Anonymous Folles Found in Parion Excavations

Yıl 2019, Sayı: 9, 335 - 358, 01.01.2019

Vedat Keleş Kasım Oyarçin

Öz

Th e ancient city of Parion is located in Kemer village, within the borders of Biga district of modern-day Çanakkale province. Th e city, which was established as a Greek colony at the end of the 8th century BC, had a colonial city status in the Roman Period. Parion did not lose its importance in the Byzantine Period and became one of the important episcopal centers of the region. As a result of the excavations carried out in the ancient city of Parion between 2006-2018, 53 Anonymous Folles were recovered. Within the scope of excavation, these coins were compared with the published samples of Anonymous Folles found in the Anatolian collections, museums and archaeological excavations by giving the variances according to the types and findings areas of Anonymous Folles and the variance of the type of these coins was seen to be in the same direction with the findings of the Anatolian archaeological excavations. All of the Anonymous Folles found in the archaeological excavations in Parion were discovered in the additions of the structures of Roman Era, which show that the usage of these structures continued even if they received functional changes by additions and restorations in the 10th and 11th centuries AD. It is one of the most important data supporting both the fact that the settlement continued there and the city did not lose its position as an important port city in the era the findings of the Anonymous Folles were minted, in Parion. Th is excavation has an important place in terms of including the samples of double minted Anonymous Folles seen rarely in Anatolian also there are almost no published samples of the Anonymous Folles in the cities found around Parion despite the fact that there are many publications on the Anonymous Folles findings of common areas of Anatolia

Anahtar Kelimeler

Parion, Episcopal, Byzantine, Coin, Anonymous Folles

Parion Kazılarında Bulunan Anonim Follisler

Öz

Antik Parion Kenti, günümüz Çanakkale ili Biga ilçesi sınırları içerisindeki, Kemer Köyü’nde yer almaktadır. MÖ 8. yüzyıl sonlarında bir Grek kolonisi olarak kurulan kent, Roma Dönemi’nde de koloni kenti statüsüne sahip olmuştur. Parion, Bizans Dönemi’nde de önemini kaybetmemiş ve bölgenin önemli piskoposluk merkezlerinden biri olmuştur. Çalışma kapsamında, Parion antik kentinde 2006-2018 yılı kazı çalışmaları sonucunda ele geçen 53 Anonim Follis birimindeki sikke buluntuları incelenmiştir. Çalışma kapsamında, Anonim Follislerin tiplere ve buluntu alanlarına göre dağılımı verilerek, Anadolu’daki kazılarda, müzelerde ve koleksiyonlarda bulunan Anonim Follis örnekleriyle karşılaştırılmış ve sikkelerin tiplere göre dağılımının Anadolu buluntularıyla aynı doğrultuda olduğu görülmüştür. Parion kazılarında bulunan Anonim Follislerin tamamının, Roma Dönemi yapılarının eklenti bölümlerinde ele geçmesi, bu yapıların MS 10. ve 11. yüzyıllarda da çeşitli eklenti ve onarımlarla işlev değişikliğine uğrasa da kullanımlarının devam ettiğini göstermektedir. Anonim Follis buluntuları darp edildikleri dönemde, Parion’da hem yerleşimin devam ettiğini hem de kentin önemli bir liman kenti olma özelliğini kaybetmediğini destekleyen önemli verilerden biridir. Çalışma, Anadolu genelindeki Anonim Follis buluntularının yayımlandığı birçok yayın olmasına rağmen, Parion çevresinde bulunan kentlerin Anonim Follis buluntularının yayımlanmış örneklerinin yok denecek kadar az olması ayrıca, Anadolu’da nadir görülen çift darplı Anonim Follis örneklerini içermesi açısından da önemli bir yere sahiptir

Anahtar Kelimeler

Parion, Piskoposluk, Bizans, Sikke, Anonim Follis.

