THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL JUSTICE PERCEPTION ON ORGANİZATIONAL OPPOSITION BEHAVIOR: A RESEARCH ON EDUCATIONAL STAFF

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 2, 203 - 219, 30.04.2020

Ahmet Yıldırım

Öz

Organizational justice is the evaluation of whether employees approve or approve organizational policies, decisions and practices. Organizational opposition is an important organizational communication behavior, although it has a negative meaning as the expression of disputes or different ideas. Opposition behavior in organizations provides valuable contributions for the development of organizations. In this sense, thanks to the opposition, which is an organizational communication and feedback method, organizations will be able to improve their shortcomings and correct their mistakes. In this context, organizational opposition plays an effective feedback role in the questioning and correction of unfair practices at the organizational level.

The population of the research center is located in Isparta are teachers in High School. According to the data obtained from Isparta Directorate of National Education, 581 teachers work in Anatolian High Schools in Isparta Province. Questionnaires were sent to all of the research universe and 347 questionnaires were included in the analysis. As a result of the analysis of the data obtained by structural equation modeling, the dimensions of organizational opposition have a significant and positive effect on the dimensions of organizational justice.

Anahtar Kelimeler

: Dissent, Organizational Dissent, Organizational Justice

ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ ÖRGÜTSEL MUHALEFET DAVRANIŞINA ETKİSİ: EĞİTİM ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Örgütsel adalet çalışanların, örgüt politikalarını, kararları ve uygulamalarını onaylayıp onaylamadıklarının değerlendirilmesidir. Örgütsel muhalefet, uyuşmazlıkların ya da farklı fikirlerin ifadesi olarak olumsuz bir anlam barındırsa da önemli bir örgütsel iletişim davranışıdır. Örgütlerde muhalefet davranışı örgütlerin gelişimi için çok değerli katkılar sağlamaktadır. Bu anlamda bir örgütsel iletişim ve geribildirim yöntemi olan muhalefet sayesinde, örgütler eksik yanlarını geliştirebilecek ve yanlışlarını da düzeltebilecektir. Bu bağlamda örgütsel düzeyde adaletsiz uygulamaların sorgulanması ve düzeltilmesi boyutunda örgütsel muhalefet etkili bir geribildirim rolü oynamaktadır.

Araştırmanın evrenini, Isparta il merkezinde bulunan Anadolu Liselerinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Isparta Milli Eğitim Müdürlüğünden elde edilen verilere göre Isparta İl Merkezindeki Anadolu Liselerinde farklı branşlarda 581 öğretmen görev yapmaktadır. Öğretmenlerin tümüne anket formları ulaştırılmıştır ve geri dönen ve analize uygun 347 anket değerlendirmeye alınmıştır. Değişkenler arasındaki etkiyi tespit etmek üzere AMOS ve SPSS programlarından yararlanılmıştır. Yapısal eşitlik modellemesi ile elde edilen verilerin analizi sonucunda, örgütsel adalet, örgütsel muhalefet boyutlarını anlamlı ve pozitif bir şekilde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhalefet, Örgütsel Muhalefet, Örgütsel Adalet

