Prediction of Beef Production in Turkey with ARIMA (Box-Jenkins) Model

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 1, 5 - 12, 13.06.2023

Aslı Dalgıç , Deniz Sarıca , Vecdi Demircan

https://doi.org/10.54975/isubuzfd.1217890

Cited By: 1

Öz

The livestock sector is an important sector in terms of healthy nutrition of the society and its contribution to rural development and employment. In this study, it is aimed to reveal the development of beef cattle breeding in Turkey and to make a ten-year production prediction of beef. It is thought that making forecasts for the coming years will be beneficial in terms of investment and production planning. The amount of beef production was estimated with the ARIMA model, which is the Box-Jenkins method. The data used in the analysis cover the period 1936-2021. As a result of the analysis, the ARIMA (0.2.2) model was determined as the most appropriate model for the estimation of beef production. According to the estimation; It is predicted that there will be an increase of 60.31% in beef production between 2022 and 2031. Depending on this increase, it is thought that steps should be taken to develop integrated meat facilities related to the red meat sector.

Anahtar Kelimeler

Cattle breeding, Beef production, Time series, Box-Jenkins method

Türkiye’de Sığır Eti Üretiminin ARIMA (Box-Jenkins) Modeli ile Öngörüsü

Öz

Hayvancılık sektörü, toplumun sağlıklı beslenmesi, kırsal kalkınmaya ve istihdama katkısı bakımından önemli bir sektördür. Bu çalışmada, Türkiye’de besi sığırcılığının gelişiminin ortaya konması ve sığır etinin on yıllık üretim öngörüsünde bulunulması amaçlanmıştır. Gelecek yıllara ilişkin tahmin yapılmasının yatırım ve üretim planlaması bakımından yararlı olacağı düşünülmektedir. Sığır eti üretim miktarı, Box-Jenkins metodu olan ARIMA modeli ile tahmin edilmiştir. Analizde kullanılan veriler 1936-2021 dönemini kapsamaktadır. Yapılan analizler sonucunda ARIMA (0.2.2) modeli sığır eti üretiminin tahminine ilişkin en uygun model olarak tespit edilmiştir. Yapılan tahmine göre; 2022-2031 yılları arasında sığır eti üretiminde %60.31 oranında artış olacağı öngörülmüştür. Bu artışa bağlı olarak kırmızı et sektörü ile ilgili et entegre tesislerinin geliştirilmesine yönelik adımların atılması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Büyükbaş hayvancılık, Sığır eti üretimi, Zaman serisi, Box-Jenkins yöntemi

Kaynakça

• Akçay, Y. (2006). Tokat-Turhal Sığır Besiciliği İşletmelerinin Yatırım Analizi ve Karlılığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No: 68. Araştırma Serisi No: 23. Tokat.
• Bayraç, H. N. & Çemrek, F. (2011). AB uyum sürecinde Türkiye’de hayvancılık sektörünün yapısal analizi ve geliştirmeye yönelik politikalar. Ekonomik Yaklaşım Kongreler Dizisi, Ankara.
• Çamoğlu, S., & Akıncı, M. (2012). Türkiye’de sektörel banka kredilerinin gelişimi: Bir zaman serisi analizi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 193-210.
• Çiçek, H. (2002). Afyon ili sığır besiciliği işletmelerinde kârlılık ve verimlilik analizleri. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Dasyam, R., Pal, S., Rao, V. S., & Bhattacharyya, B. (2015). Time series modeling for trend analysis and forecasting wheat production of India. International Journal of Agriculture, Environment and Biotechnology, 8(2), 303-308.
• Demircan, V., Dernek, Z., & Yılmaz, H. (2006). Türkiye ve Avrupa birliği sığırcılık sektörünün karşılaştırmalı olarak incelenmesi. 7. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi. Antalya.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for auto-regressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Eren, E. (2006). Kahramanmaraş ili Göksun ilçesinde sığır besiciliği yapan işletmelerin yapısı ve sorunları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Ertek, N., Demir. N., & Aksoy. A. (2016). Sığırcılık işletmelerinde kooperatif üyeliğini etkileyen faktörlerin analizi: TRA bölgesi örneği. Alınteri Dergisi, 30(B), 38- 45.
• Erturan, M. B. (2017). Zaman serileri için optimize ARIMA – YSA Hibrit modeli ve finansal Zaman serileri ile örnek uygulamalar. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Antalya.
• Gözener, B. (2013). TR83 bölgesinde sığır yetiştiriciliğine yer veren işletmelerin ekonomik analizi ve teknik etkinlik. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, Tokat.
• Işıklar, Z. E. (2016). İMKB ulusal 100 endeksi getiri volatilitesinin analizi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12, 245-260.
• Mensah, E. K. (2015). Box-Jenkİns Modelling and Forecasting of Brent Crude Oil Price. Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No:67748 pp.
• Oruç, K. O., & Eroğlu, Ş. Ç. (2017). Isparta ili için doğal gaz talep tahmini. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 31-42.
• Özer, O.O., & İlkdoğan, U. (2013). Box-Jenkins model yardımıyla dünya pamuk fiyatının tahmini. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(10), 13-20.
• Özmen, A. (1986). Zaman Serisi Analizinde Box-Jenkins Yöntem ve Banka Mevduat Tahmininde Uygulama Denemesi. Anadolu Üniversitesi Yayınları No:201, Eskişehir, 110 s.
• Polat, B. K. (1997). Ankara ili sığır besi işletmelerinde kârlılık ve verimlilik analizleri. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Sakarya, E., & Günlü, A. (1996). Limuzin x Jersey (F1) melezi ve Holştayn Irkı tosunlarda optimal besi süresinin tespiti üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 43, 113-120.
• Sakarya, E., Cevger, Y., & Uysal, G. (2000). Türkiye’de Kırmızı Ette Fiyat Oluşumu ve Etkili Faktörler. Türkiye’de Üretimden Tüketime Et Sempozyumu. Veteriner Hekimler Derneği 20-21 Ekim 2000, Ankara.
• Tatoğlu, F. Y. (2018). Panel Veri Ekonometrisi. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., Yayın No:3802, İşletme-Ekonomi Dizisi: 979, İstanbul, ISBN: 978-605-242-281-6, 334 s.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2011). İstatistik göstergeler 1923-2010. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası Yayın No: 3641, Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2022a). Erişim adresi https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=79&locale=tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2022b). Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2013-2075-15844
• Yıldız, M. Y., & Atış, E. (2019). Türkiye organik kuru incir ihraç fiyatının ARMA yöntem ile tahmini. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(2), 141-147.