Down Sendromlu Çocukların Gelişimsel Özellikleri, Rehabilitasyon İmkanları ve Ekip Çalışmasında Çocuk Gelişimcinin Rolü Üzerine Bir Derleme

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 232 - 242, 31.07.2023

Melis Ay Yüzügüldü

Öz

Down Sendromu kromozomal bir bozukluk olup, üç tipte görülmektedir. Genellikle birden fazla sağlık sorununu beraberinde getirir. Down sendromlu bireyler, normal gelişim gösteren bireylere göre gelişimsel olarak farklılıklar göstermektedir. Bunlardan en belirgini zihinsel yetersizliktir. Dil gelişimi alanındaki gerilikler, yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkmaktadır. Fiziksel gelişimlerinde tipik bir yüz görünümleri ve düşük kas tonusu ön plana çıkmaktadır. Sosyal gelişimleri akranlarıyla aynı düzeyde ilerlediği bilinmektedir. Gevşek eklem ve kas yapısı sebebiyle öz bakım becerilerinin zayıf olduğu bilinmektedir. Ailelerin psikolojik, ekonomik, sosyal, evde bakım hizmetlerinden yeterince yararlanamama gibi sorunlar yaşadıkları bilinmektedir. Down Sendromlu çocukların eğitiminde öncelik olarak en az kısıtlayıcı eğitim ortamı oluşturulmasına önem verilmekte ve Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının oluşturulması önem arz etmektedir. Ekip çalışması şeklinde eğitimleri sürdürülmektedir. Bu ekipte; çocukta var olan diğer sağlık sorunlarına yönelik branş uzmanları, hemşireler, fizik tedavi uzmanları, dil terapistleri, psikologlar, çocuk gelişimciler, özel eğitim öğretmenleri bulunmaktadır. Çocuk gelişimcinin bu ekipteki her meslek elemanıyla etkileşim içerisinde olması hazırlayacakları destek programlarında oldukça etkili olmaktadır. Ailenin de içinde bulunduğu bu iş birliği çalışmasında Down Sendromlu çocuğun potansiyelinin en üst düzeye çıkarılması sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

