Hikâye, Sinema ve Çağdaş Tiyatro Bağlamında Bir Halk Anlatısı: Tahir ile Zühre

Yıl 2023, Sayı: 49, 65 - 84, 20.06.2023

Muhammet Nuri Ceylan

https://doi.org/10.21497/sefad.1313176

Öz

Anlatmaya dayalı türler içinde gerçek ya da gerçeğe yakın olayların aktarıldığı halk hikâyeleri, toplumsal hafızanın yüzyıllar boyunca sonraki kuşaklara bıraktığı kültür mirasları olarak görülmektedir. Bu anlatılar edebî ve tarihî değerleri bakımından son derece kıymetli bir o kadar da zengin bir içeriğe sahiptir. Çalışmada, kültürel bellekte yer etmiş olan Tahir ile Zühre hikâyesi, 1952 yapımı “Tahir ile Zühre” filmi ve çağdaş tiyatro örneği “Tahir ile Zühre” oyunu mukayese edilecektir. Bu karşılaştırmada ilk önce Tahir ile Zühre hikâyesi incelenecek, motifler ve epizotlar bağlamında anlatı aktarılacaktır. Ardından Ömer Lütfi Akad’ın yazdığı ve yönettiği, başrollerini Sezer Sezin ile Kenan Artun'un paylaştığı “Tahir ile Zühre” filminin olay örgüsü sunulacaktır. Son olarak Hayrettin Filiz’in kaleme almış olduğu “Tahir ile Zühre” tiyatrosu bu çerçevede değerlendirildikten sonra anlatıların metinlerarasılık bağlamında uyarlama, esinlenme, yeniden yaratma yönünden mukayesesi yapılacaktır. Anlatının çeşitli formlarda yeniden yazılması etrafında ana motiflerin yeni metinlere yansıması tahlil edilecektir. Çalışmada Tahir ile Zühre hikâyesinin dönüşüm süreci, hikâyeden sinemaya, sinemadan tiyatroya anlatının değişim serüvenini aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tahir-Zühre, sinema, ikonotext, dramaturji, metinlerarasılık.