24 HAZİRAN 2018 CUMHURBAŞKANLIĞI VE MİLLETVEKİLİ SEÇİMLERİNİN KARİKATÜRLERDE TEMSİLİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 26, 29.01.2019

Fatma Nisan

Öz

Türkiye’de 16 Nisan 2017
tarihinde gerçekleşen anayasa değişikliği halk oylamasında seçmenler, mevcut
Türkiye Anayasası'nın 18 maddesi üzerindeki değişikliklerini oylamışlardır.
Yapılan bu referandum sonucunda anayasa değişikliği yüzde 51,41 ile kabul
edilirken Türkiye yeni bir döneme ve sisteme ‘merhaba’ demiştir. Türkiye
Cumhuriyeti’nin 30 Ekim 1923’te kurulan ilk hükümetinden bu yana uygulanan ‘Cumhurbaşkanı-Başbakan
ve Bakanlar Kurulu’ şeklindeki parlamenter sistem, 94 yıl sonra
‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ olarak adlandırılan başkanlık sistemiyle
değiştirilmiştir. Türkiye, 24 Haziran 2018’de yeni sisteme göre seçime gitmiş
ve yeni sistemin ilk cumhurbaşkanını yani ilk başkanını seçmiştir. Dolayısıyla 24
Haziran 2018 cumhurbaşkanlığı ve 27'nci Dönem Milletvekili seçimleri
Türkiye’nin ilk başkanını seçmesi noktasında tarihi bir önem arz etmektedir. Bu
çalışmanın amacı Türkiye siyasi tarihinde önemli bir yere sahip olan 24 Haziran
seçimlerinin haber sitelerinde yayınlanan karikatürlerde nasıl temsil
edildiğini analiz etmektedir. Bu çalışmada 25 Mayıs - 25 Haziran 2018 tarihleri
arasında yayınlanmış olan karikatürler analiz edilmiştir. Çalışmada farklı
yayın çizgilerine sahip olan Yeniçağ ve Evrensel haber sitelerinde yer alan
konuyla ilgili karikatürler eleştirel söylem analizi yöntemiyle analiz
edilmiştir. Çalışmanın sonucunda incelenen karikatürlerin kendi haber
sitelerinin yayın çizgisine, ideolojilerine göre söylem ürettikleri
bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karikatür, 24 Haziran 2018 Seçimleri, Eleştirel Söylem Analizi, Söylem, İdeoloji

