Hekimlerin Hastalarına İlişkin Sosyal Medya Paylaşımlarından Doğan Sorumluluğu

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 429 - 453, 23.07.2024

Pelin Çavdar

https://doi.org/10.56701/shd.1462767

Öz

Sosyal medya kullanımı sağlık sektöründe de son yıllarda oldukça yaygınlaşmaya başlamıştır. Hekimler daha çok hastaya ulaşmak ve kendi başarılarını göstermek amacıyla hastalarına ilişkin sosyal medyada paylaşımlar yapmaktadır. Bu paylaşımlarda esas alınması gereken ilkelere ilişkin 2016 yılında Türk Tabipler Birliği tarafından Hekimler ile Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının Elektronik Ortamlardaki Paylaşımlarına İlişkin Kılavuz yayımlanmıştır. Bu Kılavuz dışında, en güncel yasal düzenleme 2023 yılında yürürlüğe giren Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetlerine İlişkin Yönetmeliktir. Hekimler hastalarına ilişkin yapmış olduğu sosyal medya paylaşımlarında hastanın özel hayatının gizliliğine saygı göstermeli, hasta mahremiyetinin ve hastanın kişisel sağlık verilerinin korunmasına ilişkin kurallara riayet etmelidir. Bunların dışında hekimlerin hastalarına ilişkin sosyal medya paylaşımları hukuka aykırı reklam niteliğinde olmamalıdır. Hekimlerin hastalarına ilişkin sosyal medya paylaşımları belirlenen kurallara aykırı olduğu takdirde, hastanın TMK’da düzenlenen koruyucu davaları ve tazminat davası açması mümkündür. Bunların dışında Kişisel Verileri Koruma Kanunu çerçevesinde talepte bulunabilir. Ayrıca, hekimlerin TTB tarafından uygulanacak mesleki disiplin yaptırımı, idari para cezası ve Reklam Kurulu tarafından yürütülecek inceleme sonucunda çeşitli uygulamalarla karşılaşması da mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Özel Hayat, Hasta Mahremiyeti, Kişisel Sağlık Verisinin Korunması, Hekimin Reklam Yasağı

Physicians' Liability Arising From Social Media Posts Regarding Their Patients

Öz

The use of social media has become quite widespread in the health sector in recent years. Physicians share posts about their patients on social media in order to reach more patients and show their success. In 2016, the Turkish Medical Association published the Guidelines on Electronic Media Sharing by Physicians and Healthcare Institutions and Organizations regarding the principles that should be taken as basis in these posts. Apart from this Guideline, the most recent legal regulation is the Regulation on Promotion and Information Activities in Health Services, which entered into force in 2023. Physicians should respect the confidentiality of the patient's private life in their social media posts about their patients and comply with the rules regarding the protection of patient privacy and the patient's personal health data. Apart from these, social media posts of physicians regarding their patients should not constitute illegal advertisements. If the social media posts of physicians regarding their patients violate the specified rules, the patient may file protective actions and compensation lawsuits regulated under the TCC. Apart from these, the patient may also file a claim under the Personal Data Protection Law. In addition, physicians may be subject to professional disciplinary sanctions and administrative fines imposed by the TMA, and may be subject to various penalties as a result of an investigation by the Advertising Board.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Private Life, Patient Confidentiality, Protection of Personal Health Data, Physician’s Ban on Advertising

