İLKÖĞRETİM TÜRKÇE DERS KİTABINDAKİ EDEBÎ METİNLERİN İÇERDİĞİ EVRENSEL DEĞERLERE VE METİN SEÇİMİNE İLİŞKİN BAZI TESPİTLER

Yıl 2010, Sayı: 24, 193 - 219, 13.02.2015

Selim Somuncu

Öz

Bu çalışmada Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2005 yılında yürürlüğe giren Türkçe öğretim programına göre hazırlanan 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinler, temel evrensel değerler açısından ve edebî açıdan inceleniyor. Çalışmada bu metin incelemelerine geçmeden önce edebî metinler eğitsel açıdan değerlendirilip bu bağlamda kavramsal bilgiler sunuluyor. Sonrasında temel evrensel değerler üzerinde kısaca duruluyor. Daha sonra kitaptaki metinlere geçilerek önceki bölümlerde verilen bilgilerin ışığında metinlerin okuması yapılıyor. Bu metinler evrensel değerler açısından değerlendirildiği gibi edebî ve sanatsal açıdan da inceleniyor. Hem kuramsal açıdan tartışmaların hem de metin incelemelerinin yapıldığı çalışmada konu bu incelemelerle özelleştiriliyor. Çalışmada, eğitimde edebî metinlerin genel anlamda değer kazandırmada, özelde ise evrensel değerleri kazandırmada ne derece öneme sahip olduğunun tespiti yapılmaya çalışılıyor. 

Anahtar Kelimeler

edebî metinler, eğitim, Türkçe öğretimi, edebiyat eğitimi, temel evrensel değerler.

SOME FINDING DEALING WITH UNIVERSAL VALUES IN LITERARY TEXTS SELECTION CRITERIA IN TURKISH COURSE BOOKS FOR PRIMARY EDUCATION

Öz

Current research deals with the basic universal values and in terms of literary the literal texts in the course books published by The Ministry of National Education in 2005 for the 7th grades. Before analyzing the texts, they were evaluated in the view of literary and education and conceptual information was presented. Later, main universal values were briefly explained. In the light of the information given in previous sections, texts were read. Not only were those texts evaluated in terms of universal values but also in artistic and literary aspects. The subject was customized in the research in which both theoretical discussions and text analysis were carried out. The current research aims at indicating how effective the literary texts are in acquisition of values in general, and in particular, in acquisition of universal values. 

Anahtar Kelimeler

literary texts, education, Turkish Training, literature education, basic universal values

