Geleneksel Malay-Endonezya Edebiyatında Türk Temalarını ve Türklerle İlgili Anlatımları İnceleyen İngilizce Bir Kitabın Tanıtımı ve Değerlendirmesi

Yıl 2018, Sayı: 41, 231 - 257, 31.12.2018

İsmail Hakkı Göksoy

Öz

Özet

Geleneksel Malay-Endonezya
edebiyatının ürünü olan bazı Malayca ve Endonezyaca eserlerde Türk ve Türkî
temalar ile Türklerle ilgili atıflara ve tanımlamalara rastlanmaktadır. Türklerle
ilgili temalar ve tasvirler, özellikle XIV. Yüzyıldan başlayıp XIX. Yüzyıl
sonlarına kadar devam eden süreçte yazılan Malayca edebî ve “hikayat” türü
destansı eserlerde görülmektedir. Daha çok dilden dile aktarılan ve halk
arasındaki sözlü anlatımları ihtiva eden bu tür eserler, kısmen hayal mahsulü
ve kısmen de tarihi gerçeklere dayanmaktadırlar. Onlar, aynı zamanda Malayların
ve Endonezyalıların Türklere karşı bakış açılarını da tanımlamaktadırlar. Bu eserleri
inceleyen en önemli ve kapsamlı çalışmalardan biri, ünlü Malay edebiyatçısı
Vladimir Braginsky tarafından kaleme alınmıştır. İşte bu makalede onun İngilizce
olarak yazdığı bu alandaki kitabının tanıtımı ve değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Malay Edebiyatı, Türk ve Türkî Temalar

