TÜRK SİNEMA FİLMİ AFİŞLERİNDE KADIN İMGESİNİN GÖSTERGE BİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 48 - 67, 30.07.2021

Serhat Toptaş

Öz

Uzun yıllardan beri yaygın olan afiş tasarımı sistemi, 1950’li yıllardan itibaren film afişleri şeklinde yaygınlaşmış, filmleri tanıtıcı afişler hazırlanmış ve bu sayede izleyiciye, gösterimde olacak ya da olan filmler hakkında bilgi verilmeye başlanmıştır. Film afişlerindeki görsel içerikler hem izleyicinin ilgisini çekmeye yönelik olmuş hem de filmlerin izlenme oranını artırmıştır. Film afişlerinin çözümlenmesi işlemi ise gerek sinema sektörü için gerekse alan araştırmacıları için önem arz eden bir unsu haline gelmiştir. Bu çalışmanın evrenini, Türkiye’de gösterime giren Türk filmleri afişleri, çalışmanın örneklemini ise sadece 2020 yılında gösterime giren Türk filmi afişleri oluşturmaktadır. Çalışma, Türkiye’de gösterime giren Türk filmlerinin çok olması, afişlere ulaşmanın zorluğu, ayrıca seçilecek dram filmlerinin afişinde yer alan kadın karakterlerin çok olması gerekçesiyle, 2020 yılında gösterime giren dram filmleri afişleri ile sınırlandırılmıştır. Çalışmanın amacını sinema filmi afişlerinde kullanılan kadın karakterlerin düz anlamlarının yanı sıra yan anlamlarının ve kodların, göstergebilim yöntemi kullanılarak açıklanması oluşturmaktadır. Çalışma, ulusal ve uluslararası literatürde, kadınların yer aldığı sinema filmi afişlerinde göstergelim yöntemiyle çözümleme yapılması ve bu afişlerin dizisel ve dizimsel yollarla incelenmesi açısından özgünlük taşımaktadır. Afiş tasarımında yazılı ve görsel unsurların hangi amaçla kullanıldığı ve izleyiciye ne gibi içerikler verdiği, Barthes ve Saussure’nin göstergebilim yöntemi ile incelenmiştir. Afiş incelemelerinde Kadın imgesinin yerleştirme konumu, sinema filminde anlatılacak hikaye türlerine göre değiştiği, fakat afiş görsellerin de erkek karakterlerin çoğunlukla üstün bir konumunda tutulduğunu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Roland Barthes, kadın imgesi, Ferdinand de Saussure, Afiş

INDICATIVE SCIENTIFIC ANALYSIS OF WOMAN IMAGE IN TURKISH CINEMA FILM POSTERS

Öz

Kaynakça

• Agocuk, P. (2014). Amarcord Filmi Özelinde Göstergebilimsel Film Çözümlemesi ve Anlamlandırma. Uluslarası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (31).
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. (B. Vardar, & M. Rıfat, Çev.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Becer, E. (2011). İletişim ve Grafik Tasarım. Ankara: Dost Kitapevi.
• Bozdağ, M. (Prodüktör), & Aydın, K. (Yöneten). (2020). Türkiye: Türkler Geliyor [Sinema Filmi].
• Culler, J. (1985). Saussure. istanbul: Afa Yayınclık .
• Culler, J. (2007). Yazın Kuramı. (H. Gür, Çev.) Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Çakal, I. E. (2007). Gösterbilim Yöntemi İle Kent Okumaları. Yapı Dergisi (2).
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan, Çev.) Ankara: Ajans Türk Yayınları.
• Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. (M. Yalçın, Çev.) İstanbul: İmge Kitapevi.
• İmançer, D., & Özer, Z. (2004). Göstergebilimsel Çözümleme, Pirelli Reklamı. http://www.scribd.com. Erişim Tarihi: 07.04. 2020
• Kulakoğlu, O. (2019). Günümüz Sinema Filmi Tanıtım Sürecinde Üretilen Film Afiş Türleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Özmutlu, A. (2009). Grafik Tasarım Atölye Derslerinde Afiş Konusunun Uygulanması ve Çözümleme Yöntem Kullanımı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Parsa, A., & Günay, D. (2003). Görsel Göstergebilim İmgenin Anlamlandırılması. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi Yardımcı Kaynaklar.
• Rıfat, M. (1997). Gösterge Avcıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rıfat, M. (2000). Gösterge Eleştirisi. İstanbul: Tavan Arası Yayıncılık.
• Rıfat, M. (2009). Göstergebilimin Abc'Si (3. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Rıfat, M. (2014). 20. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları (4. Baskı ). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sorak, Ö. F. (Prodüktör), & İpek Sorak, Ö. F. (Yöneten). (2020). Türkiye: Aşk Tesadüfleri Sever 2 [Sinema Filmi].
• Tığlı, İ. (2012). Film Afişleri Tasarımında Göstergeler; Prof. Yurdaer Altıntaş'In Film Afişleri Çözüm Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalur, R. (2013). 1990 – 2013 Yılları Arasında Afiş ve Sosyal Afişlerin Grafik Tasarım ve Teknolojik Açıdan İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yapım, L. (Prodüktör), & Denizciler, D. (Yöneten). (2020). Türkiye: Ağır Romantik [Sinema Filmi].
• Adanır, O. (2003). Sinemada Anlam ve Anlatım. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Lotman, Y.M. (1999). Sinema Estetiğinin Sorunları Filmin Semiyotiğine Giriş. (O. Özügül, Çev.) Ankara: Öteki Ajans.