TÜRKİYE’DEKİ MAKRO İKTİSADİ BAĞLAMIN İŞLETME GRUPLARININ ÇEŞİTLENDİRME STRATEJİLERİNE ETKİLERİ: 1975-2010 DÖNEMİ İÇİN BOYLAMSAL BİR ANALİZ

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 1, 39 - 61, 24.03.2016

Serkan Dirlik , Ömer Altunç

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’deki işletme gruplarının çeşitlendirme davranışlarının makroekonomik değişkenlerle etkileşimi zaman serileri analizleriyle incelenmiştir. Ayrıca politik değişkenler de bu incelemede hesaba katılmıştır. İstanbul Sanayi Odası 2009 yılı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu ve Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmalarına konu olan işletme grupları ayrıştırılmış ve bu işletme gruplarına ilişkin yıllar bazında çeşitlendirme girişimlerinin ortalamaları belirlenmiştir. Çeşitlendirme davranışlarının politik ve ekonomik belirleyenlerini tespit etmek amacıyla Engle-Granger eşbütünleşme tekniği ve ARDL sınır testi yaklaşımından yararlanılmıştır. 1975-2010 dönemi için eşbütünleşme test sonuçları, çeşitlendirme davranışları üzerinde gerek politik faktörlerin gerekse ekonomik faktörlerin etkili olduğunu savunan görüşleri destekleyen kanıtlara ulaşmıştır. Dış ticaret ve doğrudan yatırım asimetrilerinin çeşitlendirme ile ilişkisini sınamak amacıyla yararlanılan bir diğer model için ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. 1986-2010 dönemini kapsayan bu analize ilişkin ampirik sonuçlar, dış ticaret asimetrisi dışındaki diğer değişkenlerin çeşitlendirme davranışları üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İşletme Grupları, Çeşitlendirme, Makro Ekonomik Değişkenler, Boylamsal Analiz, Türkiye