Kaynakça

• Akar, Yeşim vd. “Hasta Mahremiyetinin Değerlendirilmesi”, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6/1 (2019), 63-69.
• Aksoy, Hüseyin Can. Medeni Hukuk ve Özellikle Kişilik Hakkı Yönünden Kişisel Verilerin Korunması, Ankara: Çakmak Yayınevi, 1. Bası, 2010.
• Anawade Pankajumar vd. “Connecting Health and Technology: A Comprehensive Review of Social Media and Online Communities in Healthcare”, Cureus 16/3 (2024), 1-9.
• Antalya, O. Gökhan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1, 2, Ankara: Seçkin Yayınları, 2. Bası, 2019.
• Arslan, Firdevs. “Hekimin Sorumluluğunun Belirlenmesi Bakımından Hekim ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Mahiyeti”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26/1 (2020), 400-422.
• Atalay, Havva Nur. “Mahremiyet Kapsamında Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması ve Depolanması”, Sosyal Çalışmalar Üzerine Akademik Perspektif Dergisi, 1 (2021), 1-20.
• Atasoy, Kemal. “Kişilik Hakkı Kapsamında Sosyal Medyada Kişisel Verilerin Korunması ve Veri Sahibinin Rızası”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, 22/3 (2016), 269-301.
• Atlan, Hülya. Manevi Zararı Tazmin Yolları, İstanbul, On iki Levha Yayınları, 1. Bası, 2015.
• Avcı, Kadriye. “Hekimlerin Sosyal Medya Kullanımı ve Etik”, Turk J Public Health, 16/1 (2018), 48-57.
• Avcı, Kadriye. Hekimlerin Tıpta Sosyal Medya Kullanımına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi, 18. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Konya, 1. Bası, 2015.
• Baskın, Onur. Türk Hukuku Bakımından Kişilik Hakkı Kapsamında Kişisel Verilerin Korunması, Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Bası, 2021.
• Can, Neslihan. “Hasta Mahremiyeti Hakkı”, TBB Dergisi, 147 (2020), 183-219.
• Çelik, Yeşim. “Özel Hayatın Gizliliğinin Yansıması Olarak Kişisel Verilerin Korunması ve Bu Bağlamda Unutulma Hakkı”, TAAD, 8/32 (2017), 391-410.
• Çelikel, Serdar. Kişisel Verilerin Korunması Hukuku Kapsamında Veri Sorumlusu ve Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri, Ankara, Seçkin Yayınları, 1. Bası, 2022.
• Dinler, Elif. “FSEK Kapsamında Fotoğrafın Korunmasının Yargıtay Kararları Çerçevesinde İncelenmesi”, NEÜHFD, 5/1 (2022), 326-346.
• Dural, Mustafa- Öğüz, Tufan. Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 22. Bası, 2021.
• Dülger, Murat Volkan. “Sağlık Hukukunda Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması ve Hasta Mahremiyeti”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1/2 (2015), 43-80.
• Erdem, Özgür. “Aile Hekimlerinin İnternet ve Sosyal Medya Kullanım Özelliklerinin Karşılaştırılması”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6/1 (2018), 484-501.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Legem Yayınları, 28. Bası, 2023. (Eren, Genel Hükümler)
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara: Yetkin Yayınları, 1. Bası, 2014.
• Erer, Sezer. “Sağlık Hizmetlerinde Reklam”, Genel Tıp Dergisi, 20/2 (2010), 73-78. Erlüle, Fulya. Türk Borçlar Kanunu’na Göre Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Manevi Tazminat, İstanbul, On iki Levha Yayınları, 3. Bası, 2021.
• Gümüş, Mustafa Alper. Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 3.Bası, 2014.
• Gümüş, Mustafa Alper. “Kişinin Resmi (Görünümü) Üzerindeki Hakkı” KOÜHFD, 1/1 (1997), 363-386.
• Gürpınar, Damla. “Kişisel Verilerin Korunamamasından Doğan Hukuki Sorumluluk”, D.E.U. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, 19 (2017), 679-694.
• Hakeri, Hakan. Tıp ve Sağlık Hukuku El Kitabı, Ankara: Seçkin Yayınları, 3. Bası, 2023.
• Halis, Büşra. “Tüketimin Değişen Yüzü: Elektronik Ticaret Uygulamaları ve Sosyal Paylaşım Ağlarının Rolü” Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1/4 (2012), 149-160.
• Helvacı, Serap. Gerçek Kişiler. İstanbul: Legal Yayınları, 9. Bası, 2021.
• Helvacı, Serap- Aydın, Gülşah Sinem. “Kişilik Hakkı İhlalinden Doğan Vekaletsiz İşGörmede Kusurun Bir Şart Olarak Aranıp Aranmayacağı Sorunu”, MÜHF-HAD 23/1 (2017) 265-301.
• Househ, Mowafa. “The Use of Social Media in Healthcare: Organizational, Clinical, and Patient Perspectives” Stud Health Technol Inform, 183 (2013), 244-248.
• İmançlı, Canan. Kişisel Sağlık Verilerinin Korun(a)mamasından Doğan Özel Hukuk Sorumluluğu, İstanbul: Oniki Levha Yayınları, 1.Bası, 2020.
