Liderlik Davranışı ve Toplumsal Norm İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 23, 01.06.2009

  Prof.Dr.Hasan İbicioğlu Öğr.Gör.Dr.H. İbrahim Özmen , Yrd.Doç.Dr.Sebahattin Taş

Öz

Anahtar Kelimeler

-

LİDERLİK DAVRANIŞI VE TOPLUMSAL NORM İLİŞKİSİ: AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Öz

Bu çalışma ile liderin yaşamında (özellikle gelişme çağında) içinde bulunduğu sosyal yapıların normlarının liderlik davranışına etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Liderler, birey olarak yetişme döneminde (7-18 yaş arası) aile, eğitim kurumları, çevre gibi sosyal yapılar içerisinde bulunmaktadır. Yetişme dönemini takip eden süreçte ise bir kurumda çalışmaya başlamaktadır. Araştırmada, liderin içinde bulunduğu sosyal yapıların norm düzeyi ile liderlik davranışının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada veriler,11-12 Nisan 2009 tarihinde TOBB, DEİK ve DTM tarafından organize edilen Dünya Türk Girişimler Kurultayı’na Türkiye’den katılan işletme sahipleri üzerinde yapılan anket çalışması ile elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Lider, Liderlik Davranışı, Toplumsal Normlar

Kaynakça

• ACUNER, S. ve S. SALLAN, “Türk Kamu Yönetiminde Yönetici Kadınlar”, Amme İdaresi Dergisi, S. 3, s. 77-92, 1993.
• AKDOĞAN, A., “Kayseri’de Özel Sektör İşletmelerinin Yöneticilerinin Yönetsel Düzey, Eğitim Alanları ve Yaşlarına Göre Liderlik Davranışları”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran, Deniz Harp Okulu, İstanbul, s. 290-295, 1997.
• AKTAN, C. C. ve T. VURAL, “Organizasyonlarda Kurallar ve Kurumlar” içinde: C. C. Aktan (Ed.), Kurullar, Kurumlar ve Düzen, SPK Ya., Ankara, 2006.
• ALDAIR, J., Kışkırtıcı Liderlik, Alteo Ya., İstanbul, 2005.
• ARNETT, B.D., D. G. STEVE ve S. D. HUNT, “The Identity Salience Model of Relationship Marketing Success: The Case of Nonprofit Marketing”, Journal of Marketing, Vol. 67, s. 89-105, 2003.
• AVOLIO, B. J., S. KAHAIA ve G. E. DODGEB,"E-Leadership: Implications For Theory, Research, And Practice”, The Leadership Quarterly, Vol. 11, No. 4, s. 615-668, 2001.
• AZİZ, A., Toplumsallaşma ve Kitlesel İletişim, Ankara Ünv. Basın- Yayın Yüksekokulu Ya., Ya. No. 2, Ankara, 1982.
• BALCI, A., 1Liderlik Görüş Anketinin Türkçeye Uyarlanması ve Yapı Geçerliliği”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran, Deniz Harp Okulu, İstanbul, s. 37-43, 1997.
• BALCI, A., Etkili Okul ve Okul Geliştirme, PagemA Ya., Ankara, 2001.
• BOVEE, C. ve Diğerleri, Management, Mcgraw-Hill Inc., New York, 1993.
• CEVİZCİ, A., Felsefe Sözlüğü, Paradigma Ya., İstanbul, 2000.
• CÜCELOĞLU, D., İnsan Davranışı, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2006.
• DAY, D. V., “Leadership Devolpment: A Review in Context”, The Leadership Quarterly, Vol. 11, No. 4, 2000.
• DOĞAN, S., Vizyona Dayalı Liderlik, Kare Ya., İstanbul, 2007.
• ERÇETİN, Ş. Ş., Lider Sarmalında Vizyon, Önder Matbaacılık, Ankara, 1998.
• EREN, E., Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Ya., 6. Bas., İstanbul, 2000.
• ERGUN, T., Türk Kamu Yönetiminde Önderlik Davranışı, TODAİE Ya., Ankara, 1981.
• EROĞLU, F., Davranış Bilimleri, Beta Ya., 7. Bas., İstanbul, 2007.
• FEHR, E., FISCHBACHER, U., “Social Norms and Human
• Cooperation”, Trends in Cognitive Sciences, Vol. 8, No. 4, s. 185-190, 2004.
• FIEDLER, F. E., “How Do You Make Leader More Effective?”, Organizational Dynamics, Fall72, Vol. 1 Issue 2, s. 2-18, 1972.
• FINDIKÇI, İ., Hizmetkar Liderlik, Alfa Ya., 2009.
• GIDDENS, A., Sosyoloji, Ayraç Ya., Ankara, 2000.
• GIDDENS, A., Toplumun Kurulusu: Yapılasma Kuramının Ana Hatları, Bilim ve Sanat Ya., Ankara, 1999.
