Organik Ürün Tüketiminin Mevcut Durumu ve Tüketimi Etkileyen Faktörler: Isparta İli Örneği

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 154 - 168, 17.12.2021

Barina Turan , Vecdi Demircan

Öz

Bu çalışmada, Isparta ili kent merkezinde yaşayan tüketicilerin organik ürünler hakkında ki bilgi düzeyleri, organik ürün tüketim tercihleri ve organik ürün tüketimlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Anket sayısının belirlenmesinde “ana kitle oranlarına dayalı kümelendirilmiş tek aşamalı basit tesadüfi olasılık örneklemesi” yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın ana materyalini, Isparta ili kentsel alanda yaşayan 384 tüketici ile yüz yüze görüşülerek toplanan veriler oluşturmuştur. Çalışmada elde edilen verilere Ki-Kare analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, tüketicilerin organik ürünleri genel olarak doğal ürün olarak tanımladıkları (%73.18) tespit edilmiştir. Katılımcıların %72.40’ının organik ürün tükettiği belirlenmiştir. Tüketicilerin organik ürünleri tercih etmesindeki en önemli etkenin sağlık faktörü olduğu tespit edilmiştir. Tüketicilerin en fazla tükettiği organik ürünler sırasıyla yaş meyve ve sebze, yumurta ve süt olarak belirlenmiştir. Tüketicilerin organik ürünleri güvenilir yerlerden almaya dikkat ettikleri saptanmıştır. Organik ürün tüketen tüketicilerin %43.17’si satın aldıkları ürünlerde sertifika bulunduğunu belirtmişlerdir. Tüketicilerin organik ürünleri köylerden, semt pazarından ve tanıdıkları üreticiden satın aldıkları belirlenmiştir. Tüketicilerin büyük bir çoğunluğu, organik ürünlerin fiyatlarının pahalı olduğunu vurgulamışlardır. Tüketicilerin %84.53’ü organik ürünler hakkında yeterince tanıtım yapılmadığını düşünmektedir. Tüketicilerin organik ürünlerden haber oldukları bilgi kaynağı internet olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Organik ürün, Tüketim, Tüketici tercihi, Tüketimi etkileyen faktörler

Current Sıtuatıon Of Organıc Product Consumptıon and Factors Affectıng Comsumptıon: The Case Of Isparta Provınce, Turkey

Öz

The study aimed to determine the knowledge levels of consumers living in the city centre of Isparta province about organic products, their organic product consumption preferences and the factors affecting their organic product consumption. In determining the number of questionnaires, "clustered one-stage simple random probability sampling based on population ratios" method was used. The main material of the study was the data collected by face-to-face interviews with 384 consumers living in the urban area of Isparta province, Turkey. Chi-square analysis was applied to the data obtained in the study. According to the research results, it was determined that consumers generally defined organic products as natural products (73.18%). It was seen that 72.40% of the participants consumed organic products. It was also determined that the most important factor in consumers' preference for organic products was the health factor. The most consumed organic products were fresh fruit and vegetables, eggs and milk, respectively. It was determined that consumers paid attention to buy organic products from reliable places. The 43.17% of consumers consuming organic products stated that they had certificates in the products they purchase. . It has been determined that consumers buy organic products from villages, neighborhood markets and producers they know. The vast majority of consumers emphasized that the prices of organic products were expensive. 84.53% of consumers thought that there was not enough promotion about organic products. The information source that consumers are aware of about organic products has been determined as the internet.