Kaynakça

• ANDERSON, J. C. ve GERBING D. W. (1988). “Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach”, Psychological Bulletin, (103), 411-423.
• ALGA, E., EROĞLU, G.Ş. (2018). “Çalışanların Örgütsel Muhalefete İlişkin Algılamalarının Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.10 S.24, 129-157.
• AVERY, D., R., QUIÑONES, M., A. (2002). “Disentangling the effects of voice: The İncremental Roles of Opportunity, Behavior and İnstrumentality in Predicting Procedural Fairness”, Journal of Applied Psychology, S. 87, 81–86.
• AVTGİS, T. A., MADDOX, C. T., TAYLOR, E., PATTERSON, B. R. (2007). “The Influence of Employee Burnout Syndrome on the Expression of Organizational Dissent”, Communication Research Reports, 24(2).
• AYDEN, C., YILMAZ, İ. (2018). “Organı̇zasyonlarda Değı̇şı̇m ve Değı̇şı̇me Karşı Dı̇rencı̇n Örgütsel Adalet ve Değı̇şı̇me Bağlılık Boyutları ile İncelenmesi̇: Fırat Ünı̇versı̇tesi İdari Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Turkish Studies, 13(7), 339-366.
• BEUGRE, C. D. (2002). “Understanding Organizational Justice and its İmpact on Managing Employees: An African Perspective”. Journal of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
• BAKAN, İ., DOĞAN, İ. F., YILMAZ, Y. S. (2017). “Çalışanlarda Mesleki Öz Yeterlilik Algısı ile Örgütsel Muhalefet İlişkisi”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 54-70.
• BOS, K. V. (2001). “Fundamental Research by Means of Labaratory Experiments is Essential for a Better Understanding of Organizational Justice”, J. Vocational Behaviour. 58,254-259.
• BURNS, T., WAGNER, C. (2013). “Organizational Dissent”, Principal Leadership. 14 (4). 28-32.
• BİÇKES, D. M. (2017). “Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Muhalefetin Bireylerarası Saldırganlık Üzerindeki Etkisi, Kapadokya’daki Otellerde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(4), 957973.
• BARLİNG, J., PHİLLİPS, M. (1993). “Interactional, Formal and Distributive Justice in the Workplace: An Exploratory Study”. The Journal of Psychology, 127(6), 649-656.
• BABAOĞLAN, E. ve ERTÜRK, E. (2013). “Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algısı ile Örgütsel Adanmışlıkları Arasındaki İlişki”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 87-101.
• CİHANGİROĞLU, N., YILMAZ, A. (2010). “Çalışanların Örgütsel Adalet Algısının Örgütler İçin Önemi”. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19), 195-212.
• CROUCHER, S. M., ZENG, C., & KASSİNG, J. (2016). “Learning To Contradict And Standing Up For The Company: An Exploration Of The Relationship Between Organizational Dissent, Organizational Assimilation, And Organizational Reputation”, International Journal of Business Communication, 1-9.
• COWHERD, D. M. & LEVİNE, D. I. (1992). “Product Quality and Pay Equity Between Lower-Level Employees and Top Management: An İnvestigation of Distributive Justice Theory”, Administrative Science Quarterly, 37(2), 302-320.
• COLQUİTT, J.A. (2001). “On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”. Journal of Applied Psychology, 86(3), 386-400.
• DAĞLI, A., AĞALDAY, B. (2015). “Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefetin Nedenlerine İlişkin Görüşleri”, İlköğretim Online, 14(3).
• DAVRAS, Ö. (2019). “Tüketici Temelli Destinasyon Marka Değeri Modellemesi: Isparta Destinasyonu Örneği”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi/ Journal of Travel and Hospitality Management 16 (3), 2019, 515-532.
• DEMİREL, Y. ve SEÇKİN, Z. (2011). “Örgütsel Adaletin Bilgi Paylaşımı Üzerine Etkisi: İlaç Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma”, Bilig, 56, 99-119.
• DOOLEY, R. S., FRYXELL, G. E. (1999). “Attaining Decision Quality and Commitment from Dissent: The Moderating Effects of Loyaltyand Competence in Strategic Decision-Making Teams”, The Academy of Management Journal, 42(4), 389-402.
• DURSUN, Y., KOCAGÖZ, E. (2010). “Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Regresyon: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (35), 1-17.
