İş Güvenliği Uzmanlığı Bilirkişileri Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2020, Cilt: Cilt 10, Sayı 1 Sayı: Sayı 1, 165 - 184, 19.06.2020

Onur Doğan , Ahmet Mahmut Kılıç

https://doi.org/10.32331/sgd.753083

Cited By: 1

Öz

İş güvenliği uzmanlarının temel amacı çalışma alanlarında meydana gelebilecek olası kaza risklerini önlemek ve bu risklere yönelik gerekli tedbirleri almaktır. Tedbirler alınmaya çalışılsa da değişik nedenlerden dolayı çalışma hayatında iş kazaları yaşanmaya devam etmektedir. İş kazası sonrası, kazalar bazı durumlarda kazaya maruz kalan birey ya da yakınları tarafından; bazı durumlarda ise işveren tarafından yargıya taşınmaktadır. Bunun dışında kazaya maruz kalan taraf ya da işverenlerin talebi olmaksızın kazanın ciddiyetine göre adli makamlarca kamu adına da resen soruşturma açılmakta ve konu yargıya taşınmaktadır. Bu kapsamda iş kazalarını önleme aşamasında görev alan iş güvenliği uzmanları, yargıya taşınmış iş kazaları dosyalarında hâkimin özel ve teknik bilgisine başvurduğu uzman bilirkişiler olarak görev yapmaktadır. Bu çerçevede Türkiye’de iş kazaları ile ilgili Bölge Adliye Mahkemeleri’ne bağlı olarak görev yapan iş güvenliği uzmanlığı bilirkişiler arasında yapılan bu araştırma tarama modeli ile yapılan betimleyici bir çalışma olup; araştırma örneklemini oluşturan 65 iş güvenliği uzmanlığı bilirkişinin yaklaşık olarak yarısının (%47,7) bir yıllık süre zarfında (2018 yılında) 20 ve üzeri sayıda bilirkişilik dosyasında görev aldığı, yine büyük çoğunluğunun (%81,5) düzenledikleri bilirkişi raporu ile mahkemelerin aynı yönde karar verdiği, araştırma kapsamındaki bilirkişilerin uygulamaları sırasında %63,1’inin mahkeme boyutunda (bilirkişilik ücretinin düşük takdir edilmesi), %18,4’ünün taraflar boyutunda (tarafların bilirkişiye yalan söylemesi/manipüle etmesi), %53,8’inin bilirkişi komisyonu boyutunda (alanında uzman olmayan kişilerin görevlendirilmesi) sorunlar yaşadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş güvenliği, iş kazaları, , bilirkişilik, bilirkişilik müessesesi

