Süt Sığırcılığında Irkın Sürdürülebilirlik Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 143 - 155, 23.12.2019

Hayati Köknaroğlu , İsmail Çınar

Öz

Bu
çalışmada süt sığırcılığında ırkın sürdürülebilirlik üzerine etkisinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla sürdürülebilirliğin ölçütlerinden birisi
olan kültürel enerji girdi çıktı analizi yapılmıştır. Çalışmada, Burdur,
Isparta, Konya, İzmir, Afyonkarahisar, Aksaray ve Kırşehir’de bulunan süt
sığırcılığı üzerine uzmanlaşan 24 adet çiftlikten Ekim 2017 ile Eylül 2018 tarihlerini kapsayacak şekilde tam bir yıllık
veri toplanmıştır. Çalışma kapsamında Türkiye’de bulunan sığır ırkları
içerisinde en fazla dağılım gösteren Siyah Alaca ve Simental ırkı hayvanları
yetiştiren çiftlikler seçilmiş ve buradaki hayvanlar çalışma materyali olarak
kullanılmıştır. Çiftlikleri seçerken dikkat edilen ölçütler sonucu sadece Siyah
Alaca ırkı süt sığırlarını yetiştiren 10 adet çiftlik, sadece Simental ırkı
sığırları yetiştiren 7 adet çiftlik ve iki ırkı karışık yetiştiren (% 60 Siyah
Alaca % 40 Simental) 7 adet çiftlik proje kapsamına alınmıştır. Çiftlikleri
ziyaret esnasında aylık sağmal inek sayıları, süt verimi, rasyon miktarı,
rasyon hammaddelerinin oranları, elektrik tüketimi, su tüketimi, mazot
tüketimi, eleman sayısı ve çalışma saatleri, yem tüketim miktarları, aylık
yapılan süt analizlerinden gelen süt yağı, süt proteini ve laktoz değerleri
kayıt altına alınmıştır. Tüketilen yem için harcanan kültürel enerji
sağmal ineğin yem tüketimi ile rasyonu oluşturan her bir içerik miktarının
literatürdeki kültürel enerji değeriyle çarpılmasıyla bulunmuştur. Taşıma
enerjisi de hesaplamalara katılmıştır. Toplam harcanan kültürel enerji Siyah
Alaca ve karışık yetiştirme yapan çiftlikler için benzer olup Simental
yetiştiren işletmelerinden daha yüksek bulunmuştur (P<0.05). Tüketilen yem
için harcanan kültürel enerji toplam harcanan kültürel enerjinin yarısından
fazlasını oluşturmuş olup ırklar için benzerdir. Kilogram süt için harcanan
kültürel enerji ile protein için enerji kullanım etkinliği Simental ve karışık
yetiştirme yapan çiftlikler için benzer olup Siyah Alaca ırkından daha
yüksektir (P<0.05). Enerji kullanım etkinliği en iyi Siyah Alaca ırkı için
bulunmuş (P<0.05) olup, Simental ve karışık yetiştirme yapan çiftlikler
benzer etkinlik değerine sahip olmuşlardır. Sonuç olarak ırklar arasında
kültürel enerji kullanım etkinliği bakımından farklılıklar bulunmuştur ve
sürdürülebilirlik açısından kültürel enerji kullanım etkinliği göz önünde
bulundurulması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Süt sığırcılığı, ırk, sürdürülebilirlik, kültürel enerji

Examination of Effect of Breed on Sustainability of Dairy Cattle Production

Öz

The purpose of this study was to examine the effect
of breeds on the sustainability of dairy cattle production. For this purpose
cultural energy input and output analysis, an indicator of sustainability, was
conducted. In the study, data from 24 dairy cattle farms located in Burdur,
Isparta, Konya, İzmir, Afyonkarahisar, Aksaray, Kırşehir and spanning October
2017-September 2018 were obtained. Holstein and Simmental breeds, the most
common breeds raised in Turkey, were chosen as the animal material. Considering
the requirements, 10 Holstein farms, 7 Simmental farms and 7 mixed farms (%60
Holstein %40 Simmental) were selected. During the visits to the farms,
following data were collected: monthly lactating cow number, milk yield, ration
amount, ration compositions, electricity consumption, water consumption, diesel
consumption, number of workers and working hours, feed consumption, monthly
analysis results of milk fat, milk protein and lactose values. Cultural energy
used for feed for cows was calculated by multiplying each ingredient with
corresponding values of ingredients from literature. Transportation energy was
also included in the analysis. Total cultural energy expended was similar for
Holstein and mixed group and it was higher from that of Simmental (P<0.05).
Cultural energy expended for feed constituted more than half of the total
cultural energy and it was similar for all groups. Cultural energy expended per
kg milk and energy efficiency for protein were similar for Simmental and mixed
group and these were higher than that of Holstein breed (P<0.05). Energy use
efficiency was the best for Holstein (P<0.05), and Simmental and the mixed
group had similar energy use efficiency. As a result, cultural energy use
efficiency differed among breeds and in terms of sustainability this should be
considered for policymaking.

