Lise Öğrencilerinin Okul İklimi Algısı ile Eleştirel Düşünme Eğilimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 41 - 59, 26.06.2024

Durmuş Ziya Görür , Birsel Aybek

https://doi.org/10.31798/ses.1464152

Öz

Eleştirel düşünme becerisini kazanmada okul ikliminde yer alan öğeler, öğrencilerin sürece katılımını destekleyecek, kendilerini özgürce ifade edebilecek, düşünme fırsatı bulup eleştiri yapabilecek şekilde yapılandırılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu gerekçeden hareketle bu araştırmada lise öğrencilerinin okul iklimi algısı ile eleştirel düşünme eğilimi arasında bir ilişki olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle araştırma tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Hatay’da öğrenim görmekte olan 11. ve 12. sınıf öğrencileri arasından tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Delaware Okul İklimi Öğrenci Ölçeği” ile “UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler t-testi, ANOVA ve Pearson korelasyon katsayıları ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre okul iklimi algısı ile eleştirel düşünme eğilimi arasında anlamlı ve olumlu bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Düşünme, eleştirel düşünme, okul iklimi

Examining the Relationship between High School Students' Perception of School Climate and their Critical Thinking Disposition

Öz

Critical thinking skills is thought that it is important to structure the elements in the school climate in a way that will support students' participation in the process, find the opportunity to think and criticize in acquiring critical thinking skills. Based on this reason, this study aimed to determine whether there is a relationship between high school students' perception of school climate and critical thinking disposition. Relational scanning model, was used in the research. The sample of the study was determined by stratified sampling method. “Delaware School Climate Student Scale” and “UF/EMI Critical Thinking Tendency Scale” were used as data collection tools in the research. The data obtained in the study were analyzed with t-test, ANOVA and Pearson correlation coefficients. According to the results of the research, a significant and positive relationship was found between the perception of school climate and the tendency to critical thinking.

Anahtar Kelimeler

Thinking, critical thinking, school climate

Kaynakça

• Akbaba, A. ve Erdoğan, H. (2014). Okul yöneticileri ve öğretmen görüşlerine göre okul ikliminin oluşması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 211-227.
• Ay, Ş. ve Akgöl, H. (2008). Eleştirel düşünme gücü ile cinsiyet, yaş ve sınıf düzeyi. Journal of Theoretical Educational Science, 1 (2) , 65-75.
• Bağcı, H. ve Şahbaz, N. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerileri üzerine bir değerlendirme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 1-12.
• Balcı, F. A. ve Yanpar-Yelken, T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin değer kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(39), 81-90.
• Cevizci, A. (1996). Felsefe sözlüğü. Ekin Yayıncılık.
• Dağlı, A. (2018). Teoriden uygulamaya örgütsel iklim. Pegem.
• De Bono, E. (1999). Altı şapkalı düşünme tekniği. (Çev, E. Tuzcular), Remzi Kitabevi.
• Doğan, S. (2012). Lise Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10) , 55-92.
• Durnalı, M. ve Filiz, B. (2019). Delaware okul iklimi ölçeği öğrenci versiyonunun Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2651-2661.
• Ennis, R. H. (1996). Critical thinking dispositions: Their nature and assessability. Informal logic, 18(2), 165-182.
• Ertaş-Kılıç, H. ve Şen, A. İ. (2014). UF/EMI eleştirel düşünme eğilimi ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176).
• Fisher, R. (2005). Teaching children to think. Nelson Thornes.
• Gay, L. (1987). Professional Supplement for Educational Research: Competencies for Analysis and Application. Merrill Publishing Company.
• Halpern, D. F. (2014). Thought and knowledge: An introduction to critical thinking. Psychology press.
• İpşiroğlu, Z. (2002). “Eleştirel Düşünme Öğretilebilir mi?”, İnternet: www.felsefeekibi.com, 25.12.2022.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Katıer, H. (2019). Okullarda siber aylaklık davranışının okul iklimine yansımalarının yönetici ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• McMillan, J. H. (1987). Enhancing College Students’ Critical Thinking: A Review of Studies. Research in Higher Education, 26(1), 3-29.
• Nickerson, R. S. (1988). Chapter 1: On Improving Thinking Through Instruction. Review of research in education, 15(1), 3-57.
• Nosich, G. M. (2018). Learning to Think Things Through A Guide to Critical Thinking Across the Curriculum. (B. Aybek, Çev.). Anı Yayıncılık.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Pascarella, E. T. (1989). The Development of Critical Thinking: Does College Make a Difference? Journal of College Student Develoment, 30(1), 19-26.
• Paul, R. W. (1991). Staff development for critical thinking: lesson plan remodelling as the strategy. A.L. Costa (Ed.). Developing Minds (A Reseource Book For Teaching Thinking). Revised Education, 1, ASCD.
• Robson, S. (2006). Supporting children’s thinking in the foundation stage: practitioners’ views on the role of initial training and continuing Professional development. Journal of In-service Education, 32(3), 341-357.
• Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Pearson.
• Türker, S. (2006). Düşünme. A. Cevizci (Ed.) Felsefe ansiklopedisi içinde. Ebabil Yayıncılık.
• Türkmen, N. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve y aratıcılık düzeylerinin karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Welfel, E. R. (1982). How Students Make Judgments: Do Educational Level And Academic Major Make a Difference?. Journal of College Student Personnel, 23(6), 490-497.