AMATÖR GENÇ SPORCULARIN AKILDIŞI PERFORMANS İNANÇLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 346 - 362, 15.12.2022

Cihat Korkmaz , Ali Burak Toy , Harun Bozkurt

https://doi.org/10.31798/ses.1208429

Öz

Bu çalışmanın amacı, amatör takımlarda oynayan ve bireysel spor branşlarında yer alan genç sporcuların akıldışı performans inançlarını belirlemek ve çeşitli değişkenler açısından akıldışı performans inançlarında bir farklılık olup olmadığını incelemektir. Çalışmaya 96 erkek, 240 kadın olmak üzere toplam 336 genç sporcu katılmıştır. Veri toplamak amacıyla “Kişisel Bilgiler Anketi” ve “Akıldışı Performans İnanç Envanteri-2” kullanılmıştır. Araştırmanın verileri istatistik programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Kruskal Wallis-H testi, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve post-hoc testleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilere göre akıldışı performans inanç envanterinin düşük tolerans alt boyutu ile cinsiyet değişkeni arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Yaş değişkenine göre talepkarlık, felaketleştirme, düşük tolerans, değersizleştirme ve toplam akıldışı performans inançları puanları arasında anlamlı bir fark vardır. Spor branşı değişkeni ile talepkarlık, felaketleştirme, düşük tolerans ve toplam akıldışı performans inançları puanları arasında anlamlı bir fark vardır. Benzer şekilde spor deneyimi değişkeni ve talepkârlık alt boyut puanları açısından da anlamlı bir farklılık gözlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, çalışmada ele alınan demografik değişkenlerin genç sporcuların akıldışı performans inançlarını belirlemede önemli olduğu ve farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akıldışı performans inançları, amatör sporcu, zihinsel performans

Kaynakça

• Boyacıoğlu, N. ve Küçük, L. (2011). Irrational beliefs and test anxiety in Turkish school adolescents. The Journal of School Nursing, 27(6), 447–454.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum. 1. Baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Chadha, N. J., Turner, M. J. ve Slater, M. (2019). Investigating irrational beliefs, cognitive appraisals, challenge and threat, and affective states in golfers approaching competitive situations. Frontiers in Psychology, 10, 2295, 1-21.
• David, D., Lynn, S. J. ve Ellis, A. (Eds.). (2010). Rational and irrational beliefs: Research, theory, and clinical practice. Oxford University Press.
• DeRubeis, R. J., Webb, C. A., Tang, T. Z. ve Beck, A. T. (2010). Cognitive therapy. In K. S. Dobson (Eds.), Handbook of cognitive-behavioral therapies (pp. 277-316). New York, USA: The Guilford Press.
• Dryden, W. (2001). Reason to change: A rational emotive behaviour therapy (REBT) workbook. New York: Brunner-Routledge.
• Dryden, W. ve Branch, R. (2008). The fundamentals of rational emotive behaviour therapy: A training handbook. Chichester: Wiley.
• Dryden, W. (2009). How to think and intervene like an REBT therapist. London: Routledge.
• Gibson, T. J. ve Chandler, A. L. (1988) Educational Psychology. New York: Alyn ve Bacon Inc.
• Jordana, A., Turner, M. J., Ramis, Y. ve Torregrossa, M. (2020). A systematic mapping review on the use of Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) with athletes. International Review of Sport and Exercise Psychology, 1-26.
• Malouff, J. M., Schutte, N. S. ve McClelland, T. (1992). Examination of the relationship between irrational beliefs and state anxiety. Personality and Individual Differences, 13(4), 451–456.
• Marlow, C. (2009). Creating positive performance beliefs: The case of a tenpin bowler. In B. Hemmings & T. Holder (Eds.), Applied sport psychology: A case based approach (65–87). London: John Wiley & Sons Ltd.
• Urfa, O. ve Aşçı, F. H. (2018). Akıldışı performans inançları envanteri–2’nin psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları, 38(2), 219-236.
• Tobacyk, J. J. ve Downs, A. (1986). Personal construct threat and irrational beliefs as cognitive predictors of increases in musical performance anxiety. Journal of Personality and Social Psychology, 51(4), 779–782.
• Toy, A.B. (2021). Akılcı Duygusal Davranışçı Yaklaşım Temelli Psiko-Eğitim Programının Sporda Kaygı ve Akıldışı İnançlar Üzerine Etkisi. (Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Mersin.
• Toy, A. B., Güney, G., ve Coşgun, B. (2022). Genç sporcuların akıldışı performans inançlarının incelenmesi. Journal of Advanced Education Studies, 4(1), 47-60.
• Turner, M. ve Barker, J. B. (2013). Examining the efficacy of rational-emotive behavior therapy (REBT) on irrational beliefs and anxiety in elite youth cricketers. Journal of Applied Sport Psychology, 25(1), 131-147.
• Turner, M. J. ve Allen, M. S. (2018). Confirmatory factor analysis of the irrational Performance Beliefs Inventory (iPBI) in a sample of amateur and semi-professional athletes. Psychology of Sport and Exercise. 35, 126-130.
• Turner, M. J., Carrington, S. ve Miller, A. (2019). Psychological distress across sport participation groups: The mediating effects of secondary irrational beliefs on the relationship between primary irrational beliefs and symptoms of anxiety, anger, and depression. Journal of Clinical Sport Psychology, 13(1), 17–40.
• Turner, M. J. (2016). Rational emotive behavior therapy (REBT), irrational and rational beliefs, and the mental health of athletes. Frontiers in Psychology, 7(9), 1–16.
• Turner, M. J., Ewen, D. ve Barker, J. B. (2020). An idiographic single-case study examining the use of rational emotive behavior therapy (REBT) with three amateur golfers to alleviate social anxiety. Journal of Applied Sport Psychology, 32(2), 186-204.
• Visla, A., Flüuckiger, C., Holtforth, M. G. ve David, D. 2016). Irrational beliefs and psychological distress: A meta-analysis. Psychotherapy and Psychosomatics, 85, 8–15.
• Yahya, G. (2021). Sporcularda akıldışı performans inançları ile tükenmişlik arasındaki ilişkide tutkunluğun aracı rolü. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.