• DUAN, J., LAM, W., CHEN, Z. & ZHONG, J. A. (2010). “Leadership Justice, Negative Organizational Behaviors, and the Mediating Effect of Affective Commitment”, Social Behavior and Personality, 38(9), 1287-1296.
• ERGÜN, H., ÇELİK, K. (2018). “Örgütsel Muhalefet Türkçeye Uyarlaması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.48, 398-414.
• FARREL, D. (1983). “Exit, Voice, Loyalty, and Neglect as Responses to Job Dissatisfaction: A Multidimensional Scaling Study”, The Academy of Management Journal Vol. 26, No. 4, 596-607.
• FOLGER, R. & KONOVSKY, M.A. (1989). “Effects of Procedural and Distributive Justice on Reactions to Pay Raise Decisions”, Academy of Management Journal, 32(1), 115-130.
• GARNER, J. T. (2006). “When Things Go Wrong at Work: Expressions of Organizatonal Dissent as İnterpersonal İnfluence”, The Office of Graduate Studies of Texas A&M University, 3-4-7-8.
• GÜRBÜZ, S. (2008). “İş Tatmini ve Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi”, Amme İdaresi Dergisi, 41(4), 49-77.
• GREENBERG, J. (1987). “A Taxonomy of Organizational Justice Theories”, Academy of Management Review, 12(1), 9-22.
• GREENBERG, J. (1990). “Organizational Justice: Yesterday, Today, and Tomorrow”, Journal Of Management, 16(2), 399-432.
• HOOPER D, COUGHLAN J, MULLEN M. (2008). “Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit”. Electronic Journal of Business Research Methods; 6(1).
• HEGSTROM, T. G. (1991). “The Accounts of Organizational Dissenters”. Paper Presented at the University of Colorado Conference on Narrative and Organizational Studies in Communication, Keystone, CO.
• JANİS, I. L. (1982). Groupthink (2nd ed.). Houghton Mifflin, Boston.
• JEON, J-H. (2009). “The İmpact of Organizational Justice and Job Security on Organizational Commitment Exploring the Mediating Effect of Trust in Top Management”. Unpublished Doktoral Dissertation, The University of Minnesota, USA.
• İŞCAN, Ö.F., SAYIN, U. (2010). “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• KARAEMİNOĞULLARI, A. (2006). “Öğretim Elemanlarının Örgütsel Adalet Algıları ile Sergiledikleri Üretkenliğe Aykırı Davranışlar Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• KAVAK, O., KAYGIN, E. (2018). “Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Muhalefet Davranışı Üzerindeki Etkisi”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 04 (01).
• KASSİNG, J.W. (1998). “Development and Validation of the Organizational Dissent Scale, Communication” Quarterly, Volume, 12 (2), (s). 183-229.
• KASSİNG, J. W., FANELLİ, S. A. ve CHAKRAVARTHY, L. (2015). “Full- And Part-Time Dissent: Examining the Effect of Employment Status on Dissent Expression”, International Journal of Business Communication, 1-11.
• KASSİNG, J. W. (1997). “Articulating, Antagonizing and Displacing: A Model of Employee Dissent”, Communication Studies, 48(4), 311-332.
• KASSİNG, J.W. (2002). “Speaking Up: Identifying Employees’ Upward Dissent Strategies”, Management Communication Quarterly, 16, 187-209.
• KASSİNG, J. W. ve ARMSTRONG, T. A. (2002). “Someone’s Going to Hear About This: Examining the Association Between Dissent-Triggering Events and Employees’ Dissent Expression”, Management Communication Quarterly, 16(1), 39-65.
• KLEİNE, R.B. (2011). “Principel and Practice of Structural Equation Modeling” (3.ed), Guilford Press, New York.
• KORSGAARD, M. A.ve ROBERSON, L. (1995). “Procedural Justice in Performance Evaluation: The Role of İnstrumental and Non-İnstrumental Voice in Performance Appraisal Discussions”, Journal of Management, S. 21, 657–669.
• KONOVSKY, M. A. (2000). “Understanding Procedural Justice and İts İmpact On Business Organizations”, Journal of Management, 26(3), 489-511.
• KANESHİRO, P. (2008). “Analyzing the Organizational Justice Trust and Commitment Relationship in A Public Organization”, Ph.D. Thesis, Northcentral University.
• LANDİER, A., SRAER, D. ve THESMAR, D. (2009). “Optimal Dissent in Organizations”, Review of Economic Studies, 76, 761-794.
