PERCEPTION OF RELIGION (ISLAMIC PERCEPTION) IN TALIP APAYDIN’S NOVELS

Yıl 2017, Sayı: 37, 79 - 100, 22.06.2017

Bedia Koçakoğlu , Nesrin Çalık

https://doi.org/10.21497/sefad.328274

Öz

Since the early ages of human, religion is one of the
factors that shapes societies. Literature which is one of the most important
component that conserves the human and the civilization  has also been in contact with religion. Since
the first Muslim Turkish state Karakhanids, Turkish belief system predominantly
has been the Islam. When Turkish literature is examined, it is seen that
artists include Islam in their works of art one way or another, sometimes they
use art as an instrument and try to transform the sense of religion of the
society and sometimes they use religious elements as a material of their work
of art. Talip Apaydın, one of the socialist-realistic authors of our literature
was acquainted with the social life as he grew up in the village and used to
teach at a village institute. Especially in his novels, he tried to mirror the
society by reflecting the various values of them and sometimes he used his
novels as a tool to adopt his own thoughts to society. In this respect, it is
important to look at the religious perception in his novels to comprehend how
he evaluates the religious structure of the society as a village institute
writer. In addition to this, in Talip Apaydın example, the manner of
approaching of the artists and their relevance to the religion perception in
line with the policy of the Republican period novel will be presented.
Moreover, it is remarkable to see how Apaydın's novels which emphasize the
enlightened and epistemological approach consider religious values by creating
an ontological contrast.

Anahtar Kelimeler

Talip Apaydın, Republican period, religion perception, novel

TALİP APAYDIN’IN ROMANLARINDA DİN (İSLAM) ALGISI

Öz

İlk insandan bu yana inanç, toplumları şekillendiren
etmenlerden biridir. İnsanı ve medeniyeti yaşatan en önemli unsurlardan biri
niteliğindeki edebiyat da din ile ilişki içerisinde olmuştur. Müslüman
ilk Türk devleti Karahanlılardan beri Türk inanç sistemi ağırlıklı olarak
İslam’dır. Türk edebiyatına bakıldığı zaman sanatçıların eserlerinde bir
şekilde İslam’a yer verdikleri, bazen sanatı bir enstrüman gibi kullanıp
toplumun din algısını dönüştürmeye çalıştıkları bazen de dinî unsurları sanat eserinin bir
malzemesi olarak kullandıkları görülür. Edebiyatımızın toplumcu-gerçekçi yazarlarından
biri olan Talip Apaydın; köyde büyümesi, köy enstitülü bir öğretmen olması
sebebiyle sosyal hayata tanıklık etmiştir. Özellikle romanlarında toplumun çeşitli
değerlerini yansıtarak onlara ayna tutmaya çalışmıştır. Bu açıdan onun
romanlarında din algısına bakmak köy enstitülü bir yazar olarak sanatçının toplumun dinî yapısını
nasıl değerlendirdiğini görmek açısından önemlidir. Bununla beraber,
aydınlanmacı ve epistemolojik yaklaşımın dikkat çektiği Apaydın
romanlarının, ontolojik bir zıtlık yaratması adına dinî değerlere nasıl baktığı
dikkate değer bir husustur.

Anahtar Kelimeler

Talip Apaydın, Cumhuriyet Dönemi, din algısı, roman

Kaynakça

• ALTUNTAŞ, Halil-ŞAHİN, Muzaffer (2011). Kur’an Meali. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• APAYDIN, Talip (1961). Emmioğlu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• APAYDIN, Talip (1981). Vatan Dediler. İstanbul: Yalçın Yay.
• APAYDIN, Talip (2000a). Köylüler. Ankara: T.C Kültür Bakanlığı Yay.
• APAYDIN, Talip (2000b). Toz Duman İçinde. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay.
• APAYDIN, Talip (2007a). Ortakçılar. İstanbul: Literatür Yay.
• APAYDIN, Talip (2007b). Tütün Yorgunu. İstanbul: Literatür Yay.
• APAYDIN, Talip (2008a). Define. İstanbul: Literatür Yay.
• APAYDIN, Talip (2008b). Yarbükü. İstanbul: Literatür Yay.
• APAYDIN, Talip (2008c). Yoz Davar. Ankara: Başak Basın Yay.
• APAYDIN, Talip (2013). Sarı Traktör. İstanbul: Literatür Yay.
• AŞIKOĞLU, Nevzat Yaşar (1998). “Toplum Hayatımızda Dinin Yeri ve Din Eğitiminin Önemi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2): 45-49.
• AYDIN, Ali Rıza (2009). “İnanma İhtiyacı ve Dini Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi (3): 87-99.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi (2003). Büyük İslam İlmihali. İstanbul: Kitaş Yay.
• BİNYAZAR, Adnan (Ağustos 1969). “Sanatçılarla Konuşmalar, Talip Apaydın’la”. Varlık Dergisi (743): 11.
• BUZPINAR, Şerif Turan (2004). “Osmanlı Hilafeti Meselesi; Bir Literatür Denemesi”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (1): 113-131.
• ÇAKIN, Kamil (2004). Ahlak Üzerine Kırk Hadis ve Açıklaması. Ankara: Motif Yay.
• DEURASEH, Nurdeen (Kasım 2003). “İslam Hukuku Alkollü İçkinin Tedavi Amaçlı Kullanılmasına Müsaade Etmiş midir?”. çev. Abdullah Çolak., Arab Law Quarterly (3-4): 192-206.
• DURAL, Gökhan (2002). “Apaydın Talip”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi C. 1. Ankara: AKM Yay. 408.
• EL-MISRÎ, Abdus-semi (1977). “İslam’da Ticaret Adabı”. (çev. Ramazan Şimşek). El- Va’yu’l-Îslâmî Dergisi (150): 477-484.
• KÖKSAL, Ahmet (Nisan 1969). “Türkiye’nin Haritası Gecelere Göre Yapılmamış/ Talip Apaydın”. Papirüs Dergisi (35): 70-76.
• KÖSE, Ali-AYTEN, Ali (2009). “Batıl İnançlar ve Davranışlar Üzerine Psikososyolojik Bir Analiz”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi (3): 49-51.
• ÖZBERK, Fevziye (2012). Ortakçı’nın Oğlu Talip Apaydın. Ankara: Kaynak Yay.
• ÖZDEMİR, Rifat (1994). “Osmanlı Devletinin Tarikat, Tekye ve Zaviyelere Karşı Takip Ettiği Siyaset”. OTAM1 (5): 259-310.
• RITZER, George (2013). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. çev. Irmak Ertuna Howison. Ankara: Deki Yayınları.
• TOPÇUOĞLU, Abdullah-Yasin Aktay (1999). Postmodernizm ve İslam Küreselleşme ve Oryantalizm. İstanbul: Vadi Yayınları.
• YAŞAROĞLU, M. Kamil (2006). “Namaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi C. 32. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi. 350-357.