Melezleme Islahı Yoluyla Elde Edilen Bazı Patates (Solanum tuberosum L.) Genotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler*

Yıl 2020, - Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, 38 - 44, 07.04.2020

Özge Koyuturk , Güngör Yılmaz

Öz

Islah
çalışmalarında üstün özelliklere sahip çeşitleri geliştirmek için tarımsal
öneme sahip karakterler hakkında veri toplamak ve tanımlamak büyük önem arz
etmektedir. Yerli patates çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik ıslah
programlarının seleksiyon sürecinde klonların özellikleri ve birbirleri ile
olan ilişkilerini ortaya koymak gerekmektedir. Bu çalışmada, 2017 yılında
Tokat-Artova ve Tokat-Kazova lokasyonlarında yürütülen birinci klonal
seleksiyon aşamasından elde edilen veriler kullanılmıştır. Araştırmada, bazı
yerel ve tescilli patates çeşitleri ile üstün özellikli klonlar arasında
yapılan melezlemeler ile oluşturulan varyasyonda, birinci klonal seleksiyon
aşamasında özellikler arası ilişkileri inceleyerek, seleksiyon işlemine katkı
sağlamak amaçlanmıştır. Klonlara ait yumru sayısı, yumru verimi, ortalama yumru
ağırlığı, göz derinliği, göbek derinliği, kabuk düzgünlüğü, yumru kusuru, bitki
büyüme şekli, olum grubu, kabuk rengi, iç rengi özellikleri her lokasyon için
ıslahçı tercih puanına göre korelasyon analizine tabi tutularak en fazla etkide
bulunanlar belirlenmiştir. Araştırma sonucunda her iki lokasyonda da kabuk
düzgünlüğü ve yumru kusurları ile ıslahçı tercihi arasında sırasıyla orta ve
yüksek düzeyde pozitif yönde önemli bir ilişki ortaya çıkmıştır. Böylelikle bu
aşamada pazarlanabilir fenolojik özellikleri ve ıslahçı tercihi doğrultusunda
seleksiyon yapmanın güvenilir olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Patates, Solanum tuberosum L., Seleksiyon kriterileri, Özellikler arası ilişkiler, Verim ve verim öğeleri

Destekleyen Kurum

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bap Birimi

Proje Numarası

2015/51

Teşekkür

Bu proje 2015/51 no’lu Bazı yerel patates (Solanum tuberosum L.) çeşitleri ve ümitvar klonların kombinasyon ıslahıyla geliştirilmesi isimli GOÜ bilimsel araştırma projesi kapsamında desteklendiğinden GOÜ BAP birimine teşekkür ederiz.

Correlation of Some Potato (Solanum tuberosum L.) Genotypes Obtained by Cross Breeding

Öz

In breeding studies, it is of great importance to collect and identify
data about agriculturally important characters to develop varieties with
superior characteristics. In the selection process of breeding programs for the
development of domestic potato varieties, the characteristics of the clones and
their relationship with each other must be demonstrated. In this study, the
data obtained from the first clonal selection stage conducted in Tokat-Artova
and Tokat-Kazova locations in 2017 were used. In this study, it was aimed to
investigate the relationships between features in the first clonal selection
stage in the variation formed by hybridization between some local and
registered potato varieties and superior clones. In the first clonal selection stage, data were
obtained from each clone about phenotypic characteristics such as breeder
preference, plant habitus, maturity group, tuber defects, skin roughness, skin
and tuber flesh color as well as tuber number per hill, tuber yield per hill,
average tuber weight, depth of eye and terminal bud characteristics of clones
were determined by correlation analysis according to breeder preference score
for each location and the most effective ones were determined. Correlation
analyses were made between selection criteria used in the first clonal
generation and associations between characteristics were determined. Thus, ıt
was concluded that selection based on breeder preferences and marketable
phenotypic properties related to marketing was reliable.

Anahtar Kelimeler

Potato, Solunum tuberosum L., Selection criteria, Yield and yield components

Proje Numarası

2015/51

Kaynakça

• Anderson, J.A.D and Howard, H.W., 1981. Effectiveness of Selection in the Early Stages of Potato Breeding. Potato Research, 24, 289-299.
• Li, K., Wayumba, B.O., Choi, H.S. and YoungSeok, L., 2016. Selection for Individual Traits in the Early Generations of Potato Breeding Program Dedicated to Processing Chips. Journal of Agriculture and Environmental Sciences December 2016, Vol. 5, No. 2, 15-24.
• Ney, V.G., Terres, L.R., Silva, G.O. and Pereira, A.S., 2016. Expected Response to Early Generation Selection for Yield and Tuber Appearance Traits in Potatoes. Ciências Agrárias, Londrina, v. 37, n. 5, 2849-2858.
• Paget, M.F., 2016. Genetic Evaluation Models and Strategies for Potato Variety Selection. A Thesis Submitted in Partial Fulfilment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in the University of Canterbury.
• Kumar, R. and Gopal, J., 2006. Repeatability of Progeny Means, Combining Ability, Heterosis and Heterobeltiosis in Early Generation of a Potato Breeding Programme. Potato Research, 49: 131-141.
• Maris, B., 1964. The Modification of Characters Important in Potato Breeding. Euphytica. 15:18-31.
• Munzert, M. and Scheidt, M., 1989. Results of a Breeding Programme with Dihaploids of Solanum tuberosum L. From Parental Line Breeding and Selection in Potato Breeding (Edit by Louwes et al.) Pudoc Wageningen, 186-189.
• Poehlman, J.M. and Sleper, D., 1995. Breeding Field Crops. 4th ed. Iowa State Univ. Press/Ames, 419 p.
• Ünlenen, L.A., 2010. Patates Islahında Erken Generasyon İçin Güvenilir Seleksiyon Kriterlerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Yılmaz, G., Kandemir, N. ve Yanar, Y., 2010. TÜBİTAK-TOVAG 106 O 626 numaralı Bazı Patates Melezlerinden Yeni Klonların Seçimi ve Başçiftlik Yerel Patates Çeşidinin Moleküler Karakterizasyonu Projesi Sonuç Raporu.
• Yılmaz, G., Kınay, A., Kandemir, N. ve Dökülen, Ş., 2016. Effects of Growing Conditions on Crossing Success in Different Potato (Solanum tuberosum L.) Crosses, AGROFOR International Journal, Vol. 1, Issue No. 3, 2016.
• Yuan, J., Murphy, A., Koeyer, D., Lague, M. and Bizimungu, B., 2018. Effectiveness of the Field Selection Parameters on Potato Yield in Atlantic Canada. Fredericton Research and Development Centre, Agriculture and Agri-Food Canada, Fredericton, NB E3B 4Z7, Canada.