Anahtar Kelimeler

Organic Product, Consumption, Consumer Choice, Factors Affecting Consumption

Kaynakça

• Anonim (2021a). hhtps:// www.tarımorman.gov.tr. (Son erişim tarihi :10.05.2021)
• Ağır HB, Poyraz N, Yılmaz Hİ, Boz İ (2013). Tüketicilerin Organik Ürün Algısı: Kayseri İli Örneği. 11. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül, Samsun, 1434-1439.
• Akgül E, Barın S, Başyiğit Kılıç G, Bilecen Şen D (2020). Gıda Mühendisliği Bölümü Öğrencilerinin Organik Gıda Tüketim Tercihleri ve Algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 11 (1),324-328.
• Atalay C (2016). Yeni Çevresel Paradigma Ölçeği ile Organik Gıda Tüketicilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi: Ankara İli Örneği. (Yüksek lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Atlı S ( 2005). Orgüder ve Dünya’da AB Ülkelerinde Organik Ürün Pazarları ve İhracatındaki Gelişmeler. GAP 4. Tarım Kongresi , Eylül 21-23, Şanlıurfa, 667-683.
• Avcı İ, Yıldız S (2019). Organik Ürünlerde Tüketici Tutumunu Etkileyen Faktörler ve Satın Alma Türleri : Gümüşhane İli Örneği. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(4), 933-956.
• Aydoğdu MH, Kaya F , Eren ME., Parlakçı Doğan H (2017). Organik Ürün Tüketim Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: Şanlıurfa Örneklemesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 64,161-170.
• Bahşi N , Akça A (2019). Tüketicilerin Organik Tarım Ürünlerine Bakış Açılarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri Örneği. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1), 26-34.
• Baş T (2010). Anket. Seçkin yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş., s. 271, Ankara
• Bircan H, Karagöz Y , Kasapoğlu Y (2003). Ki Kare ve Kolmogorov Smirnov Uygunluk Testlerinin Simülasyon ile Elde Edilen Veriler Üzerinde Karşılaştırılması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1),69-80.
• Böcükcü A (2016). Ankara İli Organik Pazarlarından Alışveriş Yapan Tüketicilerin Organik Gıdalar Hakkındaki Görüşleri ve Bilgi Durumları.( Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitsi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü)
• Ceylan E, Başaran Alagöz S (2020). Tüketicilerin karar tarzlarının alımı satın alma vermena planlamaya organik gıdaya yönelik bir çalışma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22(38), 148-163.
• Ceylan Ş (2017). Organik tarıma genel bakış. (http://www.dunyagida.com.tr) .Erişim tarihi: 20.09.2018. Collins M (1986). Sampling (Editör: R. Worcester ve ark., 1986), Consumer Marketing Research Handbook, Elsevier Sci. Pub. Company Inc
• Çam O, Karakaya E (2018). Siirt İl Merkezindeki Tüketicilerin Organik Ürün Tüketim Tercihleri ve Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. ADÜ Ziraat Dergisi,15(2), 33-41.
• Çelik S (2013). Kimler, Neden Organik Gıda Satın Alıyor? Bir Alan Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,30,93-108.
• Çömlekçi N (2001). Bilimsel Araştırma Yöntemi ve İstatistiksel Anlamlılık Sınamaları. Bilim Teknik Yayınevi, Eskisehir
• Demiryürek K (2004). Dünya ve Türkiye’de Organik Tarım. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(3/4), 63-71.
• Demiryürek K (2011). Organik Tarım Kavramı ve Organik Tarımın Dünya ve Türkiye’deki Durumu. Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), 27-36
• Doğan HG , Gürel E (2016). Kırşehir İli Merkez İlçede Yaşayan Tüketicilerin Organik Ürün Tüketimindeki Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2), 147-156.
• Erbaşlar G ( 2013). Uludağ Üniversitesi Öğrencilerinin Organik Ürünler Konusunda Tüketici Bilincinin Ölçülmesi. Türkiye 2. Organik Hayvancılık Kongresi.24-26 Ekim 2013, Bursa.
• Eti HS (2014). Organik Gıdaların Pazarlanması ve Organik Gıdalara Karşı Tüketici Tutum ve Davranışları Analizi. (Doktara Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Eti HS (2017).Organik Gıda Tüketicilerinin Belirlenmesi: Teşvik Unsurları, Güven Yönelimleri ve Satınalma Davranışı, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, (03),88-94. ETO, (2016). Dünya’da Ekolojik Tarım. http://www.eto.org.tr.(Son erişim tarihi: 13.10.2018)
• Gifford K, Bernard JC (2006). Influencing consumer purchase likelihood of organic food. International Journal of Consumer Studies, 30, 155-163.