• LEVENTHAL, G.S. (1980). “What Should Be Done With Equity Theory? New Approaches To The Study Of Fairness İn Social Relationships. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED142463
• LAMBERT, E. (2003). “The İmpact Of Organizational Justice On Correctional Staff”, Journal of Criminal Justice, 31(2), 155- 168.
• MEYDAN, C. H. (2011). “Adalet Algısı-İç Gı̇rı̇şı̇mcı̇ Davranışlar İlı̇şkı̇sı̇nde Kontrol Odağının Şekı̇llendı̇rı̇cı̇ Rolü”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 195-222.
• MEYDAN, C.H. ve ŞEŞEN, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık, Ankara.
• MUNRO BH. (2005). Statistical Methods For Health Care Research. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia.
• NİEHOFF, P.B. ve MOORMAN R. (1993). “Justice as a Mediator of the Relationship Between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior”, The Academy of Management Journal 36(3): 527-556.
• NG, T. W. H. ve FELDMAN, D. C. (2012). “Employee Voice Behavior a Meta ‐Analytic Test of the Conservation of Resources Framework”, Journal of Organizational Behavior, 33(2), 216-234.
• NERDİNGER, F. W. (2007). “Wenn Ungerechtigkeit Teuer Wird – Kontraproduktives Verhalten İm Unternehmen”, Organisations Entwicklung, Vol.26, No.1, 32–35.
• ÖZDEMİR, A. (2013). “Öğretim Elemanlarının Kullandıkları Güç Kaynakları ile Öğretmen Adaylarının Örgütsel Özdeşleşmeleri Arasındaki İlişki: İç Motivasyonun Aracılık Rolü”, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 269-291.
• ÖZEN-İŞBAŞI, J. (2000). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• POLAT, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• PÜSKÜLLÜOĞLU, E. L. ve ALTINKURT, Y. (2018). “Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Örgütsel Muhalefet Davranışları Arasındaki İlişki”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• PETERSON, R. S., OWENS, P. D., TETLOCK, P. E., FAN, E. T. ve MARTORANA, P. (1998). “Group Dynamics in Top Management Teams: Groupthink, Vigilance, and Alternative Models of Organizational Failure and Success”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 73(2-3), 272-305.
• SADYKOVA, G. ve TUTAR, H. (2014). “Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme”, İşletme Bilimi Dergisi Cilt:2 Sayı:1.
• SCHUMACKER R., LOMAX R. A., (2010). “Beginner's Guide to Structural Equation Modeling”. Taylor & Francis Group, New York.
• SCHREİBER J., Nora A, STAGE FK, BARLOW EA, KİNG J. (2006). “Reporting Structural Equation Modeling and Confirmatory Factor Analysis Results: A Review”. The Journal of Educational Research, 99(6).
• SONGÜR, N., BASIM, H. N. ve ŞEŞEN, H. (2008). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışında Adalet Algısının Öncüllük Rolü”. Amme İdaresi Dergisi, 41(4), 79-100.
• STRONG, B. (2002). The Importance of a Dissenting Voice in Business. http://strong.groups.et.byu.net/pages/articles/articles/dissent.pdf, 03.01.2012.
• SPRAGUE, J.A. ve RUUD, G.L. (1988). “Boat-Rocking in the High Technology Culture”, American Behavioral Scientist, 32(2), 169-193.
• SHOLİHİN, M. ve PİKE, R. (2010). “Organizational Commitment İn The Police Service: Exploring The Effects Of Performance Measures, Procedural Justice And İnterpersonal Trust”, Financial Accountability and Management, 26(4), 392-421.
• ŞEŞEN, H. ve BASIM, N. (2010). “Çalışanların Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi:İş Tatminin Aracılık Rolü”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 37, 171-193.
• ŞİMŞEK Ö. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ekinoks, Ankara.
• TABACHNİCK, B.G. ve FİDELL, L.S. (2014). Using Multivariate Statistic. Pearson, London.
• TDK. (1998). Türkçe Sözlük. TDK Yayınları. Ankara.
• YILDIZ, E. (2015). “Tüketici Temelli Marka Değerinin Marka Tercihlerine Etkisinde Ailenin Aracılık Rolü”, Çankırı Karatekin Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 5, S.1.
• WANG J, WANG X. ( 2012). Structural Equation Modeling: Applications Using Mplus: Methods And Applications. John Wiley & Sons, West Susex.
• WALTZ C.,, STRCİKLAND O., LENZ E. (2010). “Measurement in Nursing and Health Research”. New York: Springer Publishing Company.