VELED ÇELEBİ’NİN HAYRU’L-KELÂM ADLI ESERİ

Yıl 2016, Sayı: 36, 235 - 278, 23.12.2016

İbrahim Kunt , Mehmet Emin Şen

https://doi.org/10.21497/sefad.285239

Öz

1869’da
Konya’da doğan ve 1950’de Ankara’da vefat eden Veled Çelebi İzbudak, Türk dili
araştırmacısı, milletvekili, şair ve Mevlevîliğin son dönem
temsilcilerindendir. Hem Konya Mevlana Dergâhında postnişinlik yapmış hem de 20
yıl boyunca Yozgat ve Kastamonu milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet
Meclisinde görev yapmıştır. Atatürk ile yakın ilişkileri olmuş, çalışmalarında
Atatürk’ün desteğini görmüştür. Hayru’l-Kelâm, Veled Çelebi’nin yazdığı
ilk eserdir. Konusu Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin vasiyetnamesinin şerhidir.
Mevlana’nın yaklaşık bir sayfalık Arapça vasiyetnamesi, Veled Çelebi İzbudak
tarafından kelime kelime, cümle cümle açıklanarak 76 sayfalık Hayru’l-Kelâm
isimli eser meydana gelmiştir. Bu bildiride Veled Çelebi İzbudak’ın Hayru’l-Kelâm
isimli eseri genel hatlarıyla incelenecektir. Eserin bazı yazma nüshaları
bulunmakla birlikte 1330 yılında İstanbul Necm-i İstikbal matbaasında
yayımlanan metni bu inceleme için esas kabul edilecektir. Eserdeki
nasihatlerden yola çıkarak şerh için anılan ayet ve hadisler ile meşhur şiirler
ortaya konacak, Veled Çelebi İzbudak’ın gençlik dönemlerindeki ilmî durumu
ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Veled Çelebi, Çelebi İzbudak, Hayru’l-Kelam, Mevlana Celaleddin Rumi, Mevlana’nın Vasiyetnâmesi

VELED ÇELEBİ’S WORK NAMED HAYRU’L-KELÂM

Öz

Walad Chalabi Izbudak who was born in Konya in 1869 and died in Ankara in
1950, was a Turkish Langauge researcher, parliamentary, poet and last period
representatives of Mavlawiyah. He performed both postnishin (head of mavlawi
dervishes) in Konya Mawlana Dergâh (Dervish Convent) and Yozgat and Kastamonu
Parliamentary for 20 years in Turkish Grant National Assembly. He had close
relations with Ataturk; he was supported by Ataturk for his works. Hayru’l-Kelâm
is the first written work of Walad Chalabi. Its subject is testament
explanation of Mawlana Jalaluddin Rumi. Nearly one page testament of Mawlana in
Arabic was explained by Walad Chalabi Izbudak word by word, sentence by
sentence and at last 40 pages Hayru’l-Kelâm work was composed. In this
declaration, work of Walad Chalabi Izbudak in title of ‘Hayru’l-Kelâm’
will be explained in its general lines. In fact, there are some hand-writing
copies of work, but the text published by Istanbul Necm-i İstikbal Print house
in 1330 will be the basis for this research. Arising from suggestions at the
work, verses and hadiths that were mentioned for explanations and famous poems
will be set forth and knowledge of Walad Chalabi Izbudak at his youth period
will be tried to be set forth.

Anahtar Kelimeler

Walad Chalabi, Chalabi İzbudak, Hayrul Kalam, Mawlana Jalaluddin Rumi, Mawlana's will

Kaynakça

• EFLAKİ, Ahmet (1995). Ariflerin Menkıbeleri. çev.Tahsin Yazıcı. İstanbul: MEB Yay.
• İZBUDAK, Veled Çelebi (1330/1912). Hayru’l-Kelâm, İstanbul: Necm-i İstikbâl Matbaası.
• KARA, Mustafa (2001). “İzbudak, Veled Çelebi”. İslam Ansiklopedisi. C. XXIII. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• KEMÂL-İ HOCENDÎ. Dîvân-ı Kemâl-i Hocendî. Dorj 6.
• KORUCUOĞLU, Nevin (1994). Veled Çelebi İzbudak, Ankara:Kültür Bakanlığı Yay.
• MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ (1993/1372 hş). Dîvân-ı Şems. Tahran: İntişârât-ı Emîr-i Kebîr.
• MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ (2004). Mesnevî I-VI, çev. Veled İzbudak. İstanbul: Konya Büyükşehir Belediyesi Yay.
• SA‘DÎ-İ ŞÎRÂZÎ (1992/1371 hş). Gulistan, be-ihtimâm-ı Alî-yi Kûçekî. Tahran: İntişârât-i Mehtâb.
• TEVETOĞLU, Fethi (1972). Türk Ansiklopedisi. C. XX. Ankara: MEB Basımevi.