KANAATKÂR MÜBADELEDEN ŞIMARTILMIŞ İŞTAHLARA GİDEN YOLDA MÜHRÜ ELİNDEN ALINMIŞ DİN VE MODERN ÖZNELER

Yıl 2021, Sayı: 47, 130 - 140, 31.12.2021

Kemaleddin Taş , Tarık Güvendi

Öz

Az ömürlü şimdiki zamanlarda tüketerek tükenen birey, dinsel kozmolojinin dışına öznelleşerek çıkmış, yerleşik toplumsal örgütlenmenin ağını yırtmış, ne var ki seküler motiflerle bezeli hürriyetin coşkusunu yaşarken maddeci ahlakın yol verdiği mekanik ve duygusal şiddetin hasarlarına kayıtsız kalan totaliter, aydınlanmacı, akılcı ve kapitalist erklerin kuşatması altında kutsadığı akılcılığın ödülü olan bireysel özgürlüğünü kaybetmiştir. Öte yandan insana özgü asli gereksinimlerin temini için icat edilen üretim ve tüketim biçimlerinin bir sonucu olan sınıfsal farklılıkların, modern kapital süreçte teselli ve temenni araçlarından yoksunlaşarak dogmatik bir rasyonalizm içinde keskinleştikleri ve tinsel habitatından kovulan modern bireyler üstünde duygusal, fiziksel ve tinsel yaralara yol açtıkları dile getirilen bir olgudur. Çalışma, sınıfsal açlığa, narsistik yozluğa, tecrit edilmiş yoksulluğa, şiddettin pişkinliğine, kutsanan ötekileştirmeye ve birikmiş kadim öfkelere karşı anti-modernist bir itirazı, modern uygarlığın biçimlendirdiği, bir elinden ruhu gasp edilirken diğer eline biriciklik oyuncağı tutuşturulan ve modern cümlelerde ancak belirtisiz nesne olarak yer bulabilen Özne’nin hikâyesi üzerinden vermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Modernizm, Kapitalizm, Din, Öznenin Yitimi

Kaynakça

• ARON, Raymond, Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, Çev. Korkmaz Alemdar, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2004.
• ERKAN, Mustafa E., BALOĞLU, Burhan, BALOĞLU, Filiz, Ansiklopedik Sosyoloji Sözlüğü, Der Yayınevi, İstanbul, 1997.
• BAUER, Thomas, Müphemlik Kültürü ve İslam Farklı Bir İslam Tarihi Okuması, Çev. Tanıl Bora, İletişim Yayınları, İstanbul, 2019.
• BAUMAN, Zygmunt, DONSKIS, Leonidas, Ahlaki Körlük- Akışkan Modernlikte Duyarlılığın Yitimi, Çev. Akın Emre Pilgir, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2020.
• BENJAMIN, Walter, Tek Yön, Çev. Tevfik Duran, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.
• BOLAY, Süleyman Hayri, Felsefi Doktrinler Sözlüğü, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1979.
• BOTTOMORE, Tom, NISBET, Robert, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, Yayına Hazırlayan: Mete Tuncay-Aydın Uğur, Ayraç Yayınevi, Ankara, 2002.
• CRYAN, Dan, SHATIL, Sharron, Kapitalizm Günümüz Üretim İlişkilerini Anlamak İçin Çizgibilim, NTV Yayınları, İstanbul, 2012.
• DUMAS, Alexandre, Monte Kristo Kontu, Çev. Mustafa Bahar, İskele Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• EĞRİBEL, Ertan, ÖZCAN Ufuk, “Yeni Dünya Düzeni ve Toplumsal Değişme: Ahlakın Sefaleti-Sefaletin Ahlakı” Sosyologca, S.9, Ocak-Haziran 2015.
• ERKAN, Mustafa E., BALOĞLU, Burhan, BALOĞLU, Filiz, Ansiklopedik Sosyoloji Sözlüğü, Der Yayınevi, İstanbul, 1997.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan, Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1993.
• HELVACIOĞLU, Ender, Uygarlıktan Kurtulmak Uygarlık Modernite Marksizim Tartışmaları, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul, 2020.
• GIDDENS, Anthony, Modernliğin Sonuçları, Çev. Ersin Kuşdil, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2020.
• GIDDENS, Anthony, Sosyoloji, Çev. Hüseyin Özel-Cemal Güzel, Ayraç Yayınları, Ankara, 2000.
• JENKS, Chris, “Aktif/Pasif”, Çev. Emine Göçer, Temel Sosyolojik Dikotomiler, Editör: Chris Jenks, Çeviri Editörü: İhsan Çapçıoğlu, Birleşik Yayınevi, Ankara, 2012.
• KAÇMAZ, Gökçe, “Kınalızâde Ali Çelebi’nin Ahlâk-ı Alâî Adlı Eserinde Temeddün Meselesi ve Osmanlı Şehirleşme Ahlâkı” Sosyologca, S. 9, Ocak- Haziran 2015.
• KELLEHEAR, Allan, Ölümün Toplumsal Tarihi, Çev. Tuğçe Kılınç, Phoenix Yayınları, Ankara, 2012.
• KILINÇ, Barış “Haneke ile Modern Uygarlığı Tartışırken…”, Sinema Tutkusu, Mayıs- Haziran, S. 73. 2015, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Doğu Batı Yayınları, 2015.
• KIZILÇELİK, Sezgin, “Küresel Çözülme- Çürüme Ahlakın Sefaleti- Sefaletin Ahlakı” Sosyologca, S. 9, Ocak- Haziran, Doğu Kitapevi, İstanbul 2015.
• KÖSEMİHAL, Nurettin Şazi, Sosyoloji Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2002.
• KURT, Abdurrahman: İşadamlarında Dindarlık ve Dünyevileşme, Emin Yayınları, Bursa 2009.
• LUCKMANN, Thomas, Görünmeyen Din- Modern Toplumda Din Problemi, Çev. Ali Çoşkun- Fuat Aydın, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2003.
• ÖZCAN, Ufuk, “Türkiye’de Ahlak Sosyolojisinin Ahvali: Çelişkiler ve Köksüzleşme” Sosyologca, S. 9, Ocak- Haziran 2015.
• SENNETT, Richard, Yeni Kapitalizm Kültürü, Çev. Aylin Onocak, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2021.
• SOROKIN, Pitirim Aleksandroviç, Bir Bunalım Çağında Toplum Felsefeleri, Çev. Mete Tuncay, Göçebe Yayınları, İstanbul, 1997.
• YAKUPOĞLU, M. Mukadder, Varoluş, Ahlak ve Ölüm, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2021.
• YÜCEL, Müslüm, Edebiyatta Ölüm ve İntihar, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2007.
• TOURAINE, Alain, Modernliğin Eleştirisi, Çev. Hülya Tufan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
• WALSH, David F., “Özne/Nesne”, Çev. İhsan Çapçıoğlu ve Arif Korkmaz, Temel Sosyolojik Dikotomiler, Editör: Chris Jenks, Çeviri Editörü: İhsan Çapçıoğlu, Birleşik Yayınevi, Ankara, 2012.
• WALSH, David F., “Yapı/Faillik”, Çev. İhsan Çapçıoğlu, Temel Sosyolojik Dikotomiler, Editör: Chris Jenks, Çeviri Editörü: İhsan Çapçıoğlu, Birleşik Yayınevi, Ankara, 2012.
• WARDETZKI, Babel, Siyasette ve Toplumda Narsisizm Ayartma ve İktidar, Çev. Deniz Cankoçak, İletişim Yayınları, İstanbul, 2018.