Tafsir Education in Iran Dominated by Shiite Thought: An Example of the Tafsir Department of the Faculty of Theology of the University of Tehran

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 167 - 182, 31.12.2021

Mehmet Beşir Ergin , Harun Aslan

https://doi.org/10.48203/siader.1026724

Öz

Tafsir education, which is carried out with the aim of understanding and interpreting the Qur'an in today's Islamic countries, is carried out informally within different institutions, as well as officially in higher educational institutions. The Theological faculties are the places where this education is given in universities. The faculties of theology include many disciplines such as fiqh, hadith, kalam, Sufism and so on. The Faculty of Theology of the University of Tehran in Iran, which is the center of Shiite thought, is also one of these institutions. In that faculty, the department of exegesis conducts its educational activities as a separate department along with hadith at the undergraduate level. In the department, the courses of the two fields are taken as a common measure in the first years and are separated according to the tendency of the student in the following years. Compulsory and basic courses are mostly about courses related to the general Islamic disciplines, while specialized and elective courses are aimed at the field. In this context, exegesis courses are intensively processed in the category of specialized courses. In this study, first of all, the general framework of the Faculty of Theology of the University of Tehran, one of the well-established and modern educational institutions of Iran, which is managed under the umbrella of the Shia sect, is focused on; then, the course curriculum in the department of Qur'anic Sciences, which is the basis of the study, is limited to the undergraduate level and is considered in a descriptive way.

Anahtar Kelimeler

Exegesis (Tafsir), Shia, Qur'anic Sciences, Tehran University Faculty of Theology, Curriculum

Şiî Düşüncenin Hâkimiyetindeki İran’da Tefsîr Eğitimi: Tahran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsîr Bölümü Örneği

Öz

Günümüz İslâm ülkelerinde Kur’ân’ı anlama ve yorumlama gayretiyle gerçekleştirilen tefsîr eğitimi gayrî resmî olarak farklı kurumlar bünyesinde gerçekleştiği gibi resmî olarak yüksek öğretim kurumlarının uhdesinde de icra edilmektedir. Üniversitelerde bu eğitimin verildiği yerler ise İlahiyat fakülteleridir. İlahiyat fakülteleri fıkıh, hadîs, kelâm, tasavvuf ve benzeri birçok disiplini bünyesinde barındırmaktadır. Şiî düşüncenin merkezi olan İran’daki Tahran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi de bu kurumlardan biridir. Söz konusu fakültede tefsîr bölümü lisans düzeyinde hadîsle birlikte müstakil olarak eğitim faaliyetlerini yürütmektedir. Bölümde iki alana ait dersler ilk senelerde ortak olarak tedrîs edilirken sonraki yıllarda öğrencinin eğilimine göre birbirinden ayrılmaktadır. Umûmî (Üniversite tarafından Konulan Zorunlu Dersler) ve Pâye (Temel Dersler) dersleri daha çok İslâmî disiplinlerin geneli ile ilgili dersler hakkında iken, uzmanlık ve seçmeli dersler ise alana yönelik olmaktadır. Bu bağlamda tefsîr dersleri uzmanlık/ihtisâs dersleri kategorisinde yoğun bir şekilde işlenmektedir. Bu çalışmada öncelikle Şia mezhebi çatısı altında yönetilen İran’ın köklü ve modern eğitim kurumlardan biri olan Tahran Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin genel çerçevesi üzerinde durulmakta; ardından çalışmanın ana nîrengini oluşturan Kur’ân İlimleri bölümündeki ders müfredatı lisans düzeyi ile sınırlandırılarak tasvîrî bir şekilde ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Şia, Kur'ân İlimleri, Tahran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Müfredat