down sendromu, özel eğitim, rehabilitasyon, çocuk gelişimi

Kaynakça

• Acarlar, F. (2006). Down Sendromlu Çocuklar ve Yetişkinlerde Dil Gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(01), 1-13, doi: 10.1501/Ozlegt_0000000095
• Aydın, B. (2014). Down Sendromlu Bireylerin Dil Kullanımının Sesbilimsel İncelemesi: Nörodilbilimsel Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 243-256.
• Bağatur, I. (Temmuz 2018). Özel Eğitime İhtiyacı Olan Çocuklar, Eğitim Hakkı ve Uygulamaları. Erişim Tarihi: Aralık 2022, Down Sendromu Derneği: https://www.downturkiye.org/egitim-hakki-ve-uygulamalari
• Başar Şenyılmaz, P. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Ve Down Sendromu Olan Bireylerde Oral Motor Beceriler ve Beslenme Problemlerinin İncelenmesi (Yayınlanmış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Acarlar, F. (2006). Down Sendromlu Çocuklar ve Yetişkinlerde Dil Gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(01), 1-13, doi: 10.1501/Ozlegt_0000000095
• Aydın, B. (2014). Down Sendromlu Bireylerin Dil Kullanımının Sesbilimsel İncelemesi: Nörodilbilimsel Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 243-256.
• Bağatur, I. (Temmuz 2018). Özel Eğitime İhtiyacı Olan Çocuklar, Eğitim Hakkı ve Uygulamaları. Erişim Tarihi: Aralık 2022, Down Sendromu Derneği: https://www.downturkiye.org/egitim-hakki-ve-uygulamalari
• Başar Şenyılmaz, P. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Ve Down Sendromu Olan Bireylerde Oral Motor Beceriler ve Beslenme Problemlerinin İncelenmesi (Yayınlanmış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Bilginer, H. (2002). Down Sendromlu Çocuklarda Dil Gelişimi . Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 165-179.
• Çatalbaş, M., Manav, G., & Ocakçı, A. F. (2015). Kalp Hastalığı Olan Down Sendromlu Çocukların Ebeveynlerinin Umutsuzluk Düzeylerine Aile Merkezli Hemşirelik Yaklaşımı. Clinical and Experimental Health Sciences, 5(3), 154-161.
• Demir, P., & Güler, Ç. (2013). Down Sendromlu Çocuklarda Ağız-Diş Sağlığı. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 23(2), 274-281.
• Demirözer, O., Uzun, A., Kurt, B., Nayir, T., Öztaş, D. & Tercan, T. (2019). Ziraat Fakültesi Öğrencilerinin Pestisitler Hakkındaki Bilgi Düzeyleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(1), 24-34.
• Doğan Keskin A., & Karaaslan B. T. (2021). Çocukların Gelişimlerinin Değerlendirilmesi ve Özel Gereksinim Raporlarının Düzenlenmesi Sürecinde Çocuk Gelişimcinin Rolü. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi Dergisi, 54(3), 487-496.
• Doğan, A., & Baykoç, N. (2015). Hastanede Çocuk Gelişimi Birimi'ne yönlendirilen çocukların değerlendirilmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 3rd National Congress of Child Development and Education.
• Erdem , R., & Ege , P. (2011). Down Sendromlu Bireylerin Zihin Kuramı Gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(01), 23-36, doi:10.1501/Ozlegt_0000000155.
• Gerçeksever, H. İ. (2011). Down Sendromu Çocukların Giysilerden Kaynaklanan Giyinme Problemleri Ve Giysi Tercihleri (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kaçmaz, C., Kay, M. A., Boğa, E., Temiz, A., Ayanoğlu, M., & Sağlam, M. (2021). Türkiye’de Çocuk Gelişimci Olmak: Çalışma Alanları, Görev ve Yetkileri . Çocuk ve Gelişim Dergisi, 4(8), 117-133.
• Mutlu, D. (2015). Down Sendromlu Çocuğa Sahip Olan Annelerin Tanı İle İlgili Haber Alma Süreci: Nitel Bir Çalışma (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özmen, D., & Çetinkaya, A. (2012). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Yaşadığı Sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 28(3), 35-49.
• Özsoy, A., Özkahraman, Ş., & Çallı, F. (2006). Zihinsel Engelli Çocuk Sahibi Ailelerin Yaşladıkları Güçlüklerin İncelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 9(9), 69-78.
• Pulat, F., Akyüz G., & Akçakaya Ü. (2019). Yas Bahçesinde Beş Gün: Levl â' nın Hikâyesi (Bir Borderline Kişilik Yapılanmasının Yas Süreci). Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 2(3), 1-13.
• Sansi, A., & Özer, D. (2019). Down Sendromlu Gençlerin Fiziksel Uygunluk Düzeylerinin Normal Gelişim. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi Gösteren Akranları İle Karşılaştırılarak İncelenmesi, 491-503.
• Sarı, C., & Demirbağ, B. C. (2019). Kathryn Eleaın Barnard’ın Ebeveyn Çocuk Etkileşim Modeli ile Down Sendromlu Bir Çocuğa Hemşirelik Bakımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 4(4), 441-447.
• Seyhan, B., & Akduman, G. (2015). Ulusal Yasalar ve Yönetmelikler ile Uluslararası Sözleşmeler Açısından Engelli Çocukların Eğitim Hakkı. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, SS060.
• Şişman, Y. (2012). Türkiye’de Özürlülere Yönelik Yasal Düzenlemeler. Journal of Social Policy Conferences, Sayı:60, 169-221.
• Yavuz, E. C., & Kahraman, Ö. G. (2022). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Çocuk Gelişimci Olmak. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(3), 811- 840.