THE TRANSFORMATION OF TURKEY IN AGRICULTURE DURING THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROCESS

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 179 - 199, 30.01.2017

Özlem Yılmaz , Gülçin Elif Yücel

Öz

Agriculture is an important economic acitivity due to its contribution to production, consumption, trade, employment, industry and rural development in every country regardless of its economic development level. The fact that decreasing returns to scale, low income elasticity and price instability are common in agriculture, and so the share of agriculture in national income is uncertain; many countries ignored the role of agriculture in economic development and saw industry as the main driving force in growth.

From the beginning of the 20th century on, in Turkey and in many other European countries agriculture had a transformation process. Ensuring self-sufficiency in food and less dependency on food imports was the basis goal of agricultural policies. In the last ten years in Turkey, the main aims of the agricultural policy were to increase the competitiveness of the sector, to raise farmers’ income and to ensure sustainable agriculture in order to raise productivity in the sector. Today besides self-sufficency; food safety in other words methods in which there is less usage of artifical inputs like “organic farming” became important.

In this study, the role of agriculture, agricultural policies, the goals and the transformation of the sector from traditonal farming to organic farming in Turkey are analysed in the framework of European Union’s Common Agricultural Policy and the transformation process of agriculture in the European Union.

Anahtar Kelimeler

Agricultural transformation, Organic agriculture, Agricultural Policies

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA SÜRECİNDE TÜRKİYE’NİN TARIMDA YAŞADIĞI DÖNÜŞÜM

Öz

Tarım; üretime, tüketime, ticarete, istihdama, sanayiye ve kırsal kalkınmaya yaptığı katkılardan dolayı, ülkelerin gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun, ekonomik hayatlarında önemli bir ekonomik faaliyettir. Tarımda azalan verimler kanununun söz konusu olması, gelir esnekliğinin düşüklüğü ve fiyat istikrarsızlığı, tarımın milli gelire olabilecek katkısını belirsizleştirdiğinden, çoğu ülke, tarımın ülke ekonomisinin gelişimine katkısını göz ardı etmiş; zenginleşmenin ve büyümenin ana kaynağını sanayileşme olarak görerek tarımı ikinci plana atmıştır. 20. yüzyılın başından itibaren gerek Türkiye’de gerekse Avrupa’da tarım sektörü bir dönüşüm süreci geçirmektedir. Tarımda kendi kendine yeterli olabilmek ve kendi vatandaşının dışarıya bağımlı kalmadan gıdaya ulaşmasını sağlamak tarım politikalarının temelini oluşturmuştur. Türkiye’de son 10 yıldır tarım politikalarının temel amacı; rekabet gücünün arttırılması, gelir düzeyinin yükseltilmesi ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımının sağlanarak verimliliğin arttırılması olmuştur. Günümüzde ise tarımda yeterli üretime ulaşmaktan ziyade, sağlıklı ve güvenli gıdaya ulaşmak, yani “organik tarım” kimyasalların kullanılmadığı üretim yöntemi önem kazanmıştır.

Bu çalışmada, Cumhuriyet’ten günümüze kadar olan süreçte, Türkiye’nin tarıma verdiği önem ve tarımda uyguladığı politikalar, tarımda değişen hedefler ve geleneksel üretimden organik tarıma geçiş süreci, sürdürülebilir kalkınma hedefleri; Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası ve Avrupa Birliği’nin tarımda yaşadığı dönüşüm dikkate alınarak analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tarımda dönüşüm, Organik tarım, Tarım Politikaları