Kaynakça

• Ahsan, M. Manazır. “Bell, Richard”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5/423-424. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1992.
• Dânişgâh-i Tahran. “Dânişkede-i İlahiyat ve Maârif-i İslâmî”. Erişim 24.03.2021. https://ftis.ut.ac.ir/
• Danişgâh-i Ulûm ve Maârif-i Kurân-ı Kerîm. “Muarrifî Danişgâh”. Erişim 18.11.2021. http://maarej.esra.ir/
• Danişgâh-i Ulûm ve Maârif-i Kurân-ı Kerîm. “Listi Riştehây-i Tahsîlî”. Erişim 18.11.2021. http://www.quran.ac.ir/
• Dânişkede-i İlahiyat ve Maârif-i İslâmî. “Pejûheşhây-i Kurân ve Hadîs”. Erişim 29.11.2021. https://jqst.ut.ac.ir/
• Dânişkede-i İlahiyat ve Maârif-i İslâmî. “Ulûm-i Kur’ân ve Hadîs”. Erişim 24.03.2021. https://ftis.ut.ac.ir/
• Demir, Habip. “Çağdaş Şiî Islah Düşüncesinde Selefî Etkiler: Şerîat Sengleci Örneği”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19/1 (2020), 267-269.
• Ebû’l-Fazlî, Ma’sume. “el-Buhûsu’l-Kur’âniyye fî câmiat-i Tahran (Utrûhâtu merhaletu’d-doktorâ fî kısmi’l-lügati’L-arabiyye ve âdâbihâ: Nemûzecen)”. el-Utruhâtu’l-ilmiyye fî’d-dirâsâti’l-islâmiyye-dirâsetun mukârinetun beyne’l-âlemi’l-İslâmî ve’l Garb II. ed. Bilal Gökkır vd. II/295-300. İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi, 2018.
• Görgün, Hilal. “Nöldeke,Theodor”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/217-218. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2007.
• Kurtuluş, Rıza. “Keşfü’l-Esrâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/319. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2002.
• Mîrsafî, Seyyide Fâtıma Huseynî vd. “el-Utruhâtu’l-İlmiyye fî’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye fî’l Cumhuriyyeti’l-İslâmiyyeti’l- İrâniyye”, el-Utruhâtu’l-ilmiyye fî’d-dirâsâti’l-islâmiyye-Dirâsetun Mukârinetun beyne’l-âlemi’l-İslâmî ve’l Garb II. ed. Bilal Gökkır vd. II/303-304. İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi, 2018.
• Mukaddem, Zehrâ İhvân - Nebevî, Seyyid Mecîd. “Şahsîyetşinâsî ve menba’şinâsiy-i Kur’âniyyûn”. Fâsılnâme-i Tahassusîy-i Mutâlaât-i Kur’ân ve Hadîs-i Sefîne, 15/57 (Kış 2018), 139-140.
• Nuhoğlu, Hidayet Yavuz. “Blachere, Regis”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/244-245. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1992.
• Pâyigâh-i Mecellât-i Tahassüsî Nur. “Noormags”. Erişim 18.11.2021. https://www.noormags.ir/view/fa/magazinesearch?SearchText=%D9%82%D8%B1%D8%A3%D9%86
• Pejûheşgâh-i Ulûm ve Ferheng-i İslâmî. “Muerraf-i Pejûheşgâh ve Pejûheşgedehâ”. Erişim 18.11.2021. http://www.isca.ac.ir/Portal/home/?news/127800/635976/654349/پژوهشگاه-در-یک-نگاه
• Pejûheşgâh-i Ulûm ve Ferheng-i İslâmî. “Guruhhây-i İlmî”. Erişim 18.11.2021. http://www.isca.ac.ir/Portal/home/?news/127800/649805/649811/
• Pejûheşgâh-i Ulûm-i Vahyaniy-i Maâric (İsra). “Pejûheşgede-i Kur’ân ve Itret”. Erişim 18.11.2021. http://esra.ir/web/maarej/research
• Pejûheşgâh-i Ulûm-i Vahyaniy-i Maâric/İsra. “Âsâr”. Erişim 18.11.2021. http://esra.ir/web/maarej/asar?
• Vâizî, Mahmûd. Merkez-i Pejûheş-i Kur’ân ve Hadîs der İran ve Cihân. Kum: Müessese-i İlmî Ferhengî Dâru’l-Hadîs, 1.Basım, 1399/2020.
• Vezâret-i ‘Ulûm Tahkikât ve Fenâverî. “Merkez-i Hemâhengîy-i Tevessu-i Pejûheş ve Âmuzeş-i ‘Âlîy-i Kur’ânîy-i Kişver”. Erişim 06.04.2021. https://quran.msrt.ir/fa
• Vezâret-i ‘Ulûm Tahkikât ve Fenâverî. “Tarihçe-i Semt”, Sâzmân-i Mutâlaa ve Tedvîn-i Kutub-i ‘Ulûm-i İnsanî Dânışgahhâ. Erişim 06.04.2021. http://samt.ac.ir/fa
• Vezâret-i ‘Ulûm Tahkikât ve Fenâverî. Bernâme-i Dersî (Rişte-i ‘Ulûm-i Kur’ân ve Hadîs). b.y:y.y, 1395/2016.
• Vikifıkh Dânişnâme-i Havza. “Havza-i İlmiyye”. Erişim 18.11.2021. https://fa.wikifeqh.ir/حوزه_علمیه
• Yıldız, Abdullah. Meybudî ve Keşfu’l-Esrar adlı Tefsîrde Tasavvufî Kültür. Harran Üniv., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2000.
• Yıldız, Abdulvahap. “Meybudî’nin Keşfu’l-Esrâr ve ‘Uddetu’l-Ebrâr Adlı Tefsîri”. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 7/17 (2006), 73-102.
• Yûsuf Sânî, Seyyid Mahmûd - Nejâd, Hüseyin Ruhânî. “Tefsîr-i İrfânî ez-Didgâh-i İmâm Humeynî”. Kabasât, 24/92 (Yaz 1398/2019), 187-211.