Anahtar Kelimeler

Dairy cattle, breed, sustainability, cultural energy

Kaynakça

• Anonim, 1987. WCED. Our Common Future. World Comission on Environment and Development. http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm. Erişim Tarihi:15.10.2018.
• Camcı, Ö., ve Sahin, A., 2005. Yeterli ve Dengeli Beslenme İçin Sürdürülebilir Tarım. GAP IV. Tarım Kongresi. Cilt 1, 723–728. Sanlıurfa.
• Cervinka, V., 1980. Fuel and Energy Efficiency. In: D. Pimentel (ed.) Handbook of Energy Utilization in Agriculture. CRC Press, Boca Raton, FL, USA, 15-24.
• Cook, C. W., Denham A. H., . Bartlet,t E. T, and Child,R. D.. 1976. Efficiency of converting nutrients and cultural energy in various feeding and grazing systems. J. Range Management. 29:186-191.
• Cook, C.W., Combs, J.J., and Ward, G.M., 1980. Cultural Energy in U.S. Beef Production. In D. Pimentel (ed.) Handbook of Energy Utilization in Agriculture. CRC Press, Boca Raton, FL., 405–418.
• Demircan, V., ve Köknaroğlu, H., 2007. Effect of Farm Size on Sustainability of Beef Cattle Production. Journal of Sustainable Agriculture. 31(1): 75-87.
• Ensminger, ME., 1993. Dairy Cattle Science (Animal Agriculture Series). Danville (IL): Interstate Publishers, Inc.
• EÜAŞ, 2012. Elektrik Üretimi Sektör Raporu 2012. www.enerji.gov.tr/yayinlar_raporlar/sektör_raporu_EUAS_2012.pdf. Erişim Tarihi: 14.10.2018
• Francis, C. A., Flora, C. B., and King, L. D., 1990. Sustainable Agriculture in Temperate Zones.
• Gürbüz, A., 2009. Enerji Piyasası İçinde Yenilenebilir (Temiz) Enerji Kaynaklarının Yeri ve Önemi Uluslararası İleri Teknolojileri Sempozyumu (IATS’09). 1-7. 13-15 Mayıs 2009. Karabük.
• IEA, 2013. Key World Energy Statistic. www.iea.org/publications/.../kwes.pdf. Erişim Tarihi: 09.09.2018
• Köknaroğlu, H., Ekinci, K., and Hoffman, M. P., 2007a. Cultural Energy Analysis of Pasturing Systems for Cattle Finishing Programs. Journal of Sustainable Agriculture 30(1):5-20.
• Köknaroğlu, H., Ali, A., Ekinci, K., Morrical, D.G., and Hoffman M.P., 2007b. Cultural Energy Analysis of Lamb Production in the Feedlot or on Pasture and in the Feedlot. Journal of Sustainable Agriculture. 30(4):95-108.
• Koknaroglu, H., 2010. Cultural Energy Analyses of Dairy Cattle Receiving Different Concentrate Levels. Energy Conversion and Management. 51(5): 955-958.
• Maysami, M., 2013. Energy Efficiency in Dairy Cattle Farming and Related Feed Production in İran. Faculty of Agriculture and Horticulture at Humboldt University of Berlin.
• Mutlu, Y., 2012. Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2):35-36.
• Oltenacu, P. A., and Allen, M. S., 1980. Resource-Cultural Energy Requirements of Dairy Production System. In: Pimentel D. editor. Handbook of Energy Utilization in Agriculture. Boca Raton (FL), CRC Press, 363–78.
• Öztürk, H. H., ve Barut, Z. B., 2005. Türkiye Tarımında Enerji Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı, 1253–1264.
• Pimentel, D., Pimentel, M., and Machan, M. K., 1999. Energy Use in Agriculture: An Overview. International Commission of Agricultural Engineering. The CIGR Journal, 1.
• Pimentel, D.A., Marklein, M.A., Toth, M., Karpoff, G.S., Paul, R., McCormack, and Kyriazis J., Krueger, T., 2008. Biofuel Impacts on World Food Supply: Use of Fossil Fuel. Land and Water Resources. . Energies (1), 41-78.
• Sağlam, H., ve Köknaroğlu, H., 2016. Süt Sığırcılığında Mevsimin Sürdürebilirliğe Etkisinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11(2): 35-45.
• Sainz, R.D., 2003. Livestock-Environment Initiative Fossil Fuels Component: Framework for Calculating Fossil Fuel Use in Livestock Systems. Obtained from www.fao.org. Erişim tarihi 14.10.2018.
• SAS, 1999. Statistical Analysis Systems User’s Guide. 8th ed. Raleigh, (NC, USA: SAS Institute Inc.
• Tan, S., ve Köksal, H., 2004. Sürdürülebilir Tarım. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Dergisi, 5(2): 1-4
• Terhune, E.C., 1980. Energy Used in the United States for Agricultural Liming Materials.. In D. Pimentel (ed.) Handbook of Energy Utilization in Agriculture.CRC Press. Boca Raton. FL, 25-33
• Yaldız, O., Ozturk, H. H., Zeren, Y., Başçetinçelik, A., 1993. Türkiye Tarla Bitkileri Üretiminde Enerji Kullanımı, 527-536 in Proc. 5th. Int. Congr. on Agricultural Mechanization and Energy, Izmir, Turkey.