Kaynakça

• Atlan 1976 Atlan, S, 1947-1967 Yılları Side Kazıları Sırasında Elde Edilen Sikkeler, Ankara.
• Başaran et. al. 2012 Başaran, C. – Keleş, V. – Kasapoğlu, H. – Ergürer, H. E., “Parion 2010 Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, Vol. 1, Ankara, 19-39.
• Başaran 2013 Başaran, C., “Kazı ve Sondaj Çalışmaları”, (Ed. C. Başaran), Antik Troas’ın Parlayan Kenti, Parion, 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, İstanbul, 37-42.
• Başaran et. al. 2013 Başaran, C. – Keleş, V. – Kasapoğlu, H. – Ergürer, H. E., “Parion 2011 Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı, Vol. 2, Ankara, 347-364.
• Başaran et. al. 2014 Başaran, C. – Keleş, V. – Ful, Ş. D. – Kasapoğlu, H. - Ergürer, H. E., “Parion 2012 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 35. Kazı Sonuçları Toplantısı, Vol. 1, Ankara, 398-414.
• Başaran et. al. 2015 Başaran, C. – Keleş, V. – Ergürer, H. E. - Kasapoğlu, H. – Çelikbaş, E. – Yılmaz, A. – Kasapoğlu, B. E. – Oyarçin, K., “Parion 2013 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 36. Kazı Sonuçları Toplantısı, Vol. 3, Ankara, 437- 447.
• Bates 1971 Bates, G. E., Archaeological Exploration of Sardis Byzantine Coins, Cambridge.
• Bellinger 1961 Bellinger, A. R., Troy the Coins, New Jersey.
• Bendall et. al. 1993 Bendall, S. - Ilisch, L. - Morrisson, C., Die Fundmünzen aus der Stadtgrabung von Pergamon, Berlin.
• Bulut – Şengül 2014 Bulut, S. – Şengül, M., “2009-2012 Yılları Andriake Kazı Sikkeleri ve Yerleşim Tarihine Katkıları”, (Eds. K. Dörtlük, O. Tekin, R. B. Seyhan), First International Congress of the Anatolian Monetary History and Numismatics 25-28 February 2013, İstanbul, 79-110.
• Buttrey 1981 Buttrey, T. V., “Byzantine, Medieval and Modern Coins and Tokens”, (Eds. T. V. Buttrey, A. Johnston, K. M. MacKenzie, M. L. Bates), Greek, Roman and Islamic Coins From Sardis, Boston.
• Buyruk 2014 Buyruk, H., “Adana Arkeoloji Müzesi’nde Sergilenen Bir Grup Bakır Bizans Sikkesi”, Sanat Tarihi Dergisi, Vol. XXIII/1, İzmir, 1-27.
• Casey 2010 Casey, J., “A Catalogue of the Greek, Roman and Byzantine Coins in Sinop Museum (Turkey) and Related Historical and Numismatic Studies”, Royal Numismatic Society 44, 88-90.
• Cook 1973 Cook, J. M., Th e Troad: An Archaeological And Topographical Study, Oxford.
• Çantay 2008 Çantay, D., Edirne – Makedonya Kulesi Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Bizans Sikkeleri ve Mühürleri, (Unpublished Master Dissertation, Hacettepe University), Ankara.
• Çizmeli Öğün – Özbil 2012 Çizmeli Öğün, Z. – Özbil, C., “Çorum Müzesi Sikke Koleksiyonunda Bulunan Antik Sikkeler”, (Ed. Ö. İpek), 2. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu, Çorum, 155-170.
• Demirel Gökalp 2007 Demirel Gökalp, Z., Yalvaç ve Isparta Arkeoloji Müzeleri’nde Bulunan Bizans Sikkeleri, (Unpublished PhD Dissertation, Anadolu University), Eskişehir.
• Demirel Gökalp 2009a Demirel Gökalp, Z., “Malatya Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Bizans Anonim Follisleri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 9/1, Eskişehir, 217-250.
• Demirel Gökalp 2009b Demirel Gökalp, Z., Yalvaç Müzesi Bizans Sikkeleri, Ankara.
• Demirel Gökalp 2011 Demirel Gökalp, Z. “Malatya Arkeoloji Müzesi’ndeki Bizans Sikkelerinin Değerlendirilmesi”, (Eds. A. Baş – R. Duran – O. Eravşar – Ş. Dursun), XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Konya, 191-200.
• Demirel Gökalp 2014a Demirel Gökalp, Z., “Bilecik Müzesi’ndeki Bizans Bronz Sikkeleri”, TÜBAKED, Vol. 12, Ankara, 11-28.
• Demirel Gökalp 2014b Demirel Gökalp, Z., Malatya Arkeoloji Müzesi Bizans Sikkeleri Kataloğu, İstanbul.
• Demirel Gökalp 2017a Demirel Gökalp, Z., Kütahya Müzesi Bizans Sikkeleri, Ankara.