• Işık, Egemen. “Bir Kişilik Değeri Olarak Kişinin Resmi”, İstanbul Hukuk Mecmuası 78/4 (2020), 1723-1746.
• Kandilli, Elif. Sağlık Hukukunda Etik Açıdan Kişisel Veriler ve Mahremiyet Hakkı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kılıç, Kerim. “Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu (TCK m.135)”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25/1 (2021), 1-45.
• Kırımlıoğlu, Nurdan. “The Right to Privacy and the Patient Views In the Context of Personal Data Protection in the Field of Health”, Biomedical Research, 28/4 (2017), 1464-1471.
• Kocabaş, Gediz. Türk Hukukunda Basın Özgürlüğünün Sınırı Olarak Kişilik Hakkı, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Koçak, Uğur Atakan. “Kişisel Veri İhlallerinin Türk Ceza Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi”, TBB Dergisi, 163 (2022), 37-68.
• Korkmaz, Yakup. “Hasta Hakkı Olarak Özel Hayatın Korunması Bağlamında Beden Mahremiyeti”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 8/15 (2020), 573-598.
• Köksal, Yüksel- Özdemir, Şuayıp. “Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya’nın Tutundurma Karması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18/1 (2013), 323-337.
• Küzeci, Elif. Kişisel Verilerin Korunması. Ankara: Turhan Kitabevi, 2. Bası, 2018.
• Liang, Bryan A. “Medical Information, Confidentiality, and Privacy”, Hematology/Oncology Clinics of North America, 16 (2002), 1433-1447.
• Morse, Jerome R. vd. “Doctor-Patient Confidentiality: To Disclose or Not to Disclose”. Advocates Quarterly, 22 (2000), 312-336. Oğuzman, M. Kemal- Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-2, İstanbul:Vedat Yayınları, 11.Bası, 2014.
• Öner Akyıldız, Sunay- Özkan, Hasan. Hasta Hekim Hakları ve Davaları, Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Bası, 2008.
• Özata, Musa- Özer, Kubilay. “Sağlık Çalışanlarının Hasta Mahremiyeti Konusundaki Tutumlarının İncelenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20/1 (2017), 1-21.
• Özdemir, Hayrunnisa. Elektronik Haberleşme Alanında Kişisel Verilerin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Korunması, Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Bası, 2009.
• Özdemir, Hayrunnisa. “Hadım Etme ve Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14/1 (2010), 125-164.
• Özdemir, Murat- Yılmaz, Metin- Kaya, Hakan. “Kişisel Sağlık Verilerinin 6698 Sayılı Kanun Çerçevesinde Korunması”, 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3/1 (2022) 85-96.
• Özdemir, Semih Sırrı. “Sağlık Hizmetlerinde Reklama Yönelik Sınırlandırmalar ve Hukuki Sonuçları”, TAAD, 9/34 (2018), 253-281. (Özdemir, Reklam).
• Özen Çınar, İlgün- Dağlı, Feyza. “Mesleki Uygulama Yapan Öğrencilerin Hasta Mahremiyetine İlişkin Görüşü”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 29/1 (2021), 78-85.
• Panahi, Sirous vd. “Social Media and Physicians: Exploring the Benefits and Challenges”, Health Informatics Journal, 22/2 (2016), 99-112.
• Parlak Börü, Şafak. Fotoğraf Üzerindeki Haklar, Ankara, Turhan Yayınları, 1. Bası, 2013.
• Sert, Gürkan. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Açısından Sağlık Hizmetlerinde Mahremiyet Hakkı, İstanbul: Babil Yayınları, 1.Bası, 2008.
• Tengilimoğlu, Emre vd. “Hastane ve Hekim Seçiminde Sosyal Medyanın Kullanım Düzeyi: Ankara İli Örneği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17/2 (2015), 76-96.
• Tosyalı, Hikmet- Sütçü, Cem Sefa. “Sağlık İletişiminde Sosyal Medya Kullanımının Bireyler Üzerindeki Etkileri”, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3/2 (2016), 3-22.
• Uluç, Güliz- Süslü, Bilal. “Örnek Yargı Kararlarıyla Sosyal Medya Hukuku”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8/17 (2016), 337-353.
• Ventola, C. Lee. “Social Media and Health Care Professionals: Benefits, Risks and Best Practices”, P&T, 39/7 (2014), 491-520.
• Yavuz, Cevdet. Borçlar Hukuku Özel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınları, 9. Bası, 2014.
• Yavuz, Cevdet vd. Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınları, 17. Bası, 2021.
• Yelmen, Adem. “Kişisel Sağlık Verilerinin Elektronik Ortamda İşlenmesi Üzerine Bir Değerlendirme”, ERÜHFD, 18/2 (2023), 743-805.
• Yılmaz, Sabire Sanem. Sağlık Alanında Kişisel Verilerin Korunması, Ankara: Seçkin Yayınları, 6. Bası, 2022.
• Zevkliler, Aydın- Gökyayla, Emre. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara: Turhan Kitabevi, 17.Bası, 2017.