Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürü Kaynaklı Örgütsel Sessizlik Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 22, 31.12.2023

İhsan Aslan , Süheyla Oran Çınar

https://doi.org/10.58667/sedder.1226276

Öz

Bu araştırmanın temel amacı ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul müdürü kaynaklı sessiz kalma nedenlerinin ve sessiz kalırken hangi sessizlik türlerinin kullanıldığını belirlemektir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden, olgu bilim (fenomenoloji) desenine dayalı olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu, maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen 10 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiş ve içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin okullarda sessiz kalma nedenleri bireysel nedenler ve örgütsel nedenler olarak ortaya çıkmıştır. Öğretmenler müdürlerin kendi görüş ve fikirlerine değer vermemesi, onları baskı altına alması, desteklememesi ve güçlerini susturma aracı olarak kullanmasından dolayı sessiz kalmayı tercih etmişlerdir. Öğretmenlerin kabullenici, savunmacı ve prososyal olmak üzere her üç sessizlik türünü de tercih ettikleri görülmüştür. Öğretmenler kendilerini güvende, değerli hissedebilecekleri, adil paylaşımda bulunabilecekleri ve görüşlerini ifade edebilecekleri demokratik bir ortamın oluşturulmasının gerekliliğine değinmiş ve örgütsel sessizlik davranışını azaltmak için müdürlerin daha anlayışlı olmasını beklediklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel sessizlik, Müdür, Öğretmen, İlkokul

Destekleyen Kurum

Eskişehir Osman gazi Üniversitesi

A Qualitative Research on School Principal-Related Organizational Silence According to Teacher Perceptions

Öz

This study seeks to determine the reasons why teachers working in primary schools keep silent about school principals, what types of silence exist, as well as the suggestions of teachers. In this study, phenomenology, one of the qualitative research methods, was used. The study group consists of 10 teachers selected viamaximum diversity sampling. The data were obtained with a semi-structured interview form and analyzed using content analysis. According to the results, teachers' silence in schools emerges due to individual and organizational reasons. Teachers prefer to keep silent because the principals do not value their opinions and ideas, put pressure on them, fail to support them, and use their power as a means of silencing them. It was observed that teachers prefer all three types of silence including accepted silence, defensive silence, and prosocial silence. Teachers emphasized the necessity of a democratic environment where they can feel safe, be valued, share and express their opinions and expect principals to be more thoughtful to reduce organizational silence behavior.

Anahtar Kelimeler

Organizational silence, teacher, principals, primary, school.

Kaynakça

• Akar, N. (2014). Örgütsel yaşamda sessizlik olgusu: Akademik örgütlerde biçimsel gruplardaki sessizlik üzerine nitel bir araştırma, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Akin, U., & Ulusoy, T. (2016). The relationship between organizational silence and burnout among academicians: A research on universities in Turkey. International Journal of Higher Education, 5(2), 46-58.
• Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: Mehmet Akif Üniversitesi öğretim elemanları üzerinde bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Alvani, S. M., Nikmaram, S., Shojaii, S. Yamchi, H. G., & Zahrani, M. A., (2012). Study on relationship between organizational silence and commitment in Iran. World Applied Sciences Journal, 17(10), 1271-1277.
• Arlı, D. (2013). İlkokul müdürlerinin örgütsel sessizlik ile ilgili görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 69-84.
• Ayduğ, D., Himmetoğlu, B., & Turhan, E. (2017). Öğretmenlerin örgütsel sessizliğe ilişkin görüşlerinin nitel bir araştırma ile incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1120-1143.
• Blase, J. J. & Pounder, D. G.(1988). Principal favoritism: Explanations, effects and implications for Practice. University of Arkansas University Libraries, 19(1), 3-7.
• Bisel, R. S., & Arterburn, E. N. (2012). Making sense of organizational members’ silence. sensemaking resource model. Communication Research Reports, 29(3), 217-226.
• Bowen, F., & Blackmon, K. (2003). Spirals of silence: The dynamic effects of diversity organizational voice. Journal of Management Studies, 40(6), 1393-1417.
• Celep, C., & Kaya, A. (2016). İlköğretim öğretmenlerinin görüşlerine göre örgütsel sessizliğin nedenleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 223-246.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri- Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [Bütün ve B. Demir Çev. Ed.]. Siyasal Kitap.
• Crockett, D. A. (2013). Teacher silence in South Carolina public schools [Doctoral dissertation]. University of South Carolina.
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri. Journal of the cukurova University Institute of Social Sciences, 16(1), 145-162.
• Çakıcı, A. (2008). Örgütlerde sessiz kalınan konular, sessizliği nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma. Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 117-134.
• Çakıcı A. (2010). Örgütlerde iş gören sessizliği, Neden sessiz kalmayı tercih ediyoruz? Detay yayıncılık.
• Dal, H., & Başkan, G. A. (2018). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel sessizliğe ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(1), 45-91.
• Demir, E., & Cömert, M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sessizlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 148-165.
• Dey, E. L, Mayhew, M. J., & Grunwald, H. E. (2006). Breaking the silence: achieving a positive campus climate for diversity from the staff perspective.. Research in Higher Education, 47 (1), 65–68. https://doi.org/10.1007/s11162-004-8152-z.
• Doğan, S., & Çidem, E. K. (2021). Öğretmen algıları bağlamında ortaokullarda örgütsel sessizlik OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17 (35), 1674-1704.https://doi.org/10.26466/opus. 725872.
• Dyne, L. V., Ang, S., & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal Of Managemment Studies, 40 (6), 1359-1392.
• Henriksen, K., & Dayton, E. (2006). Organizational silence and hidden t hreats to patient safety. Health Services Research, 1539-1554.
• Johannesen, R. L. (2001). The functions of silence: A plea for communication research.. Western Speech Journal,2(29), 25–35.
• Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi - kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: 3A Araştırma, Eğitim, Danışmanlık Ltd.
• Köse, E. K., & Güçlü, N. (2017). Examining the relationship between Leadership styles of school principals, organizational silence and organizational learning. International Online Journal of Educational Science, 9 (1), 129-140.
• Küçükler, M., & Kısa, A. (2016). Öğretim elemanlarında örgütsel sessizlik üzerine nitel bir araştırma. International E-Journal of Advances in Social Sciences, 2(5), 521-529.
• Mayhew, M. J., Grunwald, H. E. & Dey, E. L. (2006). Breaking the silence: achieving a positive campus climate for diversity from the staff perspective. Research in Higher Education 47 (1), 65–68. https://doi.org/10.1007/s11162-004-8152-z.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma–Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Millliken, F. J., Morrison, E. W., & Hewlin, P. F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don’t communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40 (6), 1453-1476.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: a barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25 (4), 706-725.
• Özdemir, Ş. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (istanbul- ümraniye ilçesi örneği). Yeditepe üniversitesi, eğitim bilimler enstitüsü eğitim yönetimi ve denetimi anabilim dalı. Yüksek lisans tezi.
• Özgan, H., & Külekçi, E. (2012). Öğretim elemanlarının sessizlik nedenleri ve üniversitelerine etkileri. E-International Journal of Educational Research, 3(4), 33-49.
• Öztürk, İ. (2019). Örgütsel sessizlik ve boyutları üzerine nitel bir araştırma. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(2), 365-379.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Sage Publications.
• Perlow, L., & Williams, S. (2003). Is silence killing your company? Harvard Business Review, 81(4), 52-58.
• Pinder, C. C., & Harlos, K. (2001). Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management. 20, (331-369).
• Podsakoff, P. M., MacKenzie S. B., Paine J. B., & Bachrach D. G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management. 26 (3):513-563.
• Razavi, M. R., & Sadeghi, M. (2020). Organizational silence, organizational commitment and creativity: The case of directors of Islamic Azad University of Khorasan Razavi. European Review of Applied Psychology, 70(5), 100557. https://doi.org/10.1016/j.erap.2020.100557.
• Sardoğan, İ. (2017). Öğretmenlerde örgütsel sessizlik [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sholekar, S., & Shoghi, B. (2017). The impact of organizational culture on organizational silence and voice of faculty members of Islamic Azad University in Tehran. Iranian Journal of Management Studies, 10(1), 113-142.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
• Şişman, M., & Acat, M.B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13(1), 236-240.
• Tangırala, S. & Pangaraj, R. (2008). Employee silence on critical issues: The cross level effects procedural justice climate. Personnel Psychology, 61,37-68.
• Tülübaş, T., & Celep, C. (2014). Öğretim elemanlarının sessiz kalma nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (29-1), 280-297.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24, 543-559.
• Üçok, D., & Torun, A. (2015). Örgütsel sessizliğin nedenleri üzerine nitel bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 1(1), 27-37.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.