II. Haçlı Seferinin Gerçekleştiği Dönemde Denizli ve Çevresinin Siyasi Yapısı

Yıl 2021, , 1 - 20, 31.12.2021

İbrahim Balık

https://doi.org/10.47702/sema.2021.12

Öz

Almanlar ve Fransızlar, ikinci Haçlı Seferinin liderliğini üstlendiler. 1147 yılının son yarısında yola çıkan ikinci haçlı ordusu İstanbul’dan, Anadolu’ya geçirildi. Almanlar, Eskişehir yakınlarında ağır bir yenilgi aldılar ve İznik’e geri döndüler. Bu yüzden arkadan gelen Fransız kuvvetleri Anadolu’yu geçmek için farklı bir güzergah belirlediler. Ancak Denizli’ye doğru ilerlemeye başladıkları andan itibaren yoğun Türkmen saldırılarına maruz kaldılar. Yiyecek ihtiyaçlarını giderebilmek için Denizli yakınlarındaki Laodikeia şehrini hedeflediler. Ne var ki bu şehre gelince büyük bir sürprizle karşılaştılar. Çünkü şehrin Rum ahalisi haçlı korkusundan şehri boşalmıştı. Laodikeia’da umduğunu bulamayan Fransa Kralı VII. Louis, bir an önce Honaz Dağını aşıp, daha güvenli bölgelere ulaşmak niyetinde idi. Bunun için 7 Ocak 1148 tarihinde Ege Bölgesinin bu en yüksek dağını aşmaya karar verdi. Ancak bölgeyi çok iyi bilen Türkmenler hazırladıkları pusu ile Haçlı ordularına büyük bir darbe vurdular. Bu yenilginin en önemli sebeplerinden birisi Denizli ve çevresindeki Türkmen yoğunluğunun Haçlılar tarafından fark edilememiş olmasıdır. II. Haçlı seferine katılan kuvvetler bu yolu güvenli olduğunu düşünmüşlerdi. Her ne kadar bölge Bizans kontrolünde görünüyor ise de aslında Denizli ve çevresinde hakimiyet büyük ölçüde Türkmenlerin eline geçmişti. Bizans’ın egemenliği göstermelikti. Bunu fark edemeyen Haçlılar, Denizli’de ağır bir yenilgi aldılar.

Anahtar Kelimeler

II. Haçlı Seferi, Laodikeia, Kazıkbeli, Honaz Dağı, VII. Louis

Political Structure of Denizli and Its Vicinity During the Period of the Second Crusade

Öz

The Germans and French the lead of second Crusade. The Germans are near Eskişehir suffered a heavy defeat and returned to Iznik. French forces started to advance towards Denizli, they were exposed intensive Turkmen attacks. To meet their food needs, they aimed to visit the city of Laodikeia near Denizli. However, the Greek people of this city had left Louis could not find what he had hoped in Laodikeia and intended to cross Honaz Mountain as soon as possible and reach safer regions. On January 7, 1148, he decided to cross this highest mountain in the region of Aegean. However, the Turkmens who know the region well they dealt a great blow to the Crusaders with the ambush they prepared. One of the biggest reason for this defeat is Turkmen density in Denizli and around was not noticed by the Crusaders.
As this way is safe was considered. Although the region seems under Byzantine control, Turkmens had full control over Denizli and its surroundings. The sovereignty of Byzantium was for show. Crusaders who could not realize this, took a heavy defeat in Denizli.