Kaynakça

• BANERJEE, A., GALBRAITH J. ve D. HENDRY. (1993). Cointegration, Error Correction and Econometric Analysis of Non-stationary Data, Oxford: Oxford Univ. Press.
• CHUNG, C. N., VE LUO, X. W. (2008). “Institutional Logics or Agency Costs: The Influence of Corporate Governance Models on Business Group Restructuring in Emerging Economies”, Organization Science, 19(5): 766-784.
• ÇAĞLAYAN, E. (2006). “Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkileri”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21(1): 423-438.
• ÇOLPAN, A. M. (2008). Are Strategy Performance Relationships Contingent on Macroeconomic Environments? Evidence from Japan’s Textile Industry, Asia Pasific Journal of Management, 25: 635-665.
• ÇOLPAN, A. M. ve HIKINO, T. (2008). “Türkiye’nin Büyük Şirketler Kesiminde İşletme Gruplarının İktisadi Rolü ve Çeşitlendirme Stratejileri”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8 (1-2): 23-58.
• ÇOLPAN, A. M., HIKINO, T. ve LINCOLN, J. R. (2010). Introduction, Çolpan, A. M., Hikino, T. ve Lincoln, J. R. (Der.), The Oxford Handbook of Business Groups: 111. Oxford: Oxford University Press.
• ÇOLPAN, A. M. (2010). Business Groups in Turkey. Çolpan, A. M., Hikino, T. ve Lincoln, J. R. (Der.), The Oxford Handbook of Business Groups: 486-525. Oxford: Oxford University Press
• ÇOLPAN, A. M. ve HIKINO, T. (2010). Foundations of Business Groups: Towards and Integrated Framework, Çolpan, A. M., Hikino, T. ve Lincoln, J. R. (Der.), The Oxford Handbook of Business Groups: 15-66. Oxford: Oxford University Press.
• ERDEN, L. ve SAĞLAM G. (2009). “Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığının Sektörel İthalata Etkileri: Bir ARDL İthalat Modeli Analizi”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 27(2): 19-45.
• GÖKŞEN, N. S. ve ÜSDİKEN, B. (2001). “Uniformity and Diversity in Turkish Business Groups: Effects of Scale and Time of Founding”, British Journal of Management, 12: 325-340.
• GUILLEN, M. F. (2000). Business Groups in Emerging Economies: A Resource-Based View, Academy of Management Journal, 43(3): 362-380.
• GUILLEN, M. F. (2010). Capability Building in Business Groups. Çolpan, A. M., Hikino, T. ve Lincoln, J. R. (Der.), The Oxford Handbook of Business Groups: 743-762. Oxford: Oxford University Press.
• ENDERS, W. (2004). Applied Econometrics Time Series, John Wiley & Sons, Inc., Danvers, MA.
• ENGLE, R. F. ve CLİVE W. J. G. (1987). “Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55(2): 251-276.
• HOSKISSON, R. E. ve HITT, M. A. (1990). “Antecedents and Performance Outcomes of Diversification: A Review and Crituque of Theoretical Perspectives”, Journal of Management, 16(2): 461-509.
• KARAEVLİ, A. (2008). “Türkiye’deki İşletme Gruplarında Çeşitlendirme Stratejilerinin Evrimi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2): 85-107.
• KARAEVLİ, A. ve DEMİROK, E. (2010). “Devamlılık İöinde Değişim”: Türkiye’deki Büyük Aile Holdingleri ve Bünyelerindeki Şirketlerin Kurumsal Büyüme Stratejileri (1938-2009)”, 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi, 418-422.
• KHANNA, T. ve YAFEH, Y. (2007). “Business Groups in Emerging Markets: Paragons or Parasites?”, Journal of Economic Literature, XLV: 331-372.
• KHANNA T. ve RIVKIN, J. W. (2001). “Estimating the Performance Effects of Business Groups in Emerging Markets”, Strategic Management Journal, 22(1): 45-74.
• KHANNA, T. ve PALEPU, K. (2000). “The Future of Business Groups in Emerging Markets: Long-Run Evidence from Chile”, Academy of Management Journal, 43(3): 268-285.
• KOCA, M. A. (2011). Türkiye’de İşletme Gruplarının Çeşitlenme Eğilimi, II. Örgüt Kuramı Çalıştayı Bildirileri Kitabı, 81-90.
• MCINTYRE, L. J. (2005). Need to Know: Social Science Research Methods, Singapore: McGraw Hill.
• MONTGOMERY, C. A. (1994). “Corporate Diversification”, Journal of Economic Perspectives, 8(3): 163-178.
• NEUMAN, W. L. (2006). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches, Boston: Pearson.
• PESARAN, M. H. ve PESARAN, B. (1997). Working with Microfit 4.0, Interactive Econometric Analysis, Oxford University Press, Oxford.
• ÖZKARA, B., KURT, M. ve KARAYORMUK, K. (2008). “Türkiye’de İşletme Grupları: Eskiler ve Yeniler”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2): 59-83.
• SAID, E.S. ve DICKEY D.A. (1989). “Testing for Unit Roots in ARMA (p,q) Models with Unknown p and q”, Biometrika, 71: 599-607.
• SEO, B.K., LEE, K. ve WANG, X. (2010). “Causes for Changing Performance of the Business Groups in a transition economy: Market-level versus Firm-level Factors in China”, Industrial and Corporate Change, 19(6): 2041-2072.
• ÜSDİKEN, B. (2008). “Türkiye’de İşletme Grupları: Özel Sayıya Giriş”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2): 5-21.
• WAN, W. P. ve HOSKİSSONİ R. E. (2003). “Home Country Environments, Corporate Diversification Strategies, and Firm Performance”, Academy of Management Journal, 46(1): 27-45.
• YIU, D. W., LU, Y., BRUTON G. D. ve HOSKISSON, R. E. (2007). “Business Groups: An Integrated Model to Focus Future Research”, Journal of Management Studies, 44(8): 1551-1579