• GLUECK, W. F., Management, Dryden Pres, Illinois, 1980.
• GOUGH, H., “A Managerial Potentian Scale Fort h California Psychological Inventory”, Journal of Applied Pschology, Vol. 69, s. 233-241, 1984.
• GÖKSU, T., Sosyal Psikoloji, Seçkin Ya., Ankara, 2007.
• GÜLER, Ç. ve Z. ÇOBANOĞLU, Sosyal Çevre, Sağlık Bakanlığı Ya., Ankara, 1994.
• GÜNEY, S., “Yönetici ve Yönetilen Açısından Disiplin ve Moral”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran, Deniz Harp Okulu, İstanbul,s. 202-225, 1997.
• GÜNGÖRMÜŞ, O., "Baba-Çocuk İlişkisi" içinde Ana-Baba Okulu, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1992.
• HELLRIEGEL, D. ve J. W. SLOCUM, Management,: Addison-Wesley Pub., Wokingham, 2006.
• HERSEY, P. ve K. H. BLANCHARD, Management of Organizational Behavior: Utulizing Human REsources, Prentice Hall, New Jersey, 1982.
• HODGETTS, R.M., Yönetim: Teori, Süreç ve Uygulama, (Çev. C. ÇETİN-E. C. MUTLU), Der Ya., İstanbul, 1997.
• HOFSTEDE ,.G., Culture and Organizations: Software Of Mind, McGraw Hill, London, 1997
• HOGAN, R., “What We Know About Leadership: Effectiveness and Personality”, American Psyshologist, Vol. 49, July, ss.493-504. 1994
• HUGHES, R., R. GINNETT ve G. CURPHY, Leadership, McGraw Hill, NewYork, 1999.
• HUGHES, R., R. GINNETT ve G. CURPHY, Leadership, McGraw Hill, NewYork, 1999.
• İBİCİOĞLU, H. ve H. DOĞAN, “İşletmelerde Öğrenme Kültürü Yaratama ve Akademik Lider Olarak Yönetici Rolüne İlişkin Türkiye’deki Üç Güvenlik İşletmesinde Bir Araştırma”, 10. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Antalya, 2002 .
• İBİCİOĞLU, H., Türk Aile Sistemi Normların Üniversitede Okuyan Öğrencilerin Lider Özellikli Yetişip Yetişmemesine Etkisinin İncelenmesi ve Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama, SDÜ İİBF, Isparta, 1998. 39. JACOBSEN, C. ve R. J. HOUSE, “Dynamics of Charismatic Leadership: A Process Theory, Simulation Model, And Tests”, The Leadership Quarterly, Vol. 10, No. 1, s. 75, 2001.
• KAĞITÇIBAŞI, Ç., “Çağdaş Dünyada İnsan Gelişimine İlişkin Görüşler ve Türkiye Deneyimi”, 1. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildiri Kitabı, 6-8 Kasım 1996, Ankara, 1997.
• KAĞITÇIBAŞI, Ç., Kültürel Psikoloji: Kültür Bağlamında İnsan ve Aile, Evrim Ya., İstanbul, 2007.
• KAĞITÇIBAŞI, Ç., Günümüzde İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş, Evrim Ya., İstanbul, 2008.
• KIREL, Ç., A. KAYAOĞLU ve R. GÖKDAĞ, Sosyal Psikoloji, Anadolu Üniversitesi Ya., Ya. No. 1570, Eskişehir, 2004
• KOÇEL, T., İşletme Yöneticiliği, Arıkan Ya., İstanbul, 2005.
• LEWIN, K., “Experiments in Social Space”, Reflections, Vol 1, No. 1, s. 7-13, 1999.
• LORD, R., “A Meta Analysis of the Relationship Between Personality Traits and Leadership Persceptions”, Journal od Applied Psychology, Vo. 71, s.402-410, 1986.
• MUMFORD M. D., S. P. ZACCARO, M. S.CONNELLY ve M.A. MARKS, “Leadership Skills: Conclusions And Future Directions”, The Leadership Quarterly, Vol. 11, No. 1, s. 157, 2000.
• NEWSTORM, J. W. Ve K. DAVIS, Organizational Behavior At Work, McGraw Hill, 1993.
• OĞUZKAN, A. F., Eğitim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Ya., Ankara, 1974.
• OSTROM, E., Governing The Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action, Cambridge University Press, New York, 1995.
• ÖZBAY, Ö., “Üniversite Öğrencileri Arasında Din ve Sosyal Sapma”, Cumhuriyet Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 31, No.1, s. 1-24, 2007. 52. ÖZDEMİR, Ş., C. VATANDAŞ ve Ö. TORLAK, “Sosyal Problemleri Çözmede Aile Yaşam Döngüsü (AYD) Önemi”, Aile ve Toplum, C. 4, S. 16, s. 7-18, 2009.
• ÖZEN, Ş., Bürokratik Kültür I, Yönetsel Değerlerin Toplumsal Temelleri, TODAİE Ya., Ankara, 1996.
