Leadership and Management in Health Services

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 67, 28.06.2024

Gaye Atilla , Özgür Günal

Öz

The aim of this study is to emphasize the importance of leadership and management in health care and to review the main findings in the literature in this field. Health services are perhaps one of the most complex and difficult to manage sectors in the service sector. Leadership in health care should include regular evaluation of feedback from patients and staff. Leaders should review hospital services and staff performance and make improvements when necessary. Transformational leadership is recognized as the most effective leadership style, especially in crisis environments. This leadership style can be effective in managing change processes and producing solutions in crisis situations thanks to the leader's visionary approach and ability to motivate followers. Transformational leadership encourages transformation, focuses on goals and mobilizes the team. In addition, transactional leadership monitors and evaluates employee performance and provides feedback. These leadership styles are critical for a successful leadership practice in the health sector. Given that mistakes in the health sector can lead to serious consequences, continuous training and support are required. Therefore, transactional leadership and transformational leadership are important for successful management in healthcare.

Anahtar Kelimeler

Health Services, Leadership, Management

SAĞLIK HİZMETLERİNDE LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK

Öz

Bu çalışmanın amacı, sağlık hizmetlerinde liderlik ve yöneticiliğin önemini vurgulamak ve bu alandaki literatürdeki temel bulguları incelemektir. Sağlık hizmetleri, hizmet sektörü içerisinde belki de en karmaşık ve yönetilmesi en zor sektörlerdendir. Sağlık hizmetlerinde liderlik, hastaların ve çalışanların geri bildirimlerinin düzenli olarak değerlendirilmesini içermelidir. Liderler, hastane hizmetlerini ve personel performansını gözden geçirerek gerektiğinde iyileştirmeler yapmalıdır. Özellikle kriz ortamlarında, dönüşümcü liderlik en etkili liderlik biçimi olarak kabul edilmektedir. Bu liderlik tarzı, liderin vizyoner yaklaşımı ve izleyicilerini motive etme yeteneği sayesinde, değişim süreçlerini yönetme ve kriz durumlarında çözüm üretme konusunda etkili olabilmektedir. Dönüşümcü liderlik, dönüşümü teşvik eder, hedeflere odaklanır ve takımı harekete geçirir. Ayrıca etkileşimci liderlik, çalışanların performansını izler, değerlendirir ve geri bildirim sağlar. Bu liderlik tarzları, başarılı bir liderlik uygulaması için sağlık sektöründe kritik öneme sahiptir. Çünkü sağlık sektöründe hataların ciddi sonuçlara yol açabileceği düşünüldüğünde, sürekli eğitim ve destek sağlanması gerekmektedir. Bu nedenle etkileşimci liderlik ve dönüşümcü liderlik, sağlık hizmetlerinde başarılı bir yönetim için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetleri, Liderlik, Yöneticilik

