Farklı Dövüş Sporu Yapan Öğrencilerin Sportmenlik Yönelim Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 52 - 62, 28.03.2021

Mahmut Ulukan

Öz

Bu araştırmanın amacı çeşitli dövüş sporlarıyla ilgilenen öğrencilerin sportmenlik düzeylerinin belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelemektir. Araştırma nicel bir çalışma olup betimsel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Aydın ilinde farklı dövüş sporlarıyla ilgilenen ortaöğretim öğrencilerinden %62,3’ü erkek, %37,7’si kadın olmak üzere 122 sporcu öğrenci katılmıştır. Çalışmada kullanılan Çok Boyutlu Sportmenlik Yönelimi Ölçeği Vallerand ve arkadaşları(1997) tarafından geliştirilmiş, Sezen-Balçıkanlı (2010) tarafından Türkçe’ ye uyarlanmıştır. Araştırma istatistiğinde; verilerin normal dağılım göstermeleri nedeni ile parametrik testler olan bağımsız örnekler t-testi ve ANOVA kullanılmıştır, ayrıca kişisel özellikler frekans ve yüzde değerleri analiz edilmiştir (α=0,05). Sporcuların sportmenlik düzeylerini belirlemek için tanımlayıcı istatistiklerden faydalanıldı. Araştırma bulgularına göre; cinsiyet değişkenine göre yapılan karşılaştırmalarda ölçeğin sporda sorumluluklara bağlı ve rakibe saygı alt boyutlarında anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Sosyal aktivitelere katılma durumuna göre yapılan karşılaştırmada ölçeğin bütünü ve alt boyutları arasında sosyal aktivitelere katılanların lehine anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür (p<0,05). Öğrencilerin spor yapma yıllarına göre yapılan karşılaştırmada ölçeğin rakibe saygı alt boyutunda anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Ancak dövüş sporu yapan öğrencilerin günlük spor yapma süreleri ve spor yapma amaçlarına göre yapılan karşılaştırmalarda gruplar arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir (p>0,05). Sonuç olarak; dövüş sporu ile ilgilenen öğrencilerin sportmenlik algılarının orta düzeyin üstünde olduğu saptanmıştır. Sporun sosyalleşme üzerindeki etkisi dikkate alındığında sporla ilgilenen bireylerin sadece spor alanında değil aynı zaman diğer alanlarda da sportmenlik yönelimlerinin de geliştiği söylenebilir. Bu doğrultu da ahlaklı bireylerin yetişmesine ve sosyalleşmeye olumlu katkısı olduğu bilinen sporun ülkemizin her yerinde ve her alanında desteklenmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

Spor, Dövüş Sporları, Sportmenlik, Sportmenlik Yönelimi

Investigation Of Different Martial Sports Students Sportspersonship Levels in Terms of Some Variables

Öz

This research aims to determine the sportsmanship levels of students who are interested in various martial arts and to examine them in terms of some variables. The research is quantitative and was conducted in a descriptive questionnaire model. 122 athletes, 62.3% male, and 37.7% female, among secondary school students who are interested in different combat sports in Aydın province, participated in the study. The Multidimensional Sportsmanship Orientation Scale used in the study was developed by Vallerand et al. (1997) and Sezen-Balçıkanlı (2010). Independent samples t-test and ANOVA, which are parametric tests, were used in the research statistics due to the normal distribution of the data. The frequency and percentage values of personal characteristics were also analyzed (α = 0.05). Descriptive statistics were analyzed to determine the sportsmanship levels of the athletes. According to the research findings in the comparisons made according to the gender variable, a significant difference was found in the sub-dimensions of the scale due to respect for one’s full commitment and respect for opponents (p<0.05). In the comparison made according to participation in social activities, it was found that there was a significant difference between all scales and sub-dimensions in favor of those participating in social activities (p<0.05). In the comparison made according to the years of sports activities of the students, a significant difference was found according to the sub-dimension of the scale compared to the respect for opponents (p<0.05). However, it was found that there was no significant difference between the groups in the comparisons made according to the daily exercise durations and sports purposes of the students engaged in combat sports (p> 0.05). As a result; It was determined that the sportsmanship perception of the students who were interested in martial sports was above the middle level. Considering the effect of sports on socialization, it can be said that the sportsmanship orientation of individuals who do sports developed not only in sports areas but also in other areas. In this direction, it is suggested that sports, which are known to contribute positively to the development and socialization of moral individuals, should be supported in every part of our country and every field.

