstanbul
• Stam, R. (2014), Sinema Teorisine Giriş, (Çev. S. Salman, Ç. Asatekin) Ayrıntı: İstanbul
• Smith P, Riley A, (2016) Kültürel Kurama Giriş, (Çev: S. Güzelsarı ve İ. Gündoğdu), Dipnot Yayınları: Ankara
• Tura, S. M. (1996). Freud'dan Lacan'a Psikanaliz, Ayrıntı: İstanbul
• Türkoğlu, N. (2014) Psikanaliz ve Sinema Üzerine, Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar içinde, (Der. Murat İri), Derin Yayınları:İstanbul (143-156)
• Kovacs, A. B. (2010), Modernizmi Seyretmek Avrupa Sanat Sineması,1950 -1980, (Çev.E. Yılmaz), De-ki Basım: Ankara
• Zizek, S. (2005) Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden Jacques Lacan'a Giriş, (Çev. T.Birkan), Metis: İstanbul
• Zizek, S. (2011a) İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çev. T.nBirkan), Metis: İstanbul
• Zizek, S. (1996), Müstehcen Efendi, Toplum ve Bilim, Güz, Sayı; 70,(s.64-77), (s.s:319)
• Zizek, S. (2011b) Kırılgan Temas: Slavoj Zizek'ten Seçme Yazılar, (Çevir. T. Birkan), Metis: İstanbul
• Want, Kul.C ve Piero, (2015), Slavoj Zizek, (Çev.E. Keskinsoy ve B.Somay), NTV Yay: İstanbul
• http://www.antraktsinema.com/makale.php?id=428 erişim tarihi: 10. 03.2017
• http://www.biography.com/people/roman-polanski-9443411#wife- sharon-tates-murder erişim tarihi: 10. 03.2017
• http://www.bbc.com/news/entertainment-arts-34681667erişim tarihi: 10. 03.2017
• http://www.hollywoodreporter.com/features/holocaust-survivors/roman- polanksi/) erş trh: 10. 03.2017
• http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/roman-polanski- the-truth-about-his-notorious-sex-crime-949106.html erişim tarihi: 10. 03.2017
• http://www.nytimes.com/2013/09/23/booming/the-death-and-afterlife- of-thalidomide.html erişim tarihi:05.02.2017