Kaynakça

• Alkın, C., & Ünsar, S. (2007). Liderlik özellikleri ve davranışlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 75-94.
• Alp, S., & Sevim F. (2022). Sağlık sektöründe liderlik ve liderlik tarzları: Bir sistematik derleme çalışması. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 182-201.
• Al-Sawai, A. (2013). Leadership of healthcare professionals: Where do we stand?. Oman Medical Journal, 28(4), 285-287.
• Bal, F., & Ufacık, O. E. (2024). Liderlik kavramı üzerine bibliyometrik bir araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(1), 193-207.
• Baltacı, T. (2013). Yeni liderlik yaklaşımlarının ve liderlerin çatışma yönetimi stratejilerini kullanma düzeylerinin çalışanlar tarafından algılanması: Kastamonu hastaneleri örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Ufuk Üniversitesi.
• Bilgiç, H., & Akın A. (2023). Liderlik tarzları ve otoriteye bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi: Suriye-igab bölgesindeki girişimciler üzerine bir araştırma. Econder International Academic Journal, 7(2), 57-79.
• Budak, F., & Kar A. (2020). Sağlık yönetiminde modern liderlik (2. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Chatterjee, R., Suy, R., Yen, Y., & Chhay, L. (2018). Literature review on leadership in healthcare management. Journal of Social Science Studies, 5(1), 38-47.
• Çakınberk, A., Derin, N., & Demirel E. T. (2011). Vizyoner liderlik ışığında örgütsel bağlılık (1. Baskı). Asitan Yayıncılık.
• Çakır, H. (2020). Yönetim ve liderlik bağlamında kaotik bir çözümleme: Dede Korkut hikâyeleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(1), 25-44.
• Çakmak, C., & Uğurluoğlu, Ö. (2019). Sağlık çalışanlarının öz liderlik düzeylerinin sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 219-231.
• Çalmaz, A., &Yılmazel, G. (2023). Sağlık politikalarıyla hemşirelik. Hitit Sağlık Dergisi, (1), 61-70.
• Çatır, O. (2009). Modern lider tipleri ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Dinler, Ç. (2018). Yöneticilik ile liderlik arasındaki temel farklar ve Atatürk’ün liderliği üzerine bir çalışma [Yüksek Lisans Tezi]. Avrasya Üniversitesi.
• Dodson, D. (2017). What’s the best leadership style for healthcare? Leadership and Workforce Development.
• Duygulu, S., & Kubilay, G. (2008). Yönetici hemşirelerin ve birlikte çalıştıkları hemşirelerin liderliğe ilişkin değerlendirmeleri. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1), 1-16.
• Eren, E. (2020). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (17.Baskı). Beta Yayınları.
• Fenta Kebede, B., Aboye, T., Dagnaw Genie, Y., Tesfa, T. B., & Yetwale Hiwot, A. (2023). The effect of leadership style on midwives’ performance, southwest, Ethiopia. Journal of Healthcare Leadership. 15, 31-41.
• Fırat, İ., & Yeşil, S. (2020). Dönüşümcü liderlik özelliklerinin işletmenin yenilik yeteneği ve performansı üzerindeki etkisi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 40-57.
• Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi (1.Baskı). Anı Yayıncılık.
• Gedük, E. A. (2018). Hemşirelik mesleğinin gelişen rolleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(2), 253-258.
• Gün, İ., & Aslan, Ö. (2018). Liderlik kuramları ve sağlık işletmelerinde liderlik. Journal of Health and Nursing Management, 5(3), 217-226
• Jabnoun, N., & Juma Al Rasasi (2005). Transformational leadership and service quality in UAE hospitals, Managing Service Quality: An International Journal, 15(1), 70-81.
• Janssen, Lynn T. (2004). Leadership characteristics of hospital ceos: factors that ınfluence leadership style [Doctoral Thesis]. Drake University.
• Jaylovov, K., & Kerim, G. (2021). Liderlik tarzlarının çalışanların motivasyonu üzerindeki etkisi ve buna yönelik bir araştırma. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(72), 1789-1805.
• Kaya, S. (2023). Türkiye Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde devlet yapılanması. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 19, 29-52.
• Keklik, B. (2012). Sağlık hizmetlerde benimsenene liderlik tiplerinin belirlenmesi: özel bir hastane örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 73-93.
• Korkutan, M., Işık, Ü., & Kurt, M. E. (2021). Sağlık Sektöründe Liderlik ve Örgütsel Bağlılık. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 213-230.