Kaynakça

• AKARSU, Bedia, (1965), Ahlâk Öğretileri I, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• ALPER, Yusuf, (2001), Şiir ve Psikiyatri Kavşağında, İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• ALVER, Köksal, (2006), “Edebiyatın Sosyolojik İmkânı”, Edebiyat Sosyolojisi, (ed. Köksal ALVER), Ankara: Hece Yayınları, s. 11-21.
• ANDI, Mehmet Fatih, (1999), Roman ve Hayat, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• ATAÇ, Nurullah, (2000), Söyleşiler, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• AYTAŞ, Gürsel, (2006), “Edebî Türlerden Yararlanma”, Millî Eğitim Edebiyat Eğitimi Ve Öğretimi Özel Sayısı, S. 169, s. 261–277.
• AYVAZOĞLU, Beşir, (1997), Geleneğin Direnişi, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• BEYATLI, Yahya Kemal, (1992), Aziz İstanbul, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• BEYATLI, Yahya Kemal, (1993), Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• BABACAN, Mahmut, (2005), “Çocuk Tiyatrosunun Eğitime Katkıları”, Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, S. 104–105, s. 288–295.
• BACHMANN, Ingeborg, (1989), Frankfurt Dersleri, (çev. Z. Sayın), İstanbul: Bağlam Yayınları.
• CEMİLOĞLU, Mustafa, (2003), Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, İstanbul: Alfa Yayınları.
• ÇAKMAK, Fatih, (2000), Evrensel Ahlâkî Değerlerin Kazanılmasında Din Eğitiminin Rolü, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• ÇETİŞLİ, İsmail, (2006), “Edebiyat Eğitimi’nde ‘Edebî Metin’in Yeri ve Anlamı”, Millî Eğitim Dergisi Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, S. 169, s. 75– 85.
• ÇİFTCİ, Ahmet, (2006), Vatandaşlık Bilgisi Demokrasi ve İnsan Hakları, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• EAGLATON, Terry, (2004), Edebiyat Kuramı, (çev. T. Birkan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• EMRE, İsmet, (2006), Edebiyat ve Psikoloji, Ankara: Anı Yayıncılık.
• ERCAN, İlke, (2001), İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Ulusal ve Evrensel Değerler, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Fethi, Naci, (1998), Eleştiri Günlüğü 5 “Kıskanmak”. İstanbul: Oğlak Yayınları.
• GANDER, Mary J.- GARDİNER, Harry W., (1998). Çocuk ve Ergen Gelişimi, (çev. A. Dönmez, N. Çelen, B. Onur), Ankara: İmge Yayınları.
• IŞIK, İhsan, (2001), Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, Ankara: Elvan Yayınları.
• İNAL, Kemal, (1998), Türkiye’de Ders Kitaplarında Demokratik ve Milliyetçi Değerler -27 Mayıs ve 12 Eylül Askeri Müdahale Dönemlerine İlişkin Bir İnceleme, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora Tezi).
• İNAN, Kasım, (2005), İlköğretim 7. Sınıfta Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersi Öğretim Programında İfadesini Bulunan Temel Hak ve Özgürlüklerin Kazanılma Düzeyi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• KAFESOĞLU, İbrahim, (1993), Türk Millî Kültürü, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• KAPLAN, Mehmet, (1997), Hikâye Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KAPLAN, Mehmet, (1996), Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar -3 Tip Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KARAALİOĞLU, Seyit Kemal, (1980), Edebiyat Sanatı, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• KAVCAR, Cahit, (1988), II. Meşrutiyet Devrinde Edebiyat ve Eğitim, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• KEPENEKÇİ, Yasemin Karaman, (2000), İnsan Hakları Eğitimi, Ankara: Anı Yayıncılık.
• KIŞLALI, Ahmet Taner, (1998), Siyasal Sistemler: Siyasal Çatışma ve Uzlaşma, Ankara: İmge Kitabevi.
• KOÇ, Kadir, (2007), İlköğretim 7. Sınıfta Okutulan Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde Öğrenciye Kazandırılması Amaçlanan Evrensel Değerlere İlişkin Tutumlar Üzerinde Öğretim Sisteminin Etkisi, Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• KUÇURADİ, İoanna, (1999), Etik, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• MEB, (2007), Türkçe Ders Kitabı İlköğretim 7, (ed. Murat ÖZBAY), Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• NECATİGİL, Behçet, (1998), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınevi.
• NELL, S. (1996), Bir Eğitim Mucizesi, (çev. G. D. Nalbantoğlu), Adana: Baki Kitabevi.
• NUTTALL, Jon, (1997), Ahlâk Üzerine Tartışmalar, (çev. A. Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• OKTAY, Ahmet, (1995), İnsan Yazar Kitap, Ankara: Ark Yayınları.
• ÖNGÖREN, Veysel, (1997), Şiir ve Yenilik, İstanbul: Broy Yayınevi.
• ROUSSEAU, Jean Jacques, (1992), Toplum Anlaşması, (çev. V. Günyol), İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• ŞAHİN, Tuğba, (2004), “Eğitimin Teknolojik Temelleri”, Öğretmenlik Mesleğine Giriş, (ed. Veysel SÖNMEZ), Ankara: Anı Yayıncılık. s. 187–212.
• ŞENER, Ersun, (1989), Türk Medenî Kanunu, Ankara: Seçkin Kitabevi.
• ŞİMŞEK, Tacettin, (2005), “Çocuk Şiirleri”, Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, S. 104–105, s. 219-231.
• TDK, (1998), Türkçe Sözlük C. I., Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• TDK, (2005), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• TOURAINE, Alain, (2004), Modernliğin Eleştirisi, (çev. H. Tufan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• UÇAN, Hilmi, (2008), Dilbilim, Göstergebilim, Edebiyat Eğitimi, Ankara: Hece Yayınları.
• UÇAN, Hilmi, (2000), Modern Türk Öyküsünde Maupassant ve Çehov Uzantısı Ya da Bir Genellemenin Kırılganlığı, Hece Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, S. 46–47, s. 161–172.
• www.wikipedia.org/wiki/Yavuz_Bahadıroğlu (15.04.2008)