• GTHB, (2015). Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kayıtları.http://organik.tarim.gov.tr. (Son erişim tarihi: 12.10.2018.
• Gürses ST (2014).Organik Ürünlerin Tüketim Eğilimleri ve Tüketici Profillerinin Belirlenmesi: Sakarya İli Örneği. (Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• İnan R, Bekar A, Urlu H (2021). Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Davranışları ve Tutumlarına İlişkin Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9 (1), 220-235.
• İnci H, Karakaya E, Şengül AY (2017). Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler: Diyarbakır İli Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(2), 137-147.
• IFOAM, (2021). One Earth, Many Minds Annual Report, http://www.ifoam.bio/sites/default/files/page/files/ifoam_annual_report_2021.pdf. (Son erişim tarihi: 15.05.2021)
• IFOAM ve FIBL, (2021). The Word of Organic Agriculture Statistic, Emerging Trends 2021. , https://www.fibl.org/fileadmin/documents/shop/1663-organic-world-2021.pdf. (Son erişim tarihi: 15.05.2021)
• Kadirhanoğulları İH., Karadaş K, Özger Ö, Konu Kadirhanoğulları M (2021). Karar Ağacı Algoritmaları ile Organik Ürün Tüketici Tercihlerinin Belirlenmesi: Iğdır İli Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi ,31(1), 188-196.
• Karabaş S, Gürler AZ (2012). Organik Ürün Tercihinde Tüketici Davranışları Üzerine Etkili Faktörlerin Logit Regresyon Analizi ile Tahminlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 129-156.
• Kavalcı Hasançebi EB (2010). Öğretmenlerin Organik Gıdaları Tercih Etme Durumlarının Saptanması. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitsi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü)
• Kaya F (2016). Organik Ürünlerin Pazarlanması ve Organik Ürünlere Karşı Tüketici Davranışları ve Bu Davranışları Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi (Şanlıurfa İli Örneği). (Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Kekeç U, Seçer A (2020). Tüketicilerin organik ürünleri tüketim alışkanlıkları ve satın almayı etkileyen unsurlar: Kahramanmaraş ili Örneği.Mediterranean Agricultural Sciences, 34(1), 87-92.
• Koyuncu M ,Uzmay A, Çınar G(2014). Gençlerin Organik Süt Tüketme Olasılığı; Ege Üniversitesi Araştırması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(3), 219-227.
• Kurt Z (2006). Organik Tarım Ürünleri Pazarlaması ve Uygulamalar. (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
• Lea E, L.Worsley TT (2005). Australians Organic Food Beliefs. Demographics and Values, British Food Journal, 107(11), 855-869.
• Merdan K (2018). Organik Ürün Tüketimine Etki Eden Faktörler: Tüketicilerin Tutumlarının Gümüşhane Ölçeğinde Belirlenmesi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 4 (8), 174-188.
• Orgüder, (2010). Organik Ürün Üreticileri ve Sanayicileri Derneği. http://www.orguder.org.tr. (Son erişim tarihi: 12.10.2018)
• Sandallıoğlu A (2014). Adana İlinde Organik Tarım Ürünleri Tüketimi ve Tüketici Eğilimleri. (Doktara Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Sarıkaya N (2007). Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler ve Tutumlar Üzerine Bir Saha Çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(14), 110-125. Sayın C (2002). Dünya, AB ve Türkiye’de Organik Tarıma Yönelik Gelişmeler ve İzlenen Politikalar, İzmir Ticaret Borsası Yayınları, İzmir. Seçer A, Emeksiz F, Kantar Davran M (2010). Tüketicilerin Organik Ürün Tüketim Kararlarında Çevreye Duyarlılığın Etkisi: Adana İli Örneği. 9. Tarım Ekonomisi Kongresi. 22-24 Ekim 2019, Şanlıurfa, 11.
• Shahbazov A (2005). Olasılık Teorisine Giriş. Birsen Yayınevi, İstanbul.
• TOB, (2021). Tarım ve Orman Bakanlığı Kayıtları. http://organik.tarim.gov.tr. (Son erişim tarihi: 15.05.2021.)
• Tunçtürk R , Çiftçi V (2009). Türkiye’ de Organik Tarımın Uygulama İlkeleri, Üretimi ve ihracat Durumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(1), 58-63
• Varoğlu ST, Turhan Ş (2016). Organik Ürünlerde Tüketici Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma Sakarya İli Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(3), 189-196.
• Yüzbaşıoğlu R (2018). Bireylerin Organik Sebze-Meyve Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi (Tokat İli Merkezi Örneği). Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4), 4