• Kurt, A. Ö., & Şaşmaz, T. (2012). Türkiye’de sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi: 1961–2003. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 2(1), 21-30.
• Lombardi, J. (2017). The road to leadership in SPN. Journal of Pediatric Nursing, 34, 96-97.
• Nal, M., & Sevim, E. (2019). Sağlık yöneticilerinin paternalist liderlik davranışlarının çalışanların iş doyumu ve örgütsel adalet algısı ilişkilerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(4), 397-410.
• Nicola, M., Sohrabi, C., Mathew, G., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Griffin, M., Agha, M., & Agha, R. (2020). Health policy and leadership models during the COVID-19 pandemic: A review. International Journal of Surgery, 81, 122-129. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2020.07.026
• Özdemir, H. N. Ç., Çakır, R., & Küçükali, R. (2019). Sağlık yöneticilerinin liderlik özellikleri. OPUS International Journal of Society Researches, 13(19), 2893-2907.
• Özişli, Ö. (2023). Hizmetkar liderlik ve örgütsel özdeşleşmenin iş tatminine etkisi: sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. International Journal of Eurasia Social Sciences, 14(52),787-799.
• Öztürk, H. Bahçecik, N., & Paslı Gürdoğan, E. (2012). Hastanelere göre yönetici hemşirelerin liderlik yaklaşımlarının değerlendirilmesi, İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi, 20(1), 17-25.
• Page, D., & Wong, P. T. (2000). A conceptual framework for measuring servant leadership, S. Adjibolosoo (Ed.), The human factor in shaping the course of history and development. University Press of America.
• Pathardikar, A. D., & Sahu S. (2014). Can visionary leaders be role models for collaborative style of conflict handling among teams in ıt organizations, Management and Labour Studies, 39(1), 103-120.
• Pellegrini, E. K., & Scandura, T. A. (2006). Leader–member exchange (LMX), paternalism, and delegation in the Turkish business culture: An empirical investigation. Journal Studies, 37(2), 264-279.
• Pınarbaşı, Ş., & Piyal, B. (2022). Sürdürülebilir kalkınma hedefi üç’ün sağlık kapsayıcılığı işlevi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 7(2), 379-391.
• Popovici, V. (2012). Similarities and differences between management and leadership. Annals of the constantin brâncuşi, University Of Târgu Jiu, Economy Serie, 126-135.
• Robert, K. (1982). The Servant as Leader (1st edition). The Greenleaf Center for Servant Leadership.
• Sancı, H., & Koçak, S. (2023). Karizmatik liderlik davranışlarının kolektif öğretmen yeterliği üzerindeki rolü. EKEV Akademi Dergisi, 95, 147-163.
• Schyve, P. M. (2009). Leadership in healthcare organizations: a guide to joint commission leadership standards. The Governance Institute White Paper. Governance Institute.
• Sen, S., Gayen, P., Pal, I., Sutradhar, A., Ansary, K., Mahato, R. C., & Adhikari, A. (2023). Comparison among different leadership styles of head of the institution of West Bengal by Mahalanobis distance. International Research Journal of Modernization in Engineering Technology and Science, 5(4), 5005-5010.
• Sığrı, Ü., & Dinçer, A. P. (2013). İşletmelerdeki istihdam biçimleri ve liderlik tarzlarının çatışma yönetimi tarzlarıyla uyumlandırılmasına yönelik öneriler. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20(18), 195-213.
• Şen, D. (2018). Tedavi edici sağlık hizmetlerinin geliştirilmesinde kamu spotları. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 4(1), 58-75.
• Taşkıran, E. (2011). Liderlik ve örgütsel sessizlik arasındaki etkileşim (örgütsel adaletin rolü) (1.Baskı). Beta Yayınları.
• Uysal, B. (2010). Hastane yöneticilerinin algıladıkları liderlik davranışları üzerine İstanbul’dan bir alan araştırması. İstanbul Uluslararası 8. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Woods, P. A. (2005). Democratic leadership in education. Democratic Leadership in Education, 1-192.
• Yanardağ, A. (2023). Karizmatik otoritenin sosyolojik analizi. Disiplinlerarası Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 171-181.
• Yavuz, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesi çalışanlarının liderlik algılarının ve örgütsel bağlılıklarının iş tatmini üzerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, H., & Han, B. (2023). Okul yöneticilerinin liderlik rollerine ilişkin yapılan yüksek lisans tezlerinin incelenmesi. Turkish Business Journal, 4(8), 134-151.