Yavaş Şehirlerde Sosyal Değişme ve Yaşam Kalitesi İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: Gerze Örneği

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 2, 565 - 576, 30.11.2020

Olcay Özışık Yapıcı , Şafak Ünüvar

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.777313

Öz

Dünyada ve ülkemizde her geçen gün yavaş şehirlerin sayısı artış göstermektedir. Günümüzde insanlar alternatif tatil türlerine katılmayı tercih etmektedir. Alternatif tatil rotaları arasında yavaş şehirler de yer almaktadır. Doğa ile içiçe, yöresel lezzetlerin tadıldığı ve gürültüden uzak, kimliklerinin korunduğu yerler olarak yavaş şehirler karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’de yavaş şehirlerin turistik destinasyon olarak kullanılmasında lider konumda Seferihisar yer almaktadır. Türkiye’deki ilk yavaş şehir olma özelliğine sahip olan Seferihisar yavaş şehir kimliğini etkin bir şekilde kullanarak turizmden kazanç sağlamaktadır. Yavaş şehirler zamanla turistlerin yoğun olma nedeninden ötürü bir takım olumlu ve olumsuz değişmelere maruz kalabilmektedir. Özellikle sosyal değişmelerin yavaş şehirlerde olumlu yönde yaşanması, yerel halkın yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyebilir. Yaşam kalitesinin gerek toplumsal gerekse bireysel olarak yükselmesi ile birlikte, yerel halkın yavaş şehre yönelik tutumu da olumlu yönde olabilecektir. Bu çalışma, Türkiye’deki yavaş şehirlerden biri olan Sinop’un Gerze ilçesinde sosyal değişmenin yaşam kalitesi algısı üzerinde etkilerinin olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gerze yerel halkına yönelik anket uygulanmış ve 410 tanesi değerlendirmeye uygun bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre sosyal değişmenin toplumsal ve bireysel yaşam kalitesi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif etkileri söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Yavaş Şehir, Sosyal Değişme, Yaşam Kalitesi