• ÖZKALP, E. ve Diğ., Davranış Bilimlerine Giriş, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Ders Kitapları Yayın No: 26, Eskişehir, 1998.
• ÖZSALMANLI, A. Y., “Türkiye’de Kamu Yönetiminde Liderlik ve Lider Yöneticilik”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 13, s. 137-146, 2005.
• PENNINGS, J. M. ve C. G. GRESOV, “Technoeconomic and Structural Correlates of Organizational Culture: An Integrative Framework”, Organization Studies, Vol 4, s. 317-334, 1986.
• REDDIN, W. J., Managerial Effectivenes, McGraw Hill, NewYork, 1971.
• ROST, J. C., Leadership for the Twenty-First Century, Praeger, New York, 1993.
• SADULLAH, Ö., “Liderlik Tarzları ve Deniz Harp Okulu Son Sınıf Öğrencilerinin Liderlik Profili”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran, Deniz Harp Okulu, İstanbul, s. 106-117, 1997.
• SARGUT, S., Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim, İmge Ya., İstanbul, 2001.
• SIEGEL, A. E. ve S. SIEGEL, “Reference Groups, Membership Groups, and Attitude Change”, Journal of Abnormal Psyhology, Vol. 55, No. 3, s. 360-364, 1957.
• SİLAH, M., Sosyal Psikoloji, Gazi Ya., Ankara, 2000.
• STOGDILL, R. M., “Leadership, Membership and Organizastion”, Psychol. Bull, Vol. 47, s.1-14, 1950.
• STONER, J.A. ve F.R. EDWARD, Management, Prentice Hall, New Jersey, 1992.
• SUCU, Y., “Durumsallık Yaklaşımı ve Stratejik Planlama”, 1.Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu, Kara Harp Okulu, KHO Matbaası, Ankara, 1995.
• SWINGEWOOD, A., Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, Bilim ve Sanat Ya., Ankara, 1998.
• ŞERIF, M., C. ŞERIF, Sosyal Psikolojiye Giriş, (Çev. M. Atakay, A.Yavuz), Sosyal Ya., İstanbul, 1996.
• ŞİMŞEK, N. ve M. FİDAN, Kurum Kültürü ve Liderlik, Tablet Ya., Konya, 2005.
• ŞİŞMAN, M., “Geleceğin Liderlerinin Yetiştirilmesi ve Eğitimde Liderlik”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran, Deniz Harp Okulu, İstanbul, s. 162-167, 1997
• TANNENBAUM, R., W. H. SCHMIDT, “How to Chose a Leadership Pattern”, Harvard Business Review, Vol 36, No 2, 1958.
• TAYLOR, E. T., L. A. PEPLAU ve D. O. SEARS, Sosyal Psikoloji, (Çev. A. Dönmez), İmge Ya., Ankara, 2007.
• TEZCAN, M., Eğitim Sosyolojisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ya., Ya. No. 150, Ankara. 1985
• TEZCAN, M., Sosyolojiye Giriş: Temel Kavramlar, Ankara Ünv. Eğitim Bilimleri Fak. Ya., Ya. No. 177, Ankara, 1995.
• TEZCAN, M., Yurt Dışından Dönen Gençlerin Uyum Sorunları, Eğitim Sistemi ve Çevreye Uyumları, Engin Ya., Engin Ya., Ankara, 1987.
• THOMAS, P., “The Relationship Between Self-Efficacy For Participating In Self-Managed Work Groups And The Big Five Personality Dimensions”, Journal of Organizational Behaviour, Vol. 17, 349-362, 1996.
• TOSUN, K., Yönetim ve İşletme Politikası, İstanbul Üniversitesi İ.İ.E.Ya., Ya. No:125, İstanbul, 1990.
• TÜRKMEN, İ., Yönetsel Zaman ve Yetki Devri Açısından Yönetimde Verimlilik, MPM Ya., Ya. No:519, Ankara: 1999.
• UYSAL, V., Din Psikolojisi Açısından Dini Tutum Davranış ve Şahsiyet Özellikleri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Ya., Ya. No.111, İstanbul, 1996.
• VROOM, V. H. Ve P. W. YETTON, Leadership and Decision Making, University of Pitsburg Press, Pitsburg, 1973.
• WEBER, M., Sosyolojinin Temel Kavramları: Meslek Olarak İlim, Efkar Ya., İstanbul, 2004.
• YETKİN, Y., “Biyoloji Eğitimi İle Sağlanan Davranış Değişikliklerinin İnsanın Yücelişi ve Dünya Barışına Katkısı”, Turkish Journal of Biology, Vol. 22, s. 347-367, 1998.
• ZEL, U., Kişilik ve Liderlik, , Nobel Ya., Ankara, 2006.
• ZEL, U., Kişilik ve Liderlik, Evrensel Boyutlarıyla Yönetsel Açıdan Araştırmalar, Teoriler ve Yorumlar, Seçkin Ya., Ankara, 2001.