Kaynakça

• KAYNAKÇA(Kaynakçada verilen eserler, bizzat istifade edilen değil metinde ve dipnotlarda geçen konuyla alakalı kaynakların künyelerini ihtiva etmektedir.)
• Ali bin Ahmad (ed.), Hikayat Inderaputera, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1968.Anonim, Hikajat Bajan Budiman, Balai Pustaka, Djakarta 1956.Braginsky, V., “Hikayat Hang Tuah, Malay Epic and Muslim Mirror; Some Considerations on its Date, Meaning and Structure”, BKI, No: 146/4, 1990, s.399–412.Braginsky, V., “Orientalism and Its Mirror Image: Russia and the Russians in Malay Literature of the Second Half of the Nineteenth Century, The Portrayal of Foreigners in Indonesian and Malay literatures; Essays on the Ethnic ‘Other’ ” (eds: V. Braginsky - B. Murtagh), The Edwin Mellen Press, Lewiston/Queenston/Lampeter, 2007, s. 65-106.Braginsky, V., The Turkic-Turkish Theme in Traditional Malay Literature: Imagining the Other to Empower the Self, Brill, Leiden/Boston, 2015.Braginsky, V., “Co-opting the Rival Ca(n)non; The Turkish Episode of Hikayat Hang Tuah”, Malay Literature, 25/2, 2012, s.229-60.Braginsky, V., “Imagining Kings of Rum and Their Heirs: The Dynastic Space of the Malay World”, IMW, 41/121, 2013, s.370-95.Braginsky, V., “Representation of the Turkic-Turkish Theme in Traditional Malay Literature, with Special Reference to the Works of the Fourteenth to Mid-Seventeenth Centuries”, From Anatolia To Aceh (eds:A.C.S Peacock - A.T. Gallop), Oxford University Press, Oxford 2015, s.293-310.Brakel, L. F., The Hikayat Muhammad Hanafiyyah; A Medieval Muslim-Malay Romance, Nijhoff, The Hague 1975. Brakel, L. F., The Story of Muhammad Hanafiyyah; A Medieval Muslim Romance, Nijhoff, The Hague 1977 (İlk eserin ikinci baskısı).Casale, G., “His Majesty’s Servant Lutfi: The Career of a Previously Unknown Sixteenth-Century Ottoman Envoy to Sumatra based on an Account of His Travels from the Topkapı Palace Archives”, Turcica, No:37, 2005, s.43–81.Cowan, H.K.J., De Hikajat Malem Dagang; Atjehsh Heldendicht, Text en Toelichting, Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, Leiden,1937.Djamaris, E. (ed.), Tambo Minankabau; Suntingan Teks Disertai Analisis Struktur, Balai Pustaka, Jakarta, 1991.Dzulkifli bin Mohammad Salleh (ed.), Hikayat Merong Mahawangsa, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1968.Göksoy, İsmail Hakkı, Güneydoğu Asya’da Osmanlı-Türk Tesirleri, Fakülte Kitabevi, Isparta 2004.Göksoy, İsmail Hakkı, “Ottoman-Aceh Relations as Documented in Turkish Sources”, Mapping the Acehnese Past (eds: R.M. Feener, P. Daly ve A. Reid), KITLV Press, Leiden, 2011, s.65–96.Hamid, Abu Bakar (ed.), Hikayat Si Miskin, Fajar Bakti, Petaling Jaya, 1985. Hikayat Istambul, El Yazması, Jakarta, Perpustakaaan Negara, No: Ml 699.Hikayat Perang Setambul, Taş baskı nüsha, SOAS Kütüphanesi, Londra. Yayımlayan: Hacı Muhammed Said b. Hacı Erşad, Singapur, 1879.Hikayat Peperangan al-Maulana Sultan Istambul, El yazması, Cambridge, Cambridge Üniversitesi Kütüphanesi, No: Add 3763.Imran, Teuku Abdullah, Hikayat Meukuta Alam; Suntingan, Teks dan Terjemahan Beserta Telaah Struktur dan Resepsi, Intermasa, Jakarta,1988.Iskandar, Teuku (ed.), Hikajat Atjeh, Nijhoff, ‘s-Gravenhage, 1958.Iskandar, Teuku (ed.), Bustanuʾs Salatin; Bab II. Fasal 13, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1966.Iskandar, Teuku (ed.), Hikayat Aceh, Yayasan Karyawan, Kuala Lumpur, 2001.Jelani Harun, “Nuruddin al-Raniri's Bustan al-Salatin: A Universal History and Adab Work from Seventeenth Century Aceh” (doctoral thesis, University of London, United Kingdom, 1999).Jelani Harun (ed.), Bustan al-Salatin (Bab Pertama dan Kedua) Karangan Nuruddin ar-Raniri, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 2004.Jelani Harun (ed.), Bustan al-Salatin bab Ketiga; Kisah raja-raja yang adil, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 2008.Jelani Harun, Bustan al-Salatin (The Garden of Kings); A Malay Mirror for Rulers, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang, 2009. Kamaruzaman Yusoff (ed.), Hikayat Peperangan antara Sultan Abdul Hamid dengan Raja Alexander; Satu Kajian Teks, Pusat Penerbitan Universiti, Universiti Teknologi MARA, Shah Alam, 2009.Khalid, Hussain (ed.), Hikayat Iskandar Zulkarnain, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1967.Koster, G.L., “Enemies or Relatives; Images of the Portuguese in Hikayat Hang Tuah”, The Portrayal of Foreigners in Indonesian and Malay Literatures; Essays of the Ethnic ‘Other’ (eds: V. Braginsky - B. Murtagh), The Edwin Mellen Press, Lewiston/ Queenston/Lampeter, 2007, s. 207–62.Kukushkin, S., “Hikayat Negeri Jambi; The Structure and Sources of a Nineteenth Century Malay Historical Work”, IMW, 32/92, 2004,s.53-61.Leeuwen, P.J. van, De Maleische Alexanderroman, Ter Brink, Meppel 1937.Mulyadi, S.W.R. (ed.), Hikayat Indraputra. A Malay Romance, Foris, Dordrecht/ Cinnaminson, 1983.Mulyadi, S.W. Rujiati - V. Braginsky (eds.), Hikayat Inderaputera, Yayasan Karyawan/ Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 2007. Muzakir, A., “Sejarah dan Dinamika Islam di Jambi Berdasarkan Sumber-Sumber Local”, Seloko, No: I/1, 2012, s.1-25.Ngebi Sutho Dilago Periai Rajo Sari, Undang-undang, Piagam dan Kisah Negeri Jambi, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Proyek Penerbitan Buku Sastra Indonesia dan Daerah, Jakarta, 1982.Ras, J.J., Hikajat Bandjar; A Study in Malay Historiograph, Nijhoff, ‘s-Gravenhage, 1968.Reid, A., “Sixteenth Century Turkish Influence in Western Indonesia” Journal of Southeast Asian History, X/3, 1969, s.395–414.Ronkel, Ph.S. van, De Roman van Amir Hamzah, Brill, Leiden, 1895.Roorda van Eysinga, P.P. (ed.), Hikajat Isma Jatiem. Lands Drukkerij, Batavia, 1821.Sabil, T. Mohamad (transl.), Hikajat Soeltan Atjeh Marhum (Soeltan Iskandar Moeda), Balai Poestaka, Batavia, 1932.Samad Ahmad, A., (ed.), Hikayat Amir Hamzah, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1987. Siti Hawa Haji Salleh (ed.), Hikayat Merong Mahawangsa, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1991. Soeratno, S. Ch., Hikayat Iskandar Zulkarnain; Analisis Resepsi, Balai Pustaka, Jakarta, 1991Soeratno, S. Ch (ed.), Hikayat Iskandar Zulkarnain – Suntingan teks, Balai Pustaka, Jakarta 1992.Sturrock, A.J. (ed.), “Hikayat Marong Maha Wangsa”, JSBRAS, No.72, 1916, s.37-123.Sutrisno, Sulastin, Hikayat Hang Tuah; Analisa Struktur dan Fungsi, Gadjah Mada University Press, Yogyakarta, 1983.Voorhoeve, P., Catalogues of Acehnese Manuscripts in the Library of Leiden University and Other Collections outside Aceh, Leiden University Library-ILDEP, Leiden, 1994, s.55–58.Wahyunah, Haji Abd Gani (ed.), Hikayat Indera Nata, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 2004.Winstedt, R.O. (ed.), Hikayat Bayan Budiman atau Cherita Khojah Maimun, Methodist Publishing House, Singapore, 1920.Winstedt, R.O., “The Date, Authorship, Contents and Some New Manuscripts of the Malay Romance of Alexander the Great”, JMBRAS, XVI/2, 1938, s.1–23.Winstedt, R.O., “The Kedah Annals”, JMBRAS, XVI/2, 1938, s.31-5.Winstedt, R.O. (ed.), “The Malay Annals or Sejarah Melayu”, JMBRAS, XVI/3, 1938, s.1-225; Wormser, P., Le Bustan al-Salatin de Nuruddin ar-Raniri; Réflexions sur le role culturel d’un étranger dans le mond malais au XVIIe siècle, Cahiers d’Archipel 41, Paris, 2012.