• Demirel Gökalp 2017b Demirel Gökalp, Z., “Antik Phrygia’da Bizans Sikke Dolaşımı”, Sanat Tarihi Dergisi, Vol. XXVI/2, İzmir, 379-393.
• DOC 3a Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in Th e Fogg Museum of Art, Volume III, (Eds. John Nesbitt – Nicolas Oikonomides), Washington, 1996.
• DOC 3/2 Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Vol. 3, Part 2, (Eds. Alfred R. Bellinger - Philip Grierson), Washington, 1993.
• Erol Özdizbay 2014 Erol Özdizbay, A., “Edirne (Hadrianopolis) Kalesi Zindanaltı Kazılarında Bulunan Sikkeler”, (Eds. K. Dörtlük, O. Tekin, R. B. Seyhan), First International Congress of the Anatolian Monetary History and Numismatics 25-28 February 2013, İstanbul, 245-280.
• Ersoy et. al. 2014 Ersoy, A. – Önder, M. – Turan, H., Antik Smyrna Sikkeleri (2008-2012), İzmir.
• Evans 2018 Evans, J. D., Coins from the Excavations at Sardis: Th eir Archaeological and Economic Contexts Coins from the 1973 to 2013 Excavations, London.
• Foss 1979 Foss, C., Ephesus after Antiquity: A Late Antique, Byzantine and Turkish City, Cambridge.
• Grierson 1999 Grierson, P., Byzantine Coinage, Washington.
• Hendy 1986 Hendy, M. F., “Th e Coins”, (Ed. R. M. Harrison), Excavations at Saraçhane in Istanbul, New Jersey, 285-365.
• Ireland – Ateşoğlu 1996 Ireland, S. – Ateşoğlu, S., “Th e Ancient Coins in Amasra Museum”, (Ed. R. Ashton), Studies in Ancient Coinage from Turkey, Ankara, 132-137.
• Ireland 2000 Ireland, S., Greek, Roman and Byzantine Coins in the Museum at Amasya (Ancient Amaseia) Turkey, London.
• Katsari et. al. 2012 Katsari, C. - Lightfoot, C. S. - Özme, A., Th e Amorium Mint and the Coin Finds, Amorium Reports 4, Berlin.
• Keleş 2008 Keleş, V., “İlk Bulgular Işığında Parion Tiyatrosu”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Vol. 128, İstanbul, 45-56.
• Keleş – Yılmaz 2014 Keleş, V. - Yılmaz, A., “Parion Roma Hamamı 2006-2013”, (Eds. H. Kasapoğlu, M. A. Yılmaz), Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, Ankara, 159-174.
• Keleş et. al. 2014 Keleş, V. – Yılmaz, A. – Oyarçin, K., “Parion Roma Hamamı 2013 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Vol. 147, İstanbul, 21-36.
• Keleş et. al. 2015 Keleş, V. – Oyarçin, K. – Yılmaz, A., “Parion Roma Hamamı 2014 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Vol. 150, İstanbul, 53-66.
• Keleş 2016 Keleş, V., “Parion Tiyatrosunda Ele Geçen Alexandria Troas Sikkeleri ve Goth İstilası”, (Eds. C. Başaran, H. E. Ergürer), Parion Roma Tiyatrosu 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, İstanbul, 193-200.
• Keleş et. al. 2017 Keleş, V. - Ergürer, H. E. – Kasapoğlu H.- Çelikbaş, E. - Yılmaz, A. - Kasapoğlu, B. E. - Oyarçin, K. - Yılmaz, M. D. - Akkaş, İ., “Parion 2015 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 38. Kazı Sonuçları Toplantısı, Vol. 1, Ankara, 23-46.
• Keleş et. al. 2018 Keleş, V. - Ergürer, H. E. – Kasapoğlu H.- Çelikbaş, E. - Yılmaz, A. - Oyarçin, K. - Kasapoğlu, B. E. - Yılmaz, M. D. - Akkaş, İ., “Parion 2016 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı, Vol. 1, Ankara, 183-210.
• Kılıç 2014 Kılıç, S., “Bizans Anonim Follisleri Üzerinde Görülen İslami Kontrmarklar”, Mediterranean Journal of Humanities, IV/2, 179-189.
• Kılıç 2016 Kılıç, S., “Byzantine Anonymous Folles in the Bolu Museum”, Cedrus, IV, Antalya, 315-339.
• Köker 2007 Köker, H., “Th e Roman Provincial, Roman Imperial, Byzantine, Medieval and Islamic Coins from the 1952-3 Excavations at Cyzicus”, Th e Numismatic Chronicle 167, 305-314.
• Köker 2013 Köker, H., “Aizanoi Kazısı 2011-2012 Yılları Sikke Buluntuları”, (Ed. E. Özer), Aizanoi I, Ankara, 133-151.
• Lafl ı et. al. 2016 Lafl ı, E. - Lightfoot, C. S. - Ritter, M., “Byzantine coins from Hadrianoupolis in Paphlagonia”, Byzantine and Modern Greek Studies 40/2, 187-206.