Kaynakça

• Atalı, M. (2016). 6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu ve Hukuki Konularda Bilirkişilik. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 65(4). 3272
• Bıyıkcı, T. E. (2010). İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanmasında İş Güvenliği Uzmanlığı. Uludağ Üniversitesi. (Erişim: 19.02.2018).
• Bilgin, Ö. ve Kılıç, M. S. (2018). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Bilirkişilik Uygulamalarına Dair Bir Araştırma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 2(2).
• Demircioğlu, M. (2006). Ulusal ve Uluslararası Hukukta İş Güvenliği Uzmanlığı (İş Güvenliği Mühendisliği/ İş Güvenliği Teknisyenliği). İstanbul: Beta Yayınları.113.
• Demircioğlu, A. ve Kalyon, A. Ş. (2013). İşverenin İş Kazalarından Doğan Sorumluluğu ve Kusur Hakkında Karar İncelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C.15. Özel Sayı. 2014.
• World Health Organization (1995). Global Strategy on Occupational Health For All: The Way to Health at Work, Geneva. 7-8.
• International Labour Organization (ILO). World Labour Report. International Labour Office Geneva. 1993.
• International Labour Organization (ILO) ve ÇSGB. (2017). İş Güvenliği Uzmanlarının Görev ve Sorumluluklarının Yürütülmesi ile ilgili Araştırma. Ankara. (Erişim: 11.01.2019).
• Kılkış, İ. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği. Aysen Tokol-Yusuf Alper (Ed). Sosyal Politika (Bursa: Dora Yayıncılık). 252.
• Kök, A.N.(2017). 6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu Neler Getirdi? Uyuşmazlık Mahkeme Dergisi. Sayı.10. 447.
• Mecek, H. (2011). Ceza Muhakemesinde Bilirkişilik (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi. Konya.
• (Erişim: 15.01.2019).
• Öçal, M. ve Çiçek, Ö. (2017). Türkiye ve Avrupa Birliğinde İş Kazası Verilerinin Karşılaştırmalı Analizi. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 6(16). (2017/3) ISSN: 2147-3668 – E-ISSN: 2587 – 103X. (Erişim:11.01.2019).
• Polat, O. ve Güven, T. A. (2015). İngiliz, Amerika ve Türk Hukukunda Bilirkişilik Uygulamalarının Karşılaştırılması. TBB Dergisi. (119). S.104-106-107
• Ryan, W.(1989). Problems Facing The Safety Manager. Profess. Privatization and The Penal System: The American Experience and The Debate in Britain. S.18-19.
• Selek, H. S. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Konular. (1.Baskı). Ankara
• Sosyal Haklar Derneği Emekçi Hakları Çalışma Grubu (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Raporu. [http://sosyalhaklardernegi.org/wp-content/uploads/2018/12/SHD-%C4%B0%C5%9F%C3%A7i-Sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-ve-%C4%B0%C5%9F-G%C3%BCvenli%C4%9Fi-Raporu_13.12.2018-2.pdf]. (Erişim:31.10.2019).
• TMMOB Bilirkişilik Alanında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Raporu. 2019.
• Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. (2016). Türkiye’de Bilirkişilik Sorunlar ve Çözüm Önerileri.
• TEPAV Hukuk Çalışma Merkezi 2016. [https://www.tepav.org.tr/upload/files/1454940891-
• 9.Turkiye_de_Bilirkisilik_Sorunlar_ve_Cozum_Onerileri.pdf]. (Erişim: 21.03.2019).
• Ulukapı, Ö. (2001). Bilirkişi Raporu ve Bilirkişi Raporunun Delil Olarak Değeri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9(3-4) s. 206-207.
• Yücel, A. R. Bilirkişilik Kurumu ve Uygulamadaki Sorunlar. Türkiye Mühendislik Haberleri. s.447-2008/1. [http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/10799.pdf]. (Erişim: 15.01.2019)
• 6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu. (2016. 24 Mayıs). Resmî Gazete. S. 29898.
• [http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/11/20161124-1..htm]. (Erişim:15.01.2019)
• 5510 No’lu Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (2006, 31 Mayıs). Resmî Gazete. S. 26200. [https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf]. (Erişim: 11.01.2019).
• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012, 20 Haziran). Resmî Gazete. S.28339. [http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf]. ( Erişim:11.01.2019).
• Bilirkişilik Yönetmeliği (2017). Resmî Gazete. S.30143. (Erişim:13.02.2019).
• Bilirkişilik Temel ve Alt Uzmanlık Alanlarına Göre Aranan Nitelikler. 2018 yılı 2. Dönem Bilirkişilik Başvurularına İlişkin Duyuru. [http://bilirkisilik.adalet.gov.tr/dokumanlar/2018/mart/EK-2%20%20ARANAN%20N%C4%B0TEL%C4%B0KLER.pdf]. (Erişim:13.02.2019).
• İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik. (2012, 29 Aralık). Resmî Gazete. S. 28512. [http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.16923&MevzuatIliski=0]. (Erişim:11.01.2019).
• Bilirkişilik Daire Başkanlığı. Bölge Bilirkişilik Listeleri. 2018-2019. [http://bilirkisilik.adalet.gov.tr/sayfalar/bilirkisilisteleri.html]. (Erişim:02.01.2019).