Sınıf Öğretmenlerinin Akıcı Okumaya Yönelik Görüşleri

Yıl 2024, Sayı: Özel Sayı (Ö3), 41 - 52, 30.06.2024

Şeyma Acar , Metin Elkatmış

Öz

Okuma, harf ve kelimeleri tanıma yeteneğini ön planda tutan temel bir dil becerisidir. Akıcı okuma ise temel okuma becerisinin önüne geçerek metni hızlı bir şekilde okuma, anlama ve genel bağlamı kavrama yeteneğini içerir. Okuma becerisi, geçmişten bugüne kadar kişilerin bilgi düzeylerini geliştiren, inanç ve fikirlerine yön veren ve bireye kişilik kazandıran etkin bir süreci kapsamaktadır (Güçlüer, 2020). Bu süreç içerisinde bireyin okuduğu metni akıcı olarak okuması metni daha iyi anlamlandırması açısından önemlidir. İyi bir okuyucu, temel okuma becerilerine sahip olmanın yanı sıra bu becerileri kullanarak metni hızlı ve etkili bir şekilde okuyabilmelidir. Sınıf öğretmenlerinin akıcı okumaya yönelik görüşlerinin incelenmesinin amaçlandığı bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ilinde görev yapmakta olan dokuz sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Katılımcı grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Araştırma verileri görüşme yöntemi ile elde edilmiştir. Bu kapsamda katılımcılara araştırmacının hazırladığı altı sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler içerik analizi yapılarak çözümlenmiştir. İlgili formdan elde edilen verilerin analiz süreci sonucunda öğretmenlerin akıcı okumayı geliştirmek için yaptıkları uygulamalar arasında en çok tercih edilen uygulamanın etkinlikleri çeşitlendirmek olduğu belirlenmiştir. Katılımcı öğretmenlere göre akıcı okuma etkinliklerinin belirlenmesinde önemli görülen unsurların başında öğrenci düzeyi gelmektedir. Bunun yanı sıra katılımcı öğretmenler sınıf içerisinde kullanılan etkinliklerin akıcı okumayı geliştirdiğini, öğrencilere okuma sevgisi kazandırdığını düşünmektedir. Son olarak katılımcı öğretmenlerin çoğunluğunun akıcı okumanın nasıl değerlendirileceğine dair yeterli bilgiye sahip olmadıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

okuma, akıcı okuma, sınıf öğretmeni

Kaynakça

• Aktaş, E. (2023). Türkçe öğretmenlerinin akıcı okuma becerisi ile ilgili biliş düzeyleri. International Journal Of Language Academy, 11(1).
• Akyol, H., & Yılmaz, M. (2010). Okuma bozukluğu olan bir öğrencinin okuma ve yazma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir durum çalışması. E-Journal Of New World Sciences Academy, 5(4), 1690-1700.
• Akyol, M., & Baştuğ, M. (2015). Yapılandırılmış akıcı okuma yönteminin üçüncü sınıf öğrencilerinin akıcı okuma ile okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 125-141.
• Aşıkcan, M. (2019) Üçüncü sınıf öğrencilerinin akıcı okuma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Babacan, K. (2020) Okuyucu tiyatrosunun ilköğretim 4. sınıf öğrencilerinin akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baştuğ, M. (2012) İlköğretim ı. kademe öğrencilerinin akıcı okuma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Deeney, T. A. (2010). One-minute fluency measures: Mixed messages in asssessment and instruction. Reading Teacher, 63(6), 440-450.
• Duran, E., & Sezgin, B. (2012), Rehberli okuma yönteminin akıcı okumaya etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3).
• Güçlüer, S. (2020) Okuduğunu anlama becerilerini geliştirmede derinlemesine okuma stratejisinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi (35.basım). Ankara: Nobel Yayıncılık
• Kaya, D. (2016). Akıcı okuma gelişiminin değerlendirilmesine yönelik boylamsal bir çalışma / A longitudinal study on the assessment of reading fluency development. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 4(2), 14-25.
• Keskin, H., & Baştuğ, M. (2013). Geçmişten günümüze akıcı okuma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 189-208. https://doi.org/10.20296/tsad.75456
• Keskin, H. K., & Akyol, H. (2014), Yapılandırılmış okuma yönteminin okuma hızı, doğru okuma ve sesli okuma prozodisi üzerindeki etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 107-119. https://doi.org/10.16916/aded.09329
• Koçak, A., & Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28. https://doi.org/10.18094/si.51496
• Mather, N., Bos, C., & Babur, N. (2001). Perceptions and knowledge of preservice and inservice teachers about early literacy instruction. Journal of Learning Disabilities, 34, 472-482. doi:10.1177/002221940103400508
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Kanık Uysal, P. (2018) Akıcı okuma odaklı okuma öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin okuma ve okuduğunu anlama becerileri üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Ankara.
• Rasinski, T. (2004). Creating Fluent Readers. Educational Leadership, 61(6), 46-51.
• Ulusoy, M., Dedeoğlu, H., & Ertem, İ. S. (2012). Öğretmen adaylarının akıcı okumanın öğretimi ve değerlendirilmesine yönelik algıları. Electronic Journal Of Social Sciences, 11(40).
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2020). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, K., Çetinkaya, Ç., & Ateş, S. (2013), Akıcı okumaya yönelik öğretmen bilgisi, teacher knowledge on reading fluency. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 263-281.