Kaynakça

• Arklan, Ü.ve Rençber, H. (2018). “16 Nisan 2017 Anayasa Referandumu Öncesi Sürecin Türk Yazılı Basınındaki Yansıması: Hürriyet, Sabah ve Sözcü Gazeteleri Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (1): 224-249. Arslan, A. S. (2017). “Geleneğin Yeniden Üretimi ve Tüketimi Kapsamında Bir Deneme: Sosyal Medya ve Mizah”, III. Uluslararası Genç Halkbilimciler Sempozyumu Bildirileri, Hacettepe Üniversitesi Türk Halkbilimi Bölümü Yayınları: 2, Ankara, 20-38.Atabek, Ü. (2007). “Söylem Çözümlemesi: Başlangıç Düzeyi İçin Öneriler”, Der: Ümit Atabek ve Gülseren Şendur Atabek, Medya Metinlerini Çözümlemek: İçerik Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri, Ankara: Siyasal Kitabevi. Atamaz Aşçıoğlu, E. (2001). Yazısız Karikatürün Grafik Sanatındaki Yeri, Yazısız Karikatür Uygulamaları, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grafik Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Sanat Eseri, Ankara.Bakır, Z.; Adalı A. G. ve Birol, M. (2018). “2017 Anayasa Değişikliği Halk Oylaması Çerçevesinde Adalet ve Kalkınma Partisi İle Cumhuriyet Halk Partisi Referandum Şarkıları Üzerine Bir Söylem Analizi”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (1): 398-428. Bayram, Y. (2009). “Türkiye’de Siyasi Karikatürün Yeri ve 11’nci Cumhurbaşkanlığı Seçimine İlişkin Siyasi Karikatürlerin Çözümlenmesi”, Selçuk İletişim, 6 (1): 107- 123.Conners, J. L. (2007). “Popular Culture in Political Cartoons: Analyzing Cartoonist Approaches”, Political Science & Politics. Cambridge: The American Political Science Association, Sayı 2: 261-265.Çam, E. (2011). Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul: Der Yayınları.Çeviker, T. (1997). Karikatür Üzerine Yazılar, İstanbul: İris Yayıncılık.Dokgöz, D. (2004). “Karikatür ve Popüler Kültür Soruşturması”, Eğitim, Popüler Kültür ve Gençlik, Özel Sayı, Yıl:5, Sayı:57. Erdem, M. (2005), “Tarih Öğretiminde Yardımcı Metinler: Sınıftaki Karikatürler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:18: 131-140.Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, İstanbul: İletişim Yayınları.Hançerlioğlu, O. (1992). Türk Dili Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.Haydari, N. (2011). “Neoliberalleşme Sürecinde Basın Karikatürleri: Çokseslilik ve Radyo”, Ulusal İletişim Kongresi Gülmenin Arkeolojisi ve Medyada Mizah Olgusu, Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi Ulusal İletişim Kongresi Bildiri Kitabı, 13-15 Mayıs 2010, Erzurum: Mega Ofset.Hünerli, S. (1993). “Türkiye’de Gazete Karikatürünün Durumu ve Siyasi Karikatürün Söylemi”, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Hünerli, S. (2011). “Bir Muhalefet Aracı Olarak Karikatür ve Savaş Karşıtı Karikatürler”, Ulusal İletişim Kongresi Gülmenin Arkeolojisi ve Medyada Mizah Olgusu, Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi Ulusal İletişim Kongresi Bildiri Kitabı, 13-15 Mayıs 2010, Erzurum: Mega Ofset.Kar, İ. (1999). Karikatür Sanatı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.Mauro, R. ve Kubovy, M. (1992). "Caricature and Face Recognition", Memory & Cognition, Volume 20, Issue 4, 433-440.Özer, A. (1994). İletişimin Çizgi Dili Karikatür, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.Selçuk, T. (1998). Grafik Mizah, Der: Turgut Çeviker, İstanbul: İris Yayıncılık.Sözen, E. (1996). “Haber Söylemi ve İdeoloji”, Yeni Türkiye Medya Özel Sayısı: 12, Yıl: 2, sayı: 12: 1543-1548, Ankara: Yeni Türkiye Medya Hizmetleri.Sözen, E. (1999). Söylem, İstanbul: Paradigma Yayınları.Topuz, H. (1986). İletişimde Karikatür ve Toplum, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.Topuz, H. (1997). Başlangıcından Bugüne Dünya Karikatürü, İstanbul: İnkılap Kitabevi.Uslu, H. (1996). Karikatürle İletişim, Ankara 2. Uluslararası Karikatür Festivali, Karikatür Vakfı, Ankara: Karikatür Vakfı Yayınları, 59-61.van Dijk, T. A. (1988). News as Discourse, New Jersey: Lawrence Earlbaum Assaciates Publication.van Dijk, T. A. (1999). “Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları”, Der: Mehmet Küçük, Medya İktidar İdeoloji, Ankara: Ark Yayınları.van Dijk, T. A. (2003). “Critical Discourse Analysis D.Schiffrin”, Ed. D. Tannen, and E. H. Hamilton, In The Handbook of Discourse Analysis, 352-372, Oxford: Blakwell Publishing.van Dijk, T. A. (2007). “Medya İçerikleri: Bir Söylem Olarak Haberin Disiplinler Arası Çözümlemesi”, Der: Ümit Atabek ve Gülseren Şendur Atabek, Medya Metinlerini Çözümlemek: İçerik Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri, Ankara: Siyasal Kitabevi.İnternet Kaynakları https://www.evrensel.net/fotograf/4/sefer-selvi-karikaturleri, Erişim Tarihi: 09.09.2018.https://www.gercekgundem.com/siyaset/20384/incenin-bahsettigi-sevim-tanurek-cinayeti-nedir, Erişim Tarihi: 29.10.2018.http://www.milliyet.com.tr/gdo-nedir-ve-zararlari-nelerdir--gundem-2646337/, Erişim Tarihi: 28.10.2018.http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/04/20170427M1-1.pdf, Erişim Tarihi: 16-09-2018.https://www.sabah.com.tr/gundem/2017/10/16/ohal-nedir-ve-nasil-uygulanir, Erişim Tarihi: 29.10.2018.http://www.yenicaggazetesi.com.tr/karikatur-emre-ulas-1gk-p6.htm, Erişim Tarihi: 09.09.2018.