• Laurent V/I Le Corpus Des Sceaux de L’empire Byzantin, Vol. 5, L’Église, Paris, 1963.
• Metivier – Prigent 2010 Metivier, S. – Prignet, V., “ La Circulation Monétaire Dans la Cappadoce Byzantine d’après les collections des Musèes Kayseri et de Niğde”, (Ed. Melanges Cecile Morrisson), Travaux et Memoires 16, Paris, 577-618.
• Özbil 2014 Özbil, C., “Nysa Kazısı Sikke Buluntuları (1992-2012)”, (Eds. Kayhan Dörtlük, Oğuz Tekin, Remziye Boyraz Seyhan), First International Congress of the Anatolian Monetary History and Numismatics 25-28 February 2013, İstanbul, 429-436.
• Özyurt Özcan 2007 Özyurt Özcan, H., “Erzurum Arkeoloji Müzesindeki Bizans Sikkeleri”, 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Vol. 1, Ankara, 1-16.
• Rose et. al. 2007 Rose, C. B. – Körpe, R. - Tekkök, B., “Granicus River Valley Survey Project, 2004-2005”, Studia Troica, Vol: 17, Mainz, 3-65.
• Sancaktar 2013 Sancaktar, H., “2012 Yılı Pisidia Antiokheia Kazısı Sikkeleri: Ön Rapor”, (Eds. B. Hürmüzlü, M. Fırat, A. Gerçek), Pisidia Araştırmaları I Sempozyum Bildirileri Kitabı, Isparta, 368-377.
• Sancaktar 2014 Sancaktar, H., “Antiokheia (Pisidia) Kazısı Sikkeleri: 2008-2012”, (Eds. K. Dörtlük, O. Tekin, R. B. Seyhan), First International Congress of the Anatolian Monetary History and Numismatics 25-28 February 2013, İstanbul, 518-524.
• Tek 2002 Tek, A. T., Arykanda Kazılarında Bulunan Antik Sikkeler Üzerinde Yeni İncelemeler: 1971-2000 Sezonları, (Unpublished PhD Dissertation, Anadolu University), Ankara.
• Tek – Demirel Gökalp 2010 Tek, T., – Demirel Gökalp, Z., “On İkinci Yüzyıl Bizans Dünyasında Para”, (Eds. A. Ödekan, E. Akyürek, N. Necipoğlu), I. Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, İstanbul, 178-186.
• Tekin 1999 Tekin, O., Bizans Sikkeleri, İstanbul.
• Tekin 2009 Tekin, O., “An Eleventh Century Hoard of Byzantine Folles from the Marmaray – Metro Salvage Excavation at Yenikapı-İstanbul”, Anatolia Antiqua, XVII, İstanbul, 279-288.
• Th ompson 1954 Th ompson, M., Th e Athenian Agora 2: Coins From the Roman Th rough the Venetian Period, New Jersey.
• Türker 2008 Türker, A. Ç., “Çanakkale Boğazında Bizans Dönemine Ait Tarihi ve Arkeolojik Veriler”, (Ed. Mustafa Demir), Çanakkale Tarihi Cilt I, İstanbul, 515-540.
• Ünal 2010 Ünal, C., “A Group of Anonymous Folles From Kuva-yi Milliye Museum, Balıkesir/Turkey”, Sanat Tarihi Dergisi, Vol. XIX/2, İzmir, 85-108.
• Ünal 2012 Ünal, C., Manisa Müzesi Bizans Sikkeleri, Manisa.
• Ünal 2015 Ünal, C., Bizans Sikkelerinde Kutsal Kişi Tasvirleri, Ankara.
• Ünal – Bülbül 2015 Ünal, C. – Bülbül, A., “Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Kazısı, 2001-2004 Yılları Buluntusu Bizans Sikkelerinin Sayısal ve Grafik Destekli Ön Değerlendirmesi, Sanat Tarihi Dergisi, Vol. XIV/1, İzmir, 111-123.
• Ünal – Ersoy 2017 Ünal, C. – Ersoy, A., “Smyrna Kazıları 2008-2015 Yılları Arası Bizans Sikke Buluntularının İstatiksel ve Grafik Destekli Ön Değerlendirilmesi”, (Eds. B. Yolaçan, G. Şakar, A. Ersoy), Smyrna/İzmir Kazı ve Araştırmaları II, İstanbul, 257-266.
• Ünal et. al. 2017 Ünal, C. – Tatar, Ö. – Toy, M., Tunay Demran Koleksiyonu, İzmir.
• Yılmaz – Oyarçin 2017 Yılmaz, A. - Oyarçin, K., “Parion Roma Hamamı 2015 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, (Eds. I. Adak Adıbelli, G. İlgezdi Bertram, K. Matsumura, E. Baştürk, C. Koyuncu, H. A. Kızılarslanoğlu, T. Y. Yedidağ, A. Topaloğlu Uzunel), Barış Salman Anı Kitabı, İstanbul, 283-297.
• Yuka 2015 Yuka, A., “Kayseri Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Bizans Dönemi Anonim Follisleri”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Vol. 34, Erzurum, 90-115.
• Waage 1952 Waage, D. B., Antioch on-the-Orontes IV/2 Greek, Roman, Byzantine and Crusaders’ Coins, London.