Kaynakça

• Acuner, E. (2015). Cittaslow (Yavaş Şehir) Olma Yolunda İlk Adım (1. Basım). Trabzon: Celepler Yayıncılık.
• Akman, D. (2007). Turizmin gelişmesinin yarattığı doğal ve kültürel değişimler: Kaş örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Andereck, K. L., Valentine, K. M., Vogt, C. A. and Knopf, R. C.(2007). A cross-cultural analysis of tourism and quality of life perceptions. Journal of Sustainable Tourism, 15\5, 483-502.
• Artun, C. (2016). Sürdürülebilir turizmin başarı koşulları ve etkin bir turizm politikasının belirlenmesine etki eden etmenler. (ed. Hüseyin Çeken). Sürdürülebilir Turizm. Ankara: Detay yayın, 117-140
• Bıçakçı, U. (2001). Paradigma ve Yaşam Kalitesi. (1. Basım). İstanbul:Sistem Yayıncılık.
• Coltman, Michael M. (1989). Introduction to Travel and Tourism: An International Approach. Van Nostrand Reinhold, New York.
• Croes, R., Ridderstaat, J., and Niekerk, M. (2018). Connecting quality of life, tourism specialization, and economic growth in small island destinations: the case of malta. Tourism Management, 65, 212-223.
• Çelik, N. (2016). Sürdürülebilir turizm kavramı ve gelişimi. (Ed. Hüseyin Çeken). Sürdürülebilir Turizm. Ankara: Detay yayın, 67-85.
• Das, D. (2008). Urban quality of life: a case study of guwahati. Social Indicators Research, 88\2, 297-310.
• Demir, A., ve Çevirgen, A. (2006). Turizm ve Çevre Yönetimi Sürdürülebilir Gelişme Yaklaşımı, Ankara: Nobel Yayın.
• Demirkıran, S. (2012). Yaşam kalitesi ve sağlık çalışanları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deniz, M.(2015). Analysis of sustainable tourism and cittaslow potential of ulubey (uşak). (Ed. Mihaela Dinu, Necdet
• Hacıoğlu, Cevdet Avcıkurt, Recep Efe, Abdullah Soykan) Tourism, Environment and Sustainability. Sofia: St. Kliment Ohrıdskı University Press. 219-238.
• Doğan, İ. (1998). Sosyoloji. İstanbul: Sistem Yayıncılık
• Doğan, S. M. (2005). Sosyalleşme, sosyal değişme ve siyasal sosyalleşme. İstanbul Journal of Sociological Studies, 31-40.
• Eralp, Z. (1974). Turizmin toplumsal değişimi sosyo-ekonomik etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Erkal, E. M. (2012). Sosyal değişme ve sosyal gelişmeye çağdaş bir yaklaşım. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 31, 297-327.
• Erkul, H. ve Karakılçık, Y. (2000). Belediye zabıtasının örgütsel yapısı, sorunları ve kentsel yaşam kalitesine etkilerinin irdelenmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 9\4, 86-105.
• Gaul, D. (2003). Environmental impacts of ecotourism a review of literature. Web Sitesi: www.fao.org/forestry/foris/pdf/foph/ecotour.pdf, (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
• Gerson, E. M. (1976). On quality of life. American Sociological Rewiev, 41, 793-806.
• Gürbüz, A. (2002). Turizmin sosyal çevreye etkisi üzerine bir araştırma. Teknoloji, 1-2, 49-59.
• Gürkan, M. l. (1996). Turizm hareketlerinin bir yerleşim biriminde (Belek/Antalya) sosyal yapıdaki değişimlere etkileri. Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü Araştırma ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı.
• Güven, E. (2011). Yavaş güzeldir: yavaş yemekten yavaş medyaya hızlı tüketime dair bir çözüm önerisi. Selçuk İletişim Dergisi, 7\1, 113-121.
• Heintmann, S., Robinson, P., and Povey, G. (2011). Slow food, slow cities and slow tourism. (Ed:Peter Robinson, Sine Heintmannand Peter Dieke), Research themes for tourism. London: MPG Books Group. 114-127
• Huttasin, N. (2008). Perceived social impacts of tourism by residents in the OTOP tourism village, thailand. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 13\2, 175-191.
• Kadanalı, E. ve Yazgan, Ş. (2012). Kırsal turizmin ekonomik-sosyal ve çevresel etkileri. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.14\23, 97-100.
• Kim, K., Uysal, M., and Sirgy M. J. (2013). How does tourism in a community impact the quality of life of community residents?. Tourism Management,36, 527-540.
• Lane, P. J. (2009). Tourism and social change among the dogon. African Arts, 21, 66-92.
• Lian, Z. and Hui, T. (2016). Residents’quality of lifee and attitudes toward tourism development in china. Tourism Management, 57, 56-67.
• Machado, P. (2018). Challenges to portuguese tourism – restelo old man or cristiano ronaldo?, Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 10\6, 698-704.
• Mayer, H., and Knox, P. (2006). Slow cities: sustainable places in a fast world. Journal of Urban Affairs, 28\4, 321-334.
• Montero, D. (2012). Some elements of a cultural theory of social change. International Journal of Social Sciences and Humanity, 2\1, 52-58.
• Oprescu, G. (2011). An epistemological perspective on the quality of life concept. Theoretical and Applied Economics, 2\2, 171-180.
• Özkalp, E. (2011). Sosyolojiye Giriş. Bursa: Ekin Yayıncılık
• Özmen, M. (2007). Turizmin sosyo-kültürel etkileri: akçakoca örneği. Yüksek Lisans Tezi. Bolu, Türkiye: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztuna, B. (2007). ISO 9001:2000 Kalite yönetim sisteminin iş yaşamı kalitesine katkısı: bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitisü.
• Özyurt, M. P. (2018). Turizm gelişiminin yerel halkın bireysel ve toplumsal yaşam kalitesi üzerine etkilerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Antalya, Turkey: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pajo, A. Ve Uğurlu 2016). Cittaslow kentleri için slow food çalışmalarının önemi. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges),5(6),65-73. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejovoc/issue/45166/565470
• Park, E., and Kim, S. (2014). Enhancing local community’s involvement and empowerment through practising cittaslow: experiences from goolwa, south Australia. SHS Web of Conference 12.
• Pavlian, I., Portolan, A., and Puh, B. (2015). The social impacts of tourism on local community’s quality of life. Tourism in Southern and Eastern Europe,3, 259-272.
• Pizam, A. (1978). Tourism's impacts: the social costs to the destination community as perceived by its residents. Journal of Travel Research, 16\4, 8-12.
• Presenza, A., Abbate, T., and Perano, M. (2015). The cittaslow certification and its effects on sustainable tourism governance. Enlightening Tourism, 5\1, 40-64.
• Sezgin, M. ve Ünüvar, Ş. (2011). Sürdürülebilirlik ve şehir pazarlaması ekseninde yavaş şehir. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Suess, C., Baloglu, S. and Busser, J. A. (2018). Perceived impacts of medical tourism development on community wellbeing. Tourism Management, 69, 232-245.
• Telfer, D. J., and Sharpley, R. (2008). Tourism and development. London: Routledge
• Tosun, C. ve Bilim, Y. (2004). Şehirlerin turistik açıdan pazarlanması: Hatay örneği. Anatolia:Turizm Araştırmaları Dergisi. 15(2),125-138.
• Türksoy, S. S. (2016). Sürdürülebilir turizm uygulamaları. (Ed: Nilüfer Koçak). Sürdürülebilir Turizm Yönetimi. Ankara: Detay yayın, 219-283.
• Ünlüönen, K., ve Tayfun, A. (2003). Turistlerin yerli halkın tüketim davranışlarına etkileri üzerine ampirik bir araştırma. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10.
• Üstündağlı, E., Baybars M. ve Güzeloğlu B. E. (2015). Collaborative sustainability: analyzing economic and social outcomes in the context of cittaslow. Business and Economics Research Journal, 6\1, 125-144.
• Vogt, C., Jordan, E., Grewe, N. and Kruger, L. (2016). Collaborative tourism planning and subjective well-being in a small island destination. Journal of Destination Marketing and Management 5, 36-46.
• Von Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G. and de Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being towards a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study. Landscape and Urban Planning, 6: 5-18.
• World Health Organization. (1997). Whoqol: Measuring quality of life world health organization: division of mental health and prevention of substance abuse. Geneva.
• Yıldırım, Y. K. ve Fadıloğlu, Ç. (2005). Diyaliz hastalarında progresif gevşeme yöntemlerinin kaygı düzeyi ve yaşam kalitesine olan etkisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 21 (1), 33- 45.
• Zorba, E. (2014). Yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite. 10Th. International Sports Sciences Congress, 82-85. Web: http://www.erdalzorba.com/41_ Yasam-Kalitesi-Ve-Fiziksel- Aktivite,-ZORBA-Erdal.html adresinden 01.01. 2020’de alınmıştır.