Kaynakça

• ANDREOSSO-O’Callaghan, B. (2003), The Economics of European Agriculture, Palgrave MacMillan.
• Avrupa Komisyonu, “The EU explained: Agriculture”, 2014. http://ec.europa.eu/ agriculture/cap-overview/2014_en.pdf. (Erişim: 20.09.2016).
• BALDWIN, R. ve Wyplosz C. (2009), The Economics of European Integration, 3. Baskı, The Mcgraw Hill Companies.
• BORAN, Ş. ve Ö. Pınar, (2013), “Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinde İki Sektör: Yenilenebilir Enerji ve Organik Tarım”, İzmir Ticaret Odası, Ar&Ge Bülteni, Haziran.
• ÇAKMAK, Erol H. ve Kasnakoğlu, H. (2000), “Turkey: Agricultural Support Policies in Transition Economies”, World Bank Technical Paper No: 470.
• ÇETİN, B. (2010), Tarım Ekonomisi, Dora Basım-Yayın Dağıtım.
• ÇETİNER, S., (2015), “Tarımda Dönüşüm Nasıl Olacak?”, Tarlasera, Haziran 2015, s. 22-23.
• http://research.sabanciuniv.edu/28218/1/Tar%C4%B1mda_d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm_nas%C4%B1l_olacak.pdf (erişim tarihi: 01.09.2016)
• DEMİRYÜREK, K., (2011), “Organik Tarım Kavramı ve Organik Tarımın Dünya ve Türkiye’deki Durumu”, GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), ss. 27-36.
• ERAKTAN, G., Abay, C., Miran, B. ve Olhan, E. (2004), Türkiye’de Tarımın teşvikinde Doğrudan Gelir Desteği Sistemi ve Sonuçları, İstanbul Ticaret Odası Yayın No:2004-53.
• EŞTÜRK, Ö. ve M. N. Ören, (2014), “Türkiye’de Tarım Politikaları ve Gıda Güvencesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(2), ss: 193- 200.
• GÖK, S. A., (2008), “Genişleyen Avrupa Birliği Pazarında Türkiye’nin Organik Tarım Ürünleri Ticareti Açısından Değerlendirilmesi”, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Duş İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, AB Uzmanlık Tezi.
• GÜLER, S., 2006, “Organic Agriculture in Turkey”, OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2): ss. 238-242.
• GÜNAYDIN, G., (2010), Tarım ve Kırsallıkta Dönüşüm: Politika Transferi Süreci/ AB ve Türkiye, Tan Kitabevi Yayınları 11, Araştırma Dizisi 8, Mart 2010.
• HATUNOĞLU, E. E. ve F. Eldeniz (2012), “2000 Yılı Sonrası Türk Tarım Sektöründe Yapısal Dönüşüm Politikaları”, Sayıştay Dergisi, Sayı:86, Temmuz - Eylül 2012, ss. 27-56.
• İNAN, H., Gaytancıoğlu, O., Erbay, R. ve Yılmaz, F. (2003), Gelişmiş Ülkelerde Tarım Piyasalarının Organizasyonu, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2003-53: s. 21.
• İPEK, S. ve G. Yaşar Çil, (2010), “Uluslararası Ticari Boyutuyla Organik Tarım ve Devlet Destekleri”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), ss. 135-162.
• İTO (2009), Türkiye’de ve Dünya’da Tarımsal Destekleme Politikası, Yayın No: 2009-14.
• KAYPAK, Ş., 2011, “Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20): ss. 19-33.
• KAZGAN, G. (2003), Tarım ve Gelişme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• KIZILTUĞ, T. ve H. Fidan, “Contributions of Organic Agriculture to The Turkish Economy”, IBANESS Conference Proceedings, March 12-13, 2016, pp. 37-45.
• KJELDSEN-Kragh, S. (2007), The Role of Agriculture in Economic Development: The Lessons of History, Copenhagen Business School Press.
• MERDAN, K., (2014), “Türkiye’de Organik Tarımın Ekonomik Analizi: Doğu Karadeniz Uygulaması”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Doktora Tezi.
• OECD, Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2015. http://www.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/agricultural-policy-monitoring-and-evaluation_22217371 (erişim tarihi: 06.10.2016).
• PAMUK, Ş. (2015), Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, 5. Basım.
• REHBER, E. (2013), Tarım Ekonomisi, Ekin Yayınevi.
• TURHAN, Ş., (2005), “Tarımda Sürdürülebilirlik ve Organik Tarım”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1), ss. 13-24.
• http://www.eto.org.tr/?page_id=41 (Erişim tarihi: 07.09.2016).
• http://www.tarlasera.com/haber-8414-organik-urunlerin-potansiyeli-sanilandan-yuksek (Erişim tarihi: 07.09.2016).
• TC. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Stratejik Plan 2013-2017
• http://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Stratejik%20Plan%202013-2017.pdf (Erişim tarihi: 17.09.2016).
• TC. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Alan Bazlı Destekler.
• http://www.tarim.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler/Alan-Bazli-Destekler. (Erişim tarihi: 20.09.2016).
• Türkiye Organik Tarım Stratejik Plan (2012-2016)
• http://www.trakya2023.com/uploads/docs/2806201331nTii.pdf (Erişim tarihi: 07.09.2016).
• Türkexim, 2016, TurkExim Company Directory, http://www.ithalatihracat.biz/?pnum=337 (Erişim