Anahtar Kelimeler

Sport, Martial Sports, Sportpersonship, Sportpersonship Orientation

Kaynakça

• 1. Şahan H., Akpınar S., Ulukan M., Akpınar Ö. (2008). Spor-medya ilişkilerinde iletişim teknolojilerinin rolü. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 155-164.
• 2. Sunay H. (2016). Spor yönetimi. 2. Baskı. Gazi Kitabevi, Ankara.
• 3. Toohey K., Veal AJ. (2000). The olympic games: A social science perspective.: 2nd Edition. Cabi Puplishing. Library of Congress Cataloging, UK.
• 4. Erdemli A. (1996). İnsan, spor ve olimpizm. 1. Baskı. Sarmal Yayınevi, İstanbul
• 5. Simon RL. (1991). Fair play: Sports, values and society. Westview Press. Colorado.
• 6. David P. (2004). Human rights in youth sport. 1st Edition. Routledge, London. https://doi.org/10.4324/9780203511039
• 7. Yapan HT. (2007). Spor ahlakı. Gaziantep: Merkez Ofset
• 8. Yıldıran İ. (2004). Fair play: kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 3-16. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gbesbd/issue/27982/305006
• 9. Çalayır Ö., Yıldız N., Yaldız Ö., Çoknaz H. (2017). Hokey müsabakalarına katılan sporcuların beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının incelenmesi. İÜ Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 27-37.
• 10. Pehlivan Z. (2004): Fair-play kavramının geliştirilmesinde okul sporunun yeri ve önemi. Spormetre, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-53. https://doi.org/10.1501/sporm_0000000304
• 11. Koç Y. (2013). Beden eğitimi dersi sportmenlik davranışı ölçeği (BEDSDÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15(1), 96-114.
• 12. Stornes T., Ommundsen Y. (2004). Achievement goals, motivational climate and sportspersonship: A study of yound handball players. Scandinavian Journal of Education, 48(2), 205-221. https://doi.org/10.1080/0031383042000198512
• 13. Koç Y. (2017). A practice proposal for promoting sportsmanship behavior in physical education course: Constructing sportsmanship in juniors’ games (CSJG). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 212-227. https://doi.org/10.17556/erziefd.319393
• 14. Keating JW. (2007). Sportsmanship as a moral category. In W. J. Morgan (Ed.), Ethics in Sport (2nd ed.). Human Kinetics, 141-152.
• 15. Ellis GD., Henderson, HL., Paisley K., Silverberg, KE., Wells, MS., (2004). Bringing sportsmanship back to your youth sports leagues, Parks & Recreation, 39(6), 46-51.
• 16. Gencheva N., Angelcheva M., Marinov T., Ignatov I. (2017). Assessment of sportsmanship in case of institutionalized adolescents, deprived of parental cares. Journal of Health, Medicine and Nursing, 42,103-109.
• 17. Doğar Y., Yağmur M. (2019). Beden eğitimi ve spor dersinin ortaokul öğrencileri üzerinde sportmenlik davranışı etkisinin incelenmesi (Kahramanmaraş İli Örneği). Journal of History School, 43, 1651-1665. http://dx.doi.org/10.29228/Joh24783
• 18. Balçıkanlı SG., Yıldıran I. (2011). Profesyonel futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(2), 49-56. https://doi.org/10.1501/sporm_0000000199
• 19. Tekin G., Aykora E., Bozacı S., Eliöz M. (2010). Dövüş ve takım sporcularının yalnızlık düzeyleri açısından karşılaştırılması. Türkiye Kickboks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 28-36.
• 20. Akçakoyun F., Çalışkan E., Karlı H. (2010). Dövüş ve takım sporcularının empati düzeylerinin karşılaştırılması. Türkiye Kickboks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 37-47.
• 21. Karasar N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• 22. Vallerand RJ, Briere NM, Blanchard C, Provencher P. (1997). Development and Validation of the Multidimensional Sportspersonship Orientations Scale. Journal of Sport & Exercise Psychology, 19(2): 197-206. https://doi.org/10.1123/jsep.19.2.197
• 23. Sezen-Balçıkanlı G. (2010). Çok boyutlu sportmenlik yönelimi ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 1-10.