Anahtar Kelimeler

II. Crusade, Laodikeia, Kazıkbeli, Honaz Montain, VII. Louis

Kaynakça

• Abay, E – Dedeoğlu, F. “Beyce Sultan 2007 – 2008 Yılları Kazı Çalışmaları Ön Raporu”. Arkeoloji Dergisi. XIII/1. 2009. 53-79.
• Abu’l-Farac, Gregory. (Bar Hebraeus). Abu’l-Farac Tarihi II. çev. Ömer Rıza Doğrul. Ankara: Türk Tarih Kurumu 1999.
• Akça Akçakoca, Fahri. Laodikeia (Yunanlılardan – Selçukluların İnkırazına Kadar). Denizli 1937.
• Altan, Ebru. II. Haçlı Seferi (1147 – 1148). Ankara: Türk Tarih Kurumu 2003.
• Altan, Ebru. “Haçlı Seferleri ve Anadolu (1097 – 1190): Türkiye Selçukluları Tarihinde Haçlı Seferlerinin Yeri ve Önemi”. USAD. Bahar 2020/12. (2020). 35-50.
• Anonim Haçlı Tarihi. yay. haz. Ergin Ayan. İstanbul: Selenge Yayınları 2013.
• Ayönü, Yusuf. “Selçuklu – Bizans Münasebetleri (1116- 1308)”. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi 2007.
• Baykara, Tuncer. Denizli’ye Dair Yazılarım. Denizli: Denizli Büyükşehir Belediyesi Yayınları 2019.
• Baykara, Tuncer. Selçuklular ve Beylikler Çağında Denizli 1070 – 1520. İstanbul: IQ Yayınları 2007.
• Cahen, Claude. Osmanlılardan Önce Anadolu. çev. Erol Üyepazarcı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları 2000.
• Dedeoğlu, Fulya vd. “Ekşi Höyük 2015 Kazı Çalışmaları”. 38. Kazı Çalışmaları Toplantısı (23 – 27 Mayıs 2016 Edirne) II. Edirne 2017. 273-286.
• Demirkent Işın. “Haçlı Seferi Düşüncesinin Doğuşu ve Hedefleri”. İÜEFTD. 35. (1994). 65-78.
• Deuil, Odo de. Odo of Deuil De Profectione Ludovici VII İn Orientem: The Journey of Louis VII the East. New York E-Book W.W. Norton 1948.
• Dıehl, Charles. Bizans İmparatorluğu Tarihi. çev. Selim Sezer. İstanbul: İnkılap Yayınevi 2018.
• Düzgün, Şaban Ali. “ İki Dünyanın Karşılaşması: Müslüman ve Latin Batı Dünyası Arasında Haçlı Seferleri Dönemindeki İlişkiler”. İslami Araştırmalar Dergisi. 14/3-4. (2001). 349-360.
• Kesik, Muharrem. Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesutd Devri (1116-1155). Ankara: Türk Tarih Kurumu 2003.
• Kesik, Muharrem. 1071 Malazgirt. İstanbul: Timaş Yayınları 2014.
• Khoniates, Niketas. Historia (Ioannes ve Manuel Kommenos Devirleri). çev. Fikret Işıltan. Ankara: Türk Tarih Kurumu 1995.
• Kinnamos, Ioannes. Hıstorıa (1118 – 1176). yay. haz. Işın Demirkent. Ankara: Türk Tarih Kurumu 2001.
• Koca, Salim. “ Haçlı Seferleri Sebep ve Sonuçları Bakımından Nasıl Değerlendirilebilir”. Akademik Bakış. 10/20. (2017). 16 – 35.
• Kozcaz, Ümit. “Denizli, Antalya ve Isparta Havalisindeki Haçlı Faaliyetleri”. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2014.
• Levtchenko, M, V. Kuruluşundan Yıkılışına Kadar Bizans Tarihi. çev. Maide Selen. İstanbul: Özne Yayınları 2007
• Nicola, David. Askeri Tarih Dizisi II. Haçlı Seferi 1148. çev. L. Ece Sakor. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları 2014.
• Norwich, John Julius. Bizans-3 Gerileme ve Çöküş Dönemi (MS 1082 – 1453). çev. Selen Hırçın Riegel. İstanbul: Kabalcı Yayınları 2013.
• Ostrogorsky, Georg. Bizans Devleti Tarihi. çev. Fikret Işıltan. Ankara: Türk Tarih Kurumu 2019.
• Rice, Tamara Tilbot. Anadolu Selçuklu Tarihi. çev. Tuna Kaan Taştan. Ankara: Nobel Yayınevi 2015.
• Roche, Jason T. “Conrad III and The Second Crusade in The Byzantine Empire and Anatolia, 1147”. Fife: Universty of St. Andrews Doktora Tezi.. 2007.
• Runciman, Steven. Haçlı Seferleri Tarihi/II. çev. Fikret Işıltan. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 2008.
• Sevim Ali. Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 2020.
• Smbat, Sparapet. The Chronicle, ed. Robert Bedrosian. New Jersey 2005.
• Syrians, Michael. The Chronicle, ed. Robert Bedrosian. Long Branch 2013.
• Şakir, Kemal. Tarihi, Coğrafi, İctimai, Sıhhi, İktisadi Nokta-i Nazardan Denizli. yay. haz.
• İbrahim Balık, Denizli: Denizli Büyükşehir Belediyesi Yayınları 2010.
• Texier, Charles. Küçük Asya Coğrafyası Tarihi ve Arkeolojisi/II. çev. Ali Suat, Ankara 2002.
• Timothy, Gregory E. Bizans Tarihi. çev. Esra Ermen. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları 2019.
• Turan, Osman. Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi. İstanbul: Nakışlar Yayınevi. 1984.
• Tyrensis, Willermus. Haçlı Kroniği III (1143 – 1184). ter. ve notlar Ergin Ayan. İstanbul: Kronik Yayınları 2019.