KALKINMA AJANSLARININ ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ SAĞLAMADAKİ ROLÜ ÜZERİNE BİR TARTIŞMA

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 1, 207 - 221, 24.03.2016

Murad Tiryakioğlu Özlem Tuna

Öz

Geleneksel büyüme ve kâr maksimizasyonu modeline alternatif olarak görülen, yeni ve gelişen bir yönetim paradigması olarak değerlendirilen kurumsal sürdürülebilirlik, büyüme ve kârlılığın önemine dikkat çekmekte ve işletmelerin aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma ile ilgili çevre koruma, sosyal adalet, eşitlik ve ekonomik kalkınma gibi toplumsal hedeflerin gerçekleşmesi için uğraşması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu çalışma, ekonomi, toplum ve çevre ile ilişkili, çok boyutlu bir kavram olarak sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kalkınma ajanslarının rolünü ve önemini tartışmaktadır. Bu kapsamda Türkiye'de kalkınma ajanslarının, yerel ve bölgesel kalkınma için oluşturdukları kapasite ve üstlendikleri rollerden hareketle sürdürülebilir kalkınma konusu kavramsal olarak ele alınmaktadır. Petrolün ve diğer fosil yakıtların hızla tükenmeye devam etmesi melez teknolojilerine dayalı bir sanayinin yapılanmasını beraberinde getirmektedir.  Bu gelişmeler karşısında kalkınmanın yerel ve bölgesel aktörleri olarak kalkınma ajanslarının sürdürülebilir kalkınma projelerine verdiği önem, ayırdığı fon miktarı, mevcut ve potansiyel yaygın etkisinin tartışılması ile çalışma ana eksenine oturtulmuş olmaktadır. Sanayi sektöründe yetersiz düzeyde yürütülen sürdürülebilirlik uygulamalarının, tedarikçisi veya fason üreticisi olunan büyük ölçekli işletmelerin baskısından ya da yasal düzenlemelere uyma zorunluluğundan kaynaklandığı gerçeğinden hareketle yapılması gerekenlere dikkat çekmeyi amaçlayan çalışma politika yapıcılar için de üretici kesim için de yol gösterici ve uyarıcı nitelikte bir tartışmaya zemin hazırlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, kurumsal sürdürülebilirlik, yerel ve bölgesel kalkınma, kalkınma ajansları ve fonlama mekanizmaları

Kaynakça

• AŞICI, A.A. ve ŞAHİN, Ü. (2012). Yeşil Ekonomi, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi
• BRANDER, J. A. (2007). “Viewpoint: Sustainability: Malthus Revisited?”, Canadian Journal of Economics, 40(1): 1-38.
• CIEGIS, R., RAMANAUSKİENE, J. ve MARTINKUS, B. (2009). “The Concept of Sustainable Development and its Use for Sustainability Scenarios”, Engineering Economics, 2: 28-37.
• DULUPÇU, Murat Ali (2006). “Bölgesel Politikalar Kopyalanabilir Mi? Bölgeselleş(tir)me (Yönetim) Karşısında (Yeni) Bölge(sel)cilik (Yönetişim)”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, 7-8 Eylül, 2006, TEPAV Yayınları, Ankara
• ELKINGTON, J. (1997). Cannibals with Forks: The Triple Bottom Line of 21st Century Business, Oxford: Capstone Publishing.
• EŞ, A. (2008). “Sürdürülebilirlik ve Firma Düzeyinde Sürdürülebilirlik Performans Ölçümü”, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• GÜRLÜK, S. (2010). “Sürdürülebilir Kalkınma Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanabilir Mi?”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2):85-99.
• HARIS, J. (2000). Basic Principles of Sustainable Development, Global Development and Environment Institute Working Paper, No. 04.
• HAUGH, H.M. ve TALWAR, A. (2010). "How do Corporations Embed Sustainability Across the Organization?" Academy of Management Learning and Education, 9(3):384-396.
• MATIASEK, R. (2010). Corporate Sustainability: Company Strategies and Consumers, Doctoral Thesis, University of Graz, Austria, December.
• MCKENZIE, S. (2004). Social Sustainability: Towards Some Definitions, Hawke Research Institute Working Paper Series, No 27.
• ÖZEN, Pınar (2005). Bölge Kalkınma Ajansları, Tepav:Epri, Ankara
• ÖZER, M. Akif (2012). "Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Sosyal Ekonomik İşlevleri", Kamu-İş Dergisi, 12(2):37-74.
• REPETTO, R. (1986). World Enough and Time: Successful Strategies for Resource Management, Yale University Press.
• RIO DECLARATION ON ENVIRONMENT AND DEVELOPMENT (1992). http://www.unesco.org/education/nfsunesco/pdf/RIO_E.PDF (Erişim tarihi: 02.08.2015).
• SHRIVASTAVA, P. (1995). “The Role of Corporations in Achieving Ecological Sustainability”, Academy of Management Review, 20(4):936-960.
• SMITH, Philipp Barlett ve MAX-NEEF, M. (2013). Ekonominin Geröek Yüzü, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi
• STARIK, M. ve RANDS, G. P. (1995). “Weaving an Integrated Web: Multilevel and Multisystem Perspectives of Ecologically Sustainable Organizations”, Academy of Management Review, 20(4): 908-935.
• TANDOĞAN, D. ve ÖZYURT, H. (2013) “Bankacılık Sektörünün Ekonomik Büyüme ve Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma Üzerine Etkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Nedensellik Testleri”, Marmara Üniversitesi İ.İ.F. Dergisi, XXXV(III):49-80.
• TÜBİTAK (2003). Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Paneli Vizyon ve Öngörü Raporu. Ankara: TÜBİTAK.
• TÜRKİYE ÇEVRE VAKFI (1989). Ortak Geleceğimiz: Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu Raporu, Ankara: TÇSV Yayınları.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2011). Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri 20002009, http://www.tuik.gov.tr
• UNITED NATIONS (2007). “Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies”, October, Third Edition.
• UYSAL, Ö. (2013). “Sürdürülebilir Büyüme Kavramının Çevre ve Ekonomik Boyutlarının Ayrıştırılması”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2):111-118.
• WACOSS (2000). Western Australian Council of Social Services, Model of Social Sustainability, http://www.wacoss.org.au/downloads/socialsustainable.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2012).
• WORLD DEVELOPMENT REPORT (1992). Development and The Environment, Published for the World Bank Oxford University Press.
• YILDIRIM, Muaz Mücahit (2015). Türkiye’de Kalkınma Ajansları, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• ZHANG, D.; FABRICA, F.; KALLIS, G.; VON DEN BERGH, J.; WEILER, R. ve HEUETING, R. (205). Yeni Ekonomi: Küçülmek Güzeldir, İstanbul: Yeni İnsan Yayıne