• 24. Ulukan H. (2020). Recent Advances in Health Sciences. İçinde: Dalkılıç M., Keskinkaya HB. (editör). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının incelenmesi. 1. Baskı. Gece Kitaplığı. Ankara, 523-538.
• 25. Güllü A. ve Şahin S. (2018). Milli güreşçilerin sportmenlik yönelim düzeyleri üzerine bir araştırma. Turkish Studies Social Sciences, 13(18), 705-718. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14152
• 26. Gürpınar B., Kurşun S. (2013). Basketbolcuların ve futbolcuların sportmenlik yönelimleri. Mediterranean Journal of Humanities, 3(1), 171-176. http://dx.doi.org/10.13114/MJH/20131660
• 27. Koç Y., Güllü M. (2017). Lise öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Spormetre, 15(1), 19-30. https://doi.org/10.1501/sporm_0000000304
• 28. Lyons VL. (2013). Moral reasoning of collegiate athletes and ıntramural sport athletes: An investigation of the ınfluence of religiosity, gender, and type of sport played. Master’s thesis. The Ohio State University, Graduate Program in Education and Human Ecology, USA.
• 29. Proios M. (2011). Relationship between student perceived conduct in physical education settings and "unfair" play. International Journal ofApplied Sports Sciences, 23(2), 421-440. https://doi.org/10.24985/ijass.2011.23.2.421
• 30. Stornes T., Bru E. (2002). Sportspersonship and perceptions of leadership:An investigation of adolescent handball players' perceptions of sportspersonship and associations with perceived leadership. European Journal of Sport Science, 2(6), 1-15. https://doi.org/10.1080/17461391.2002.10142577
• 31. Arthur-Banning SG., Paisley K., Wells MS. (2007). Promoting sportsmanship in youth basketball players: The effect of referees' prosocial behavior techniques. Journal of Park & Recreation Administration, 25 (1).
• 32. Topan A. (2011). Ortaöğretim kurumlarında okullar arası futbol müsabakalarına katılan öğrencilerin fair play anlayışlarının kulüp deneyimlerine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 33. Güllü S. (2018). Sporcuların antrenör-sporcu ilişkisi ile sportmenlik yönelimleri üzerine bir araştırma. Spormetre, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 16(4),190-204. http://dx.doi.org/10.1501/Sporm_0000000403
• 34. Özsarı A., Demirel H., Altın M., Yalçın YG., Demir H. (2018) Kadın basketbolcuların sportmenlik yönelimleri. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 66-71. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsbd/issue/36534/469643
• 35. Türkmen M., Varol S. (2015). Beden eğitimi ve spor dersinin ortaokul öğrencileri üzerinde sportmenlik davranışı oluşturma etkisinin belirlenmesi (Bartın il örneği). International Journal of Contemporary Educational Studies,1,42-64. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjces/issue/25668/270721
• 36. Sezer U., Ektirici A., Özbal A.F., Atlı K. (2015). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersi sportmenlik davranışlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi,1(1),42-51.
• 37. Elik T. (2017). Güneydoğu Anadolu bölgesi futbol takımlarında amatör olarak futbol oynayan sporcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 38. Yılmaz A., Esentürk OK., İlhan EL. (2017). Ortaokul öğrencilerinin ahlaki gelişimleri açısından sportmenlik yönelimleri. International Journal of Human Sciences,14(4),4969-4988. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i4.4869
• 39. Akoğlu HE., Ayyıldız E., Sunay, H. (2019). Uluslararası spor organizasyonlarına katılan sporcuların sporda ahlaktan uzaklaşma ve sportmenlik davranışlarının incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 329-340. https://doi.org/10.33468/sbsebd.111
• 40. Altın M., Özsarı A. (2017). Sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1),133